İLK TÜRK DEVLETLERİNDE HUKUKİ YAPI Hukuk, kişiler arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallardır. Orta Asya Türk devletlerinde ve toplumunda, sosyal hayatı düzenleyici hukuk kurallarına dair özel bir belge yoktur. Bu yüzden hukuk konusu ile ilgili bu bilgileri, Çin yıllıkları ve Orhun Kitabeleri’nde öğrenmekteyiz. Türklerde, yazılı olmamakla beraber, gelişmiş bir hukuk anlayışı vardı. Halkın devletle ve birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen kurallara “töre” veya …

5. CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TOPLUM YAPISININ TEMEL ÖZELLİKLERİ TOPLUMSAL YAŞAYIŞIN DÜZENLENMESİ Devlet ve hukuk düzeni laikleşirken bu gelişmenin toplumsal yaşayışa yansımaması imkansızdır. Çünkü gerek devlet gerek hukuk; toplumsal yaşayışı düzenlemek için var olan kurumlardır. Şu halde bu iki kurumun laikleşmesi, toplum düzenini ve ona bağlı olan günlük yaşayışı da değiştirecektir. Bu değişmenin daha hızlı ve sağlam biçimde gerçekleşmesi için günlük …

4. TANZİMATTAN SONRA OSMANLI TOPLUMUNDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLER YENİ BÜROKRATLAR Avrupa ülkelerinde elçiliklerin kurulmasından ve Avrupa ile ilişkilerin artmasından sonra, daha farklı bir anlayışa sahip reformcu yeni bir nesil ortaya çıkmıştı. Bunlar, Avrupa başkentlerinde görev yaparken, uluslararası durumu ve batılı devletlerin bünyelerini tanımaya çalışmış olan diplomatlardı. Eski Osmanlı bürokrasisinden farklı ayrı bir sınıf oluşturuyorlardı. Ne kul sistemi içinde ne de …

3. OSMANLI TOPLUMUNDA SOSYAL YAPININ ŞEKİLLENMESİNDE ETKİLİ OLAN UNSURLAR Toplum, insanların birbirleriyle yardımlaşma ve ilişkide bulunma mecburiyetinden ortaya çıkmıştır. Osmanlı toplumu denildiğinde, Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan sosyal gruplar bütünlüğünü anlıyoruz. Toplum yapısı kavramı ise toplumu oluşturan sınıf veya tabakaların teşkilatlanmasını ifade eder. XIV. yüzyılın başlarında küçük bir Türkmen beyliği olarak Selçuklu Türkiyesi’nin uç bölgesinde görülen Osmanoğulları, XVI. yüzyılda bir …

2. TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI Türk-İslam devletlerinde toplum, genel olarak yönetenler ve yönetilenler olmak üzere ikiye ayrılırdı. Yönetenlerin başında, askeri ve yüksek dereceli sivil memurlar geliyordu. Selçuklularda, askeri ve siyasi hakimiyeti elinde bulunduran Türkler, toplumsal hayatta da üstün durumdaydılar. Saray memurlukları ve askeri görevler,  Türklerin; devlet memurlukları ise İranlıların elindeydi. Devlet görevleri, çoğu zaman babadan oğula geçiyordu. Din adamlarının ve …

1. İLK TÜRK DEVLETLERİNDE TOPLUM YAPISININ TEMEL ÖZELLİKLERİ Teşkilatlı sosyal varlıklar olan toplumların ulaştığı en yüksek teşkilatlanma şekli devlettir. Türkler, tarihte devlet kurucu millet olarak tanınmıştır. Göktürk Kitabeleri’nden anlaşıldığına göre, “Millet devlet için değil, devlet millet için vardır.” Bu temel görüş Türk, İslam ve Osmanlı coğrafyasında önceden var olan milletlerin uygulamalarından alınan örneklerle gelişerek Osmanlı Devleti’nin şekillenmesini sağlamıştır. Türk-İslam devlet …

5. CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM ANLAYIŞININ TEMEL ÖZELLİKLERİ Eğitim, bütün toplumlar için önem taşır, çünkü her insan “öğrenme” yoluyla kendisini geliştirir. Öğrendiklerini de uygulayarak bilimin, tekniğin gelişmesine hizmet eder. Eğitim, bir toplumdaki kültür değerlerini genç nesillere aktararak milletin birlik ve beraberlik içinde huzurlu bir şekilde yaşamasını ve sürekliliğini sağlar. Toplumun gelişmesi, ilerlemesi ve çağdaşlaşması da eğitimin görevidir. Atatürk, her konuda olduğu …

4. TANZİMAT’TAN SONRA OSMANLI EĞİTİM SİSTEMİNDE MEYDANA GELEN GELİŞMELER Osmanlı Devleti’nin büyüyüp gelişmesinde eğitim kurumlarının ve bu kurumlarda yetişen devlet ve bilim adamları ile asker ve sanatkârların çok büyük etkisi olmuştur. Osmanlı Devleti’nde XVI. yüzyıl sonlarına kadar, eğitim kurumlarına girişte, bir sınıftan diğerine geçişte ve mezun olanların devlet hizmetine alınışında bilgi, beceri, liyakat ve dürüstlük ön planda tutulmuştur. O dönemde, …

3. OSMANLI DEVLETİ’NDEKİ EĞİTİM SİSTEMİ A)     OSMANLILARDAKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM ANLAYIŞI Osmanlı toplumundaki grupları, din, meslek, mekandaki yerleşim durumlarına göre çeşitli açılardan incelemek mümkündür. Gruplar arasında özellik farklılıkları vardır fakat toplumun tümü, en üst düzeydeki örgütlenme içinde, belli ideallerde birleşmiş ve ortak bir bilgi kavramına ulaşmıştı.    Bu ideallere ulaşma ve bilgiyi aktarma biçimi, Osmanlı eğitim ve öğretim örgütlenmesinde esas …

 TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE EĞİTİM ALANINDA   MEYDANA GELEN DEĞİŞİM VE  GELİŞMELER İlk Türk-İslam Devletleri bilim ve kültürün gelişmesi için çok çaba harcadılar ve bunu sağlamak için birçok medrese inşa ettirdiler. Medrese, Türk-İslam dünyasında önemli bir bilim ve öğretim kurumu, yani bugünün üniversitesiydi. İslam dünyasında yüksek öğretim müessesesi olarak XI. Yüzyıl ortalarında resmi bir hüviyetle ortaya çıkan medrese sistemi Selçukluların eseridir. Ancak medrese …