TARİH 9 DERSİ

İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK DEVLET YÖNETİMİ Karahanlılar, Selçuklular ve diğerlerinde devlet, hükümdar ailesinin ortak malı sayılır, aile arasından seçilen hükümdar (Sultan) devlet başkanı olur, adına hutbe okunur ve para bastırırdı. Hükümdarın oğulları, kardeşleri ve akrabaları, ülkenin birer bölgesini ona bağlı olarak yönetirlerdi. Aile arasında devlet başkanı seçimi çok defa kanlı savaşlara neden olmuş, bu yüzden devlet sarsıntılara uğramış, …

BÜYÜK SELÇUKLU İMPARATORLUĞU (1040-1157) Büyük Selçuklu Devleti’ni kuranlar Oğuz Türkleridir. Türklerin büyük bir kolu olan Oğuzlar, bugünkü Türkiye Türklerinin de atalarıdır. Selçuklu Devleti, Oğuzların Uçoklara bağlı Kınık Boyu’na mensup Türkler tarafından kurulmuştur. X. yüzyılda Seyhun nehri ile Hazar Denizi arasında yerleşmiş olan Oğuzlar, burada Oğuzlar Devleti’ni kurmuşlardı. Bu devletin Subaşısı olan Selçuk Bey’in hükümdarla arası açılmış ve merkezden ayrılarak Cent …

GAZNELİLER (963-1187) X. yüzyılın ikinci yarısında Hindistan’ın Pencap bölgesinde Harzem ve Horasan’a kadar uzanan bölgelerde Gazneliler Devleti kurulmuştur. Merkezleri bugünkü Afganistan’daki Gazne şehri olduğu için bu devlete “Gazneliler” denilmektedir. Devletin kurucusu Alp Tekin, başlangıçta Samanoğulları’nın Horasan Valiliği görevinde bulunurken, onlarla arası açılınca 4.000 kadar Türk askeriyle Gazne’ye gelip yerleşmiş ve burayı kendine merkez yaparak devleti kurmuştur. Gazneliler Devleti büyük ölçüde …

İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ KARAHANLILAR (840-1212) IX. yüzyılda, Batı Türkistan’da Karluk, Yağma ve Çiğil boylarının birleşmesiyle kurulmuştur. 840’ta Uygurlar’ın Kırgızlar tarafından yıkılmasından sonra Uygurlara bağlı Karluk Yabgusu “Kara Han” ünvanını alarak kendisini hükümdar ilan etmiş ve böylece karahanlı Devleti kurulmuştur. Merkezleri Balasagun şehri di. Devletin kurucusu Bilge Kül Kadir Han’dır. Devletin ilk kurulduğu dönemlerde henüz İslamiyeti kabul etmemişlerdi. 920 tarihinde Satuk …

MISIR’DA KURULAN TÜRK DEVLETLERİ TOLUNOĞULLARI (868-905) Abbasi ordusunda görevli Türk komutanlarından Tolun’un (Tulun) oğlu Tolunoğlu Ahmet tarafından Mısır’da kurulan ilk Türk devletidir. Eski Kahire (Fustat) şehrini yeniden kurmuştur. Tarımı ve maliyeyi düzeltmiş, refahı arttırarak, hastaların ücretsiz muayene olduğu bir hastane yaptırmıştır. En önemli mimari eser Tolunoğlu Camisi’dir. –    Arap topraklarında kurulan ilk Türk-İslam devletidir. Tolunoğulları Devletinde yönetici kesim Türklerden, halk …

TÜRKLERİN İSLAMİYETE HİZMETLERİ Türklerin İslamiyete toplu olarak geçişleri hem Türk ve İslam, hem de dünya tarihleri bakımından önemli sonuçlar verdi. Selçuklular, binlerce yıllık devlet deneyimi sayesinde, karışıklık içinde bulunan İslam dünyasına yeni bir düzen getirdiler. Batıdan gelen Haçlı saldırılarına karşı İslam dünyasını korudular. Doğudan gelen Moğollar geçici bir hakimiyet kurdular ve Müslümanlığı temsil eden Türklerin arasında eriyerek kültür değişimine uğradılar. …

TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABULÜ TÜRKLER VE İSLAMİYET İslam orduları, Yermük Savaşı’nda Bizans’ı yenerek Suriye’ye egemen oldular. Ardından Sasaniler ile yaptıkları Kadisiye ve Nihavend Savaşlarının kazanılmasıyla İran ele geçirilmiş ve Ceyhun kenarına kadar gelinmiştir. Burada Türklerle temasa geçilmiş ancak VIII. Yüzyıla kadar Türklerle İslamların karşılaşmaları sınır harekatı ölçüsünde kalmıştır. Horasan bölgesi komutanlığına Kuteybe bin Müslim’in atanması Türk-Arap çatışmalarını alevlendirdi. Müslümanlar Maveraünnehir’e hakim …

TÜRK VE İSLAM BİLGİNLERİ FARABİ (870-950) Matematik, fizik, astronomi, felsefe, mantık ve siyaset alanlarında yetişmiş büyük bilim adamıdır. Bilimlerin sınıflandırılmasını yapmıştır. İBN-İ SİNA (980-1037) Felsefe, mantık, tıp, biyoloji, ahlaki ve dini konularda yaklaşık 220 eser vermiştir. Tıp Kanunu adlı eseri beyin, kalp ve kan dolaşımı ile ilgili araştırmaları kapsar. Eserleri Avrupa üniversitelerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. BİRUNİ (973-1051) Matematik, geometri, …

İSLAM KÜLTÜR VE UYGARLIĞI GENEL ÖZELLİKLERİ 1.  İslam kültür ve uygarlığın temeli Kur’an-ı Kerim’dir. Kur’an-ın özüne aykırı olmayan her türlü gelişme alınarak geliştirilmiştir. 2.  İslam kültür ve uygarlığı yalnız Arap toplumunun değil, diğer Müslüman topluluklarının birlikte yarattıkları ortak bir eserdir. Özellikle Türklerin bu uygarlığın gelişmesinde çok büyük katkıları olmuştur. 3.  İslam uygarlığı doğuşunda ve yükselişinde en çok eski Yunan ve …

İSLAMİYETİN DOĞUŞU VE YAYILIŞI –    Bu ortamda 571’de Hz. Muhammed Mekke’de doğdu. 610 yılında ilk Vahiy gelerek peygamber oldu. –    Hz. Muhammed, yeni dini yaymaya başladı. Hz. Muhammed’in peygamberliğine inanıp Müslümanlığı kabul edenlere “İlk Müslümanlar” adı verilir. Bunlar, karısı Hz. Hatice, arkadaşı, Hz. Ebubekir, amcasının oğlu Hz. Ali, Hz. Osman ve kölesi Zeyd’dir. –    İlk Müslümanların gizlice yürüttükleri İslamiyeti yayma …