Karluklar   Karluklar, Kök Türk Devleti’ne bağlı olarak Altay Dağları’nın batısında yaşadılar. Çinlilerin kışkırtmasıyla sık sık Kök Türklere karşı ayaklandılar. II. Kök Türk Devleti’nin yıkılmasında, Basmil ve Uygurlarla birlikte rol oynadılar. Bir müddet Uygurların egemenliğinde yaşayan Karluklar, Uygurlarla anlaşamayınca batıya göç ettiler. Karluklar, 766 yılında, Türgişlerin siyasi varlıklarına son verdiler. Talas Nehri dolaylarında bir devlet kurdular. Uygur Devleti yıkıldıktan sonra …

Kırgızlar   Kırgızlar, Asya Hun Devleti zamanında İrtiş Nehri civarında yaşadılar. Daha sonra Yenisey Irmağı bölgesine yerleştiler. Bir süre Kök Türk ve Uygurların egemenliği altında kaldılar. 840 yılında Uygurları mağlup ederek merkezi Ötüken olmak üzere bir devlet kurdular. Kısa bir süre sonra, Kitanlar tarafından Orhun bölgesinden çıkarıldılar. Bunun sonucunda Orhun bölgesi, Türk yurdu olmaktan çıkıp Moğolistan’ın bir bölgesi hâline geldi. …

Başkırtlar (Başkurtlar) Ural Dağları çevresinde yaşayan Başkırtlar, IV. yüzyıldan X. yüzyıla kadar çeşitli Türk boylarına bağlı olarak varlıkların sürdürdüler. Cengiz Han Döneminde Moğol egemenliğine girdiler. XIII. yüzyılda Altın Orda Devleti’ne bağlanarak İslamiyeti kabul ettiler. XVII. yüzyıldan itibaren Ruslara bağlanan Başkırtlar, zorlu mücadeleler vererek bağımsızlıklarını kazanmaya çalıştılar. Özellikle 1730-1736 yıllarındaki ayaklanmaları Ruslar tarafından kanlı bir şekilde bastırıldı. 1872 yılında tamamen Rusya’nın …

Sabirler (Sibirler – Sabarlar)   Issık Gölü civarında Asya Hun Devleti’ne bağlı olarak yaşadılar. V. yüzyılda Avarların baskısı sonucunda Ural-Altay Dağları bölgesine yerleştiler. VI. yüzyıl başlarında Doğu Avrupa’ya gelen Sabirler, Sasanilerle birleşerek Bizanslılarla savaştılar. Avarlar, Bizanslılar ve Sasanilerle yaptıkları savaşlar sonucu zayıfladılar. İstemi Han zamanında Kök Türk Devleti’ne bağlanan Sabirler, daha sonra Hazarların egemenliğine girdiler.   Bugünkü Sibirya adını Sabirlerden …

Oğuzlar (Uzlar)   Kök Türk Yazıtları’ndaki bilgilerden Oğuzların Orhun ve Selenga nehirleri bölgesinde yaşadıkları anlaşılmaktadır. Kök Türk devletlerinin egemenliğinde yaşayan Oğuzlar, Uygur Devleti’nin kurulmasıyla onların egemenliğine girdiler. Kırgızların, Uygur Devleti’ne son vermesi üzerine Oğuzlar, batıya göç ederek Seyhun bölgesine yerleştiler. Bu bölgede yaşayan Oğuzların bir kısmı, Kıpçakların ve Karlukların baskıları sonucunda Peçenekleri batıya iterek Karadeniz’in kuzeyindeki Peçenek yurduna yerleştiler.   …

Kıpçaklar (Kumanlar) Balkaş Gölü ile İrtiş Irmağı arasındaki bölgede yaşadılar. X. yüzyılın sonlarında Moğol kökenli Karahitayların baskıları sonucunda batıya göç ettiler ve Doğu Avrupa’ya yerleştiler. Burada Rus prenslikleriyle şiddetli mücadeleler yaptılar. Balkanlar’a inen Kıpçaklar, Bizanslılarla anlaşıp Peçeneklere ağır bir darbe vurdular (1091).   Kıpçaklar, XIII. yüzyılda Moğolların ilerleyişi karşısında tutunamayıp geri çekildiler.   Kıpçakların bir kısmı Macaristan’a giderek Hristiyanlığı kabul …

Peçenekler   Balkaş Gölü çevresinde I. Kök Türk Devleti’ne bağlı olarak yaşayan Peçenekler Talas Savaşı’ndan (751) sonra güçlenen Karlukların baskısıyla batıya yönelerek Volga boylarına yerleştiler. Bu bölgeden Hazarların ve Oğuzların baskıları sonucunda, Karadeniz’in kuzeyine gelen Peçenekler, burada yaşayan Macarları göçe zorladılar. X. yüzyıl sonlarına doğru bu bölgeye yerleştiler. Burada Ruslarla, yüz yıldan fazla mücadele ederek onların güneye inmesini engellediler.   …

Macarlar   Fin-Ugor kavimlerinin büyük bir bölümü, Volga Nehri ile Ural Dağları arasında yaşamışlardır. Bu kavimler V. yüzyılda Don Nehri kıyılarına gelerek burada yaşayan Onogurlar ile kaynaştılar. Bunun sonucunda Macarlar ortaya çıktı. Macarlar, Avar ve Sibir baskılarıyla göç ederek adlarını verdikleri bugünkü Macaristan’a yerleştiler (896).   XI.yüzyılın başlarında Hristiyanlığı kabul eden Macarlar zamanla Türk kimliklerini kaybettiler. Bu tarihten sonra kabile …

Hazarlar   Hazarlar, I. Kök Türk Devleti’nin yıkılmasından sonra Karadeniz’in kuzeyi ve Kafkaslar bölgesinde bir hakanlık olarak kurulmuştur (630). Hazarlar, Bizans, Sasani ve Müslüman Araplarla askerî, siyasi ve ticari ilişkide bulundular. Bizans-Sasani savaşlarında Bizans tarafını tutarak Sasanilerin zayıflamasında rol oynadılar.   Zayıflayan Sasani Devleti, Hz. Ömer zamanında yıkıldı. İran, Müslümanların eline geçti. Böylece Hazarlar ve Müslümanlar karşı karşıya geldi. Hazarlar …

Bulgarlar   Avrupa Hun İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra (469) Karadeniz’in kuzeyine gelen Hunlar, buradaki değişik Türk boylarından oluşan Ogurlarla birleştiler. Ortaya çıkan bu yeni topluluk “Bulgar” adıyla anıldı. Bulgarlar, 630 yılında Kök Türk Devleti’nin yıkılması üzerine Kafkasların kuzeyinde Kubrat yönetiminde Büyük Bulgar Devleti’ni kurdular. Onun ölümünden sonra Hazarlar, Bulgar Devleti’ne son vererek Bulgarların dağılmasına yol açtılar.   Tuna Bulgar Devleti Büyük …