Tarih Kültürü

Graham BELL Amerikan fizik bilgini (1847-1922). Önce müzik öğrenimi yaptı. On altı yaşında fonetik çalışmalarına başladı. Londra’ya yerleşti. Sağlık durumu bozulduğu için ailesiyle Kanada’ya göç etti. Orada sağırlara, işaretle konuşmayı öğretti. Boston üniversitesi ses fizyolojisi profesörü oldu. 1876’da telefonu icat etti. Bir yıl sonra sağır bir genç kızla evlendi. Öteki buluşları arasında, gramofon plaklarında balmumu kullanılması, vücuda giren madensel cisimlerin …

BELISAR   Doğu Roma İmparatorluğu’nun tanınmış bir generali (494-565).   İmparator Jutinianus tarafından ordu komutanlığına getirildi. İranlılara karşı başarı sağladıysa da ikinci savaşta yenilgiye uğradı. Nika ayaklanmasını çok kan dökerek bastırdı (532). İmparatoru güç durumdan kurtardı. Vandal krallığını yıkarak Kuzey Afrika’yı imparatorluğa kattı (533). Bundan sonra İtalya’daki Ostrogotlar üzerine gönderildi. Sicilya adasını, Napoli ve Roma’yı aldı. Ostrogotlar saldırıya geçerek Roma’yı …

BELGRAD ANTLAŞMALARI Osmanlı devletiyle Avusturya ve Osmanlı devletiyle Rusya arasında yapılan ikili antlaşmalar (1739). Rusya ile Avusturya, Osmanlılara karşı aralarında gizli bir anlaşma yapmışlardı. Her iki devletin de Türk topraklan üzerinde gözleri vardı. Ruslar, Kırım’ı almak, Karadeniz’e inmek ve Balkan milletlerinin koruyucusu olarak onlara söz geçirmek istiyorlardı. Avusturyalılar da Sırbistan’a, Bosna ve Hersek’e yerleşmek amacını güdüyorlardı. Osmanlılar, bu sırada İranlılarla …

BELGRAD Eskiden Yugoslavya’nın, günümüzde Sırbistan-Karadağ Federasyonu’nun başkenti. Ak kale anlamındadır. Macar çukurovasının güneydoğu köşesinde Sava ırmağının Tuna’ya döküldüğü yerde ve ana bölümü iki ırmak arasındadır. Belgrad, İstanbul’dan ve Edirne’den gelen, Meriç ve Morava vadilerini izleyen Filibe, Sofya ve Niş şehirlerinden geçen tarihsel yol ile Vardar ve Morava vadilerini izleyerek Selânik’ten gelen ve Orta Avrupa’ya uzanan yolların kavşağındadır. Balkan yarımadasına kuzeyden, …

BELGE Bir durumu doğru olarak belirtecek veya kanıt olarak kullanılabilecek güvenilir yazılı bilgi.

BELDİBİ MAĞARASI Antalya körfezinin batı kıyısı yakınında, Tarihöncesinin önemli bir yerleşme yeridir. Burada yapılan araştırmalarda, Anadolu’nun en eski boyanmamış toprak kaplan ele geçmiştir. Keçi ve bazı hayvan figürleri de ilgi çekicidir.

BELBAŞI Antalya körfezinin batı kıyısında, Tarihöncesinde insanların yararlandığı kaya sığınağının bulunduğu yer. Bir karayolu tünelinin güney ağına çok yakındır. Burada yapılan araştırmalarda, çakmak taşından yapılmış çeşitli araçlar bulunmuştur. Bunlar, Eskitaş Çağıyla ilgilidir. Ayrıca birkaç küçük kaya resmi de vardır. Bu sığmak, aşınmalar sonucu olarak çökmüş ve ilk biçimini yitirmiş görülmektedir.

BEKTAŞİLİK on iki tarikattan biri. Bütünüyle batini olan bir tarikattır. XIII. yüzyılda Anadolu’ya gelen Hacı Bektaş Veli tarafından kurulduğu kabul edilir. Hacı Bektaş Veli, Anadolu Selçuklu devletine karşı ayaklanan Baba İs-hak’ın halifelerindendi. O, bu ayaklanmanın bastırılmasından sonra dağılan babaîleri çevresinde topladı ve yeni bir tarikatın kurulmasına çalıştı. Kendisine bağlananlara Bektaşîler denildi. İlk Bektaşîlerin Alevîlere ve Ahilere yakın olduğu ileri sürülür. …

BEETHOVEN Ludwig Van   Alman klasik müzik bestecisi (1770-1827).   Müzikçi yetiştiren bir ailenin çocuğudur. Almanya’nın Bonn şehrinde doğdu. Küçük yaşta müzik çalışmalarına başladı. Piyano ve keman çalmayı öğrendi. Beste yapmada ilk bilgileri edindi. Ünlü bestecilerin sanatını inceledi. Gösterdiği başarıdan dolayı Köln başpiskoposu tarafından Mozart ile çalışmak üzere Viyana’ya gönderildi (1787). Fakat burada çok kalamadı. Annesinin hastalığı nedeniyle Bonn’a döndü. …

BEDREDDİN SİMAVNALI (Mahmut)   Türk bilgini ve mutasavvıfı (1359-1420).   Edirne yakınlarında Simavna’da doğdu. Babası Simavna kadısı İsrail’dir. İlköğrenimini memleketinde ve Konya’da yaptıktan sonra Kahire’ye gitti. İlahiyat, felsefe ve mantık okudu; yükseköğrenimini tamamladı. Orada Ahlatlı şeyh Hüseyin’e bağlandı. Ondan tasavvuf öğrendi. Şeyhinin isteğiyle Tebriz’e gitti. Timur’un bilginler arasında yaptırdığı tartışmalara katıldı. Bilgili olduğunu gösterdi.   Mısır’a dönüşünde Memlûk sultanı Berkuk’un …