KÛTÜL AMÂRE Güneydoğu Irak’ta bulunan Vâsıt muhafazasının merkezi. Çoğunlukla Medînetülkût şeklinde ad­landırılan Kûtül’amâre. Bağdat ile Amâre arasında Dicle nehrinin sol kıyısında ve Fı­rat ile Dicle’yi birleştiren eski Şattülhay [1][670] Kanalı”nın Dicle tarafındaki ağ­zının karşısındadır. Kût Hintçe’deki kot (kale) kelimesinden gelmekte ve Irak’ta bu isimle anılan Kûtülmuammer ve Kû-tülhay gibi yerler de bulunmaktadır. Kû-tül’amâre’nin kuzeyine doğru genişleyen ovalar Arap kabilelerinden Benî …

A. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. 1. Geçmişteki insan topluluklarının yaşayışlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, kültür ve uygarlık alanındaki ilerlemelerini yer ve zaman göstererek, neden-sonuç ilişkisi içinde inceleyen bilim dalına tarih denir. Bu tanımda tarih biliminin hangi özelliği yer almamıştır? A) Belgelerden yararlanması B) Eski devirleri ele alması C) Olayların tahlilini yapması D) Olayların geçtiği yeri ve zamanı belirtmesi E) Kronolojiye …

SON HALİFE İKİNCİ ABDÜLMECİD (18 Kasım 1922 – 3 Mart 1924) Osman Gazi ile Söğüt’te başladık yolculuğa, Ulu Hakanlarla ulu çınar gibi dal saldık cihanın dört bir yanına; gölgemizde huzur buldu nice kavimler… Zaman oldu, çınar cılızlaştı, zor durabildi ayakta; taşıyamadı yükünü, sallandı durdu ve nihayet zeval vakti geldi gazele döndü çınar. Şimdi iğreti bir yaprak, dalında durdurulmaya çalışılıyor; o …

SULTAN VAHİDUDDİN (Temmuz 1918 – Kasım 1922) Adı her ne kadar Sultan olarak anılsa da, ona bu unvanı çok görenler çok fazladır. Tabi bunlar, onun Sultanlığı elinden alındıktan sonra türemişlerdir. Ve bunların büyük bölümü bir yerlere yaranma hesabıyla bu yola düşmüşlerdir. Sultan Hâmid de görüldüğü gibi “ifrat-tefrit” Vahidüddin’de de yaşanmıştır ve yaşanıyor… Ferid Paşa’nın yaveri Tarık Mümtaz Göztepe Sultan Vahdeddin’in …

SULTAN REŞAD (27 Nisan 1909–1918) Niçin, diye sormaya lüzum yok. Varlığıyla yokluğu aynı da olsa, hâlâ ortada bir taht var ve ona Osmanlı hanedanından birinin oturması lâzım. Onun için mecburiyetten buyur edildi; padişahlık sırası gelmişti. Sultan Abdülmecid’in üçüncü pâdişâh oğludur Sultan Reşad. Anasının adı Gülcemâl Kadınefendi. Sultan Reşad’a o gün halk Sultan Reşad demişti, bugün de öyle deniyor. Fakat “Senatör …

Açık Kapı Politikası (open door policy) ABD’nin, Çin’in toprak ve yönetim bütünlüğünün sağlanması, Çin’le ticari ilişkileri olan ülkeler arasında eşit ayrıcalıkların korunması için ilan ettiği ilkeler bildirgesi (1899-1900). Bu amaçla bu devletin kendi toprakları üzerinde diğer devletlere serbestçe ticaret yapma özgürlüğü tanınması. Bu politika ABD’nin yaygın olarak benimsenmiş ve uzun bir süre ABD dış politikasının temeli olmuştur. Bildirge ABD Dışişleri …

Acheson Planı Kıbrıs sorununun tırmandığı 1963-1964 döneminde A.B.D.’nin özel temsilcisi Dean Acheson tarafından önerilen çözüm yolu. Buna göre Kıbrıs adası her ikisi de NATO üyesi olan Türkiye ve Yunanistan arasında ikiye bölünerek paylaştırılacak, böylece iki müttefik ülkeyi savaşın eşiğine getiren bir sorun çözülmüş olacak ve NATO dışındaki güçlerin adaya müdahalesi engellenecekti. Plan adanın iki ülke arasında nasıl bölüştürüleceğini açıklığa kavuşturmuyordu. …

ACEMİ OĞLANI Osmanlı Devleti’nde Kapıkulu ocaklarına asker yetiştiren Acemi Ocağı neferlerine verilen isim. Acemi oğlanları, Osmanlı Beyliği’nin gelişmesi sırasında Rumeli’de daha çok akıncıların elde ettiği esirlerden ve Osmanlı tebaası hıristiyan ailelerin çocuklarından, önceleri 1362’de çıkarılan pençik kanununa, sonraları ise devşirme kanununa göre devşirilirlerdi. Kapıkulu ocaklarını teşkil eden yeniçeri, cebeci, topçu, top arabacısı, bostancı ocağı efradı ve kapıkulu süvarileri, acemi oğlanları …

Acem Araplar’ın Arap olmayanlara ve özellikle İranlılara verdikleri isim. Arapça bir kelime olan ucme sözlükte “konuşurken dil kurallarına uymamak, dili bozuk olmak; düzgün ve fasihin zıddı” gibi anlamlara gelmektedir. Aynı kökten türeyen acem de kökünde “Açık seçik konuşmak” mânası bulunan arab kelimesinin karşıtıdır. Câhiliye devri şiirinde acem yerine, aynı kökten gelen acem kelimesi de kullanılmıştır. [221] Acem kelimesinin aynı zamanda …

Acbü’z-Zeneb İnsanın ilk yaratılışında ve öldükten sonraki dirilişinde bedenin özünü oluşturduğu kabul edilen madde. “Her şeyin son kısmı, kuyruk sokumu” anlamına gelen acb ile “Kuyruk” anlamına gelen, aynı zamanda “Bir şeyin sonu ve ucu” demek olan zeneb kelimelerinden oluşan acbü’z-zenebin sözlük anlamı “Kuyruk sokumu” demektir. Öldükten sonraki dirilişin tasvir edildiği hadislerde yer alan acbü’z-zeneb, bazan sadece tekrar dirilişin esasını teşkil …