Tarih Kültürü

Hicret

HİCRET (الهجرة) Dinî sebeplerle bir yerden diğer bir yere göçme ve özellikle Hz. Peygamber’in Mekke’den Medine’ye göç etmesi olayı. Sözlükte “terketmek, ayrılmak, ilgisini kesmek” anlamına gelen hecr (hicrân) masdarından isim olan hicret “kişinin herhangi bir şeyden bedenen, lisânen veya kalben ayrılıp uzaklaşması” demektir; ancak kelime daha çok “bir yerin terkedilerek başka bir yere göç edilmesi” anlamında kullanılır. Terim olarak genelde …

Devamını Okuyun »

Takvim

TAKVİM (التقويم) Sözlükte “doğrultmak, düzeltmek; değerini belirlemek” anlamlarına gelen takvîm kelimesi terim olarak “bir olayın belli bir başlangıca göre akıp giden zaman içersindeki yerini, boyutlarını verme” ve “bunu veren belge” demektir. Söz konusu boyutlar yıl, ay, gün sayısı ve gün adı şeklinde belirlenmiştir. Kur’an’da bir yerde geçen kelime (et-Tîn 95/4) insanın yaratılırken en güzel biçimde düzenlendiğini ifade eder. Takvimler dört …

Devamını Okuyun »

Ömer Muhtar (Çöl Aslanı)

ÖMER el-MUHTÂR (عمر المختار) Ömer b. Muhtâr b. Ömer b. Ferhât (1862-1931) Libya bağımsızlık hareketinin önderlerinden. Berka’nın Defne bölgesindeki Butnân’da doğdu. Libya’daki en büyük Arap kabileleri arasında sayılan Menife’ye mensup Gays ailesindendir. İlk eğitimini babasından aldı. Ardından tahsil için kardeşi Muhammed ile birlikte Senûsîler’in Zenzûr Zâviyesi şeyhi Seyyid Hüseyin el-Garyânî eş-Şemsî’nin yanına gönderildi; babasının ölümü üzerine de onun himayesine girdi. …

Devamını Okuyun »

II.KILICARSLAN

II.KILICARSLAN (ö. 588/1192) Anadolu Selçuklu sultanı (1155-1192). Sultan I. Mesud’un büyük oğludur. Babası Elbistan’ı fethedince buraya veliahdı Kılıcarslan’ı melik tayin etti (539/1144). Keysûn (Göksun) ve Maraş’a akınlar düzenleyen (541/1147) Kılıcarslan, Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos’un saldırıları ve II. Haçlı Seferi’nin başlaması sebebiyle başarıya ulaşamadı. Ardından babasının Artuklular ve Zengîler’le birlikte Kuzey Suriye’deki Haçlılar üzerine düzenlediği sefere katıldı ve Maraş’ın Haçlılar’dan …

Devamını Okuyun »

27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi

27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi “Başbakanını idama Götüren Darbe” 1950’li yıllar ile birlikte Türkiye, Demokrat Parti’nin iktidar olması sonucu siyasal alanda ilk kez çok partili yaşam deneyimine kavuşmuştu. Siyasette demokratik özgürlüklerin, ekonomide liberal görüşün savunucusu olan DP, 1950 seçimlerini kazanarak iktidara geldi; 1954 seçimlerinde daha büyük bir çoğunluk kazandı. Tür­kiye’de demokrasi işlemeğe başlamış, fakat gerekli kanun değişiklikleri yapılmamıştı. Parti programında …

Devamını Okuyun »

Haddini Aşanlara…

Halife Harun Reşid, Bermek olan veziri Cafer bin Yahya ile birlikte, “Saray’ın bahçesi”nde gezerken, canı “meyve” çekiyor… “Elma”yı dalından koparmak için uzanıyor, ne var ki; “orta boylu” olduğu için, meyveye yetişemiyor!.. Veziri Yahya’ya diyor ki; “Omzuma çık, o meyveyi kopar ve bana ver!” Vezir “zayıf” olduğu için, “Halife’nin omzuna” çıkıyor ve meyveyi koparıp, veriyor… Meyveyi yiyen Halife Harun Reşid, “çok …

Devamını Okuyun »

Halil İNALCIK Kimdir?

Eylül 1916’da İstanbul’da doğdu. Kırım göçmenidir. Çocukluğu savaş yıllarında geçti. İlk tahsilini Ankara Gazi Mektebi’nde yaptı. Orta öğretimine bir yıl Sivas Muallim Mektebi’nde devam etti. Orta tahsilini 1931’de Ankara’da Gazi Muallim Mektebi’nde tamamladı. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin ilk öğrencilerindendi. Yakınçağ Bölümü’nde, doktorasını da tamamladıktan sonra, 1942-1972 yılları arasında öğretim üyeliği yaptı, Chicago Üniversitesi Tarih Bölümü’ne Osmanlı tarihi dersleri …

Devamını Okuyun »

Abdullah b. Sebe

ABDULLAH b. SEBE عبد الله بن سبأ İslâm dünyasında ilk fitnenin ve Şiîliğin ortaya çıkışında önemli rol oynadığı ileri sürülen kimse. Kaynaklarda İbnü’s-Sevdâ, İbn Sebâ, İbn Vehb b. Sebâ, İbnü’s-Sevdâ es-Sebeî, İbn Sebe el-Himyerî, İbn Sebe Vehb er-Râsibî el-Hemedânî adlarıyla da anılan Abdullah b. Sebe, Sebeiyye, Sebâiyye veya Sâibe adlı Şiî mezhebinin aşırı bir kolunun da kurucusu sayılır. Abdullah b. …

Devamını Okuyun »

Abdurrahman Paşa Camii

ABDURRAHMAN PAŞA CAMİİ Kastamonu’nun Tosya ilçesinde Yenicami adıyla da bilinen cami. Maraşlı Abdurrahman Paşa tarafından 992 (1584) yılında yaptırılmıştır. 1943 depreminde büyük ölçüde zarar görmüş ve daha sonra restore edilmiştir. 1917 yılında da onarıldığı bilinmektedir. Topoğrafik konumu açısından çevreye hâkim bir noktada bulunan ve Mimar Sinan döneminin merkezî planlı camileri arasında yer alan yapının duvarları kesme taş ve tuğla ile …

Devamını Okuyun »

Abdurrahman Nesîb Efendi

ABDURRAHMAN NESÎB EFENDİ (1842-1914) Osmanlı şeyhülislâmı. Üsküp Nâibi Halil Fevzi Efendi’nin oğlu, Tırhala Kadısı Ahmed Sâdık Efendi’nin torunudur. Üsküp’te doğdu; doğumundan kısa bir süre önce ölen babasının vasiyeti üzerine kendisine Aziz Mahmud Hüdâyî Dergâhı Postnişini Abdurrahman Nesîb Dede’nin adı kondu. Ailesinin Liphova’ya taşınması üzerine ilk tahsilini orada Yanyalı Şeyh Ömer Efendi’nin yanında yaptı. Daha sonra Yanyalı Abdüllatif Efendi’den ders aldı …

Devamını Okuyun »