Türklerin İslamiyeti Kabulü

TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABULÜ

TÜRKLER VE İSLAMİYET

İslam orduları, Yermük Savaşı’nda Bizans’ı yenerek Suriye’ye egemen oldular. Ardından Sasaniler ile yaptıkları Kadisiye ve Nihavend Savaşlarının kazanılmasıyla İran ele geçirilmiş ve Ceyhun kenarına kadar gelinmiştir. Burada Türklerle temasa geçilmiş ancak VIII. Yüzyıla kadar Türklerle İslamların karşılaşmaları sınır harekatı ölçüsünde kalmıştır.

Horasan bölgesi komutanlığına Kuteybe bin Müslim’in atanması Türk-Arap çatışmalarını alevlendirdi. Müslümanlar Maveraünnehir’e hakim olarak Talas nehrine kadar akınlara başladılar.

Bu akınlara karşı Türgişler güçlü bir direnme gösterdiler. Türgişlerin zayıflamasıyla, Karluklar Orta Asya Türk ülkelerinin savunmasını üstlendiler.

Emevi ordularının ilerleyişi, kendilerini ayrıcalıklı gören Arapların yayılma hareketi olarak karşılanıyordu. Bu nedenle İslamiyetin Orta Asya’da etkili olmasına olanak kalmıyordu. Bu siyasete karşı çıkan ve Arap olmayan kitleler, Emevi Devleti’nin yıkılarak yerine Abbasi iktidarının geçmesinde önemli rol oynadılar.

Yeni iktidar, bütün Müslümanlar arasında farklılığın kaldırılacağı yolunda propaganda yapıyor ve eşitlik vaat ediyordu. Böylece İslam orduları yeni bir görüntüye kavuşmuş oluyordu.

TALAS SAVAŞI (751)

Emevilerin son zamanında görülen durgunluk üzerine Çin, Orta Asya’yı egemenlik altına alabileceği düşüncesine kapıldı. Bu amaçla Karluk topraklarına ordu gönderdi. O zamana kadar Çin tarafını tutan Karluklar Horasan Valisi Ebu Müslim’den yardım istediler. Ebu Müslim’in gönderdiği kuvvetler ve onlara katılan Karluklar Çin ordusuyla Talas Irmağı kıyısında karşılaştılar ve Çin ordusu ağır bir yenilgiye uğradı (751).

Talas Savaşı sonrasında Türklerle Müslümanlar arasında yakınlaşma oldu. Savaşların yerini ticari ilişkiler aldı. Müslüman tüccarlar, Türk ülkeleriyle ticari ilişkileri sırasında İslamiyetin bu bölgede yayılmasına gayret ettiler. Böylece İslamiyete geçen Türklerin sayısı artmaya başladı.

TALAS SAVAŞI’NIN SONUÇLARI

•  Bu savaşın ulusal tarihimiz açısından en önemli özelliği, Batı Türkistan için artık Çin istilası tehlikesinin kalmamasıydı.
• Karluklar, Türk birliğini sağlayarak 766’da bağımsız bir devlet kurdular.
• Talas Savaşı Türk-Arap ilişkileri açısından bir dönüm noktası oldu. İki taraf arasındaki sürtüşme, yerini barış ve dostluğa bıraktı. Böylece İslam dini Türkler arasında yavaş yavaş benimsenmeye başladı.
• Talas Savaşı kültür tarihi açısından da önemlidir. Esir Çinliler aracılığıyla Çin’in dışında ilk defa Semenkant’ta kağıt üretilmeye başlandı. Kağıt bundan sonra İslam dünyasına, dolayısıyla da Avrupa’ya yayılmaya başladı.