ABBASİLER (750 -1258)

Emevi Devleti yıkıldıktan sonra Hz. Abbas’ın soyundan gelen Ebu’l-Abbas, Kufe’de halife oldu (750). Böylece Abbasi Devleti kurulmuş oluyordu. Halife Mansur zamanında Bağdat şehri kurularak hilafetin yeni merkezi olmuştur.

Harun Reşid (786 – 809)

O’nun zamanı Abbasiler’in en parlak devridir. Bu dönemde Anadolu’ya seferler düzenlenmiş, Bizans devleti bozguna uğratılmış, bilim, kültür ve sanatta büyük gelişmeler gerçekleştirilmiştir. Harun Reşid zamanında Bermeki vezir ailesi yönetimde etkili olmuştur.

– Şarlman ile ilişkiler geliştirilmiştir.

– Binbir gece masalları onun zamanında yazılmıştır.

 

Harun Reşid’in ölümünden sonra iç karışıklık ve isyanlar başlamış, fakat bunların hepsi kısa zamanda bastırılmıştır. Harun Reşid’in oğlu Me’mun ve ondan sonraki halife Mutasım zamanında Türklere çok önem verilmiştir. Onun zamanında Türkler için “Samarra” ordugâh şehri kurulmuştur. Ayrıca bazı Türk kabileleri “Avasım” adı verilen Bizans sınır şehirlerine yerleştirilmiştir.

Dağılma ve Yıkılışı

9.yy’ın ortalarından itibaren Abbasiler zayıflamaya başlamış, topraklarında Tevâif-i Müluk adı verilen bir çok devlet kurulmuştur.

1. Tulunoğulları, Akşitler, Fatimiler (Mısır’da)
2. Tahiroğulları, Saffariler, Büveyhoğulları (İran’da)
3. İdrisiler, Ağlebiler (Kuzey Afrika’da)
4. Samanoğulları (Horasan’da)

Selçuklular 1055 yılında Abbasileri himayeleri altına almışlardır. Abbasiler 1258’de Moğol komutanı Hülagü Han tarafından yıkılmıştır.

– Abbasiler zamanında Eski Yunan, Hint ve İran eserleri Arapçaya türcüme edilerek kültürel gelişme sağlanmıştır.

– Mutezile (akılcılık) mezhebi birara Abbasilerin resmi mezhebi olmuştur.

 

Not: Abbasi devletinin zayıflamaya başlamasıyla halifeler, Emirü’l-Ümera adı verilen valiliklere Türk komutanlarını getirmişler ve onlara geniş yetkiler vermişlerdir. Bu durum Abbasi devletinin parçalanmasında etkili olmuştur.