Hükümdarlar

ABDURRAHMAN b. HİŞÂM عبد الرحمن بن هشام Abdurrahmân b. Hişâm b. Muhammed el-Hasenî (ö. 1276/1859) Alevî (Filâlî) hânedanına mensup Fas sultanı (1822-1859). 1204’te (1789-90) doğdu. Babası, Fas Sultanı Mevlây Süleyman’ın kardeşi Mogador Valisi Mevlây Hişâm’dır. Amcası Süleyman onu önce Suveyre valiliğine tayin etti. Abdurrahman burada iyi bir idareci olarak kendini gösterdi ve o yörede çıkan isyanların bastırılmasında önemli hizmetlerde bulundu. …

ABDURRAHMAN b. HİŞAM Abdurrahman b. Hişâm b. Muhammed el-Hasenî (ö. 1276/1859) Alevî (Filâlî) hanedanına mensup Fas sultanı (1822-1859). 1204’te (1789-90) doğdu. Babası. Fas Sultanı Mevlây Süleyman’ın kardeşi Mogador Valisi Mevlây Hişâm’dır. Am­cası Süleyman onu önce Suveyre valiliğine tayin etti. Abdurrahman burada iyi bir idareci olarak kendini gösterdi ve o yörede çıkan isyanların bastırılmasın­da önemli hizmetlerde bulundu. Bunun üzerine amcası onu …

ABDURRAHMAN HAN (1844- 1901)   Afgan emîri (1880-1901).   Çocukluğu Kabil’de, gençliği, babası Efdal Hanın 1850’den itibaren başla­yan Belh valiliği dolayısıyla Afgan Türkistanı’nda geçti. Dedesi Dost Muham­med Han’ın Bedahşan, Katagan, Dervaz ve Pamir bölgelerini içine alan geniş sa­hayı hâkimiyeti altına alırken giriştiği harekâta o da katıldı. Dedesinin 1863’te ölümünden sonra amcası veliaht Şîr Ali Han, Afgan tahtına çıktı. Fakat babası …

ABDURRAHMAN V   Ebü’l-Mutarrif Abdurrahman el-Müstazhir b. Hişâm b. Abdilcebbâr b. Abdirrahmân en-Nâsır (ö.414/1024) Endülüs Emevî halifesi, [329] Gaye adlı bir cariyeden doğdu (392/1002) Gençlik yılları sıkıntı içinde geçti. Bu sırada Endülüs Emevî Devleti zayıf­lamaya ve ülkenin çeşitli yerlerinde bir­takım küçük hanedanlar (mülûkü’t-tavâif) kurulmaya başlamıştı. Bu hanedan­lardan biri olan Hammûdîler, 1016’dan beri Kurtuba’ya hâkim idiler. Fakat halk onların yönetiminden memnun …

ABDURRAHMAN IV   Abdurrahman el-Murtazâ b. Muhammed b. Abdilmelİk b. Abdirrahmân en-Nâsır (ö. 408/1018) Endülüs Emevî halîfesi (408/1018). 368 (978) yılında doğdu. Sebte Valisi Ali b. Hammûd’un Endülüs Emevî Ha­lifesi Süleyman b. Hakem’i öldürüp tah­ta çıktığı sırada Kurtuba’da bulunan Abdurrahman gizlice Ceyyân’a (Jaen) kaçtı. Daha önce Ali b. Hammûd’u des­teklemiş olan Meriyye (Almeria) Valisi Hayran el-Âmirî ve Sarakusta (Saragossa) Valisi …

ABDURRAHMAN III   Ebü’l-Mutarrif Abdurrahmân b. Muhammed el-Mervânî el-Ümevî (ö. 350/961) Endülüs Emevî halifesi (912-961). 22 Ramazan 277’de [322] Kurtuba’da doğdu. Babası Muhammed’in veliahtlık meselesinden dolayı kardeşi tarafından bir komplo sonucu öldürül­mesi üzerine dedesi Emîr Abdullah, Abdurrahman’ı veliaht tayin etti ve onun ölümü üzerine 16 Ekim 912de tahta geçti. Abdurrahman emîr olduğu sırada ül­kenin içinde bulunduğu siyasî durum pek iyi …

ABDURRAHMAN II   Abdurrahman b. el-Hakem b. Hişâm b. Abdirrahmân (ö. 238/852) Endülüs Emevî Devleti’nin dördüncü emîri (822-852). 176 (792) yılında Tuleytula’da (Toledo) doğdu. İyi bir tahsil gördü. Bu saye­de çok genç yaşta idarî ve askerî görev­ler aldı ve bunları başarıyla yürüttü. Ba­bası tarafından, 807’de Tuleytula’da patlak veren isyanı bastırmakla görev­lendirildiği zaman, Tuleytula Valisi Am-rüs İle iş birliği yaparak Vak’atü’l-hufre …

ABDURRAHMAN I   Ebü’l-Mutarrif Abdurrahmân ed-Dâhil b. Muâviye b. Hişâm (ö. 172/788) Endülüs Emevî Devleti’nin kurucusu (756-788).   113 (731) yılında Dımaşk yakınların­da Deyrihannâ’da doğdu. Annesi Râh, Berberi Nefzâ kabilesine mensup bir câriye idi. Küçük yaşta babasını kaybet­tiği için dedesi Halife Hişâm’ın yanında büyüdü. Abbasî katliamından kurtul­duktan sonra bir süre Fırat civarında gizlendi. Niyeti doğuya kaçmaktı, fakat Abbasî askerlerinin kendisini …

ABBAS II   (ö. 1077/1666) Safevî hükümdarı (1642-1666). I.Abbas’ın torunu olan Şah Safînin oğludur. 18 Cemâziyelâhir 1043’te Kazvin’de doğdu. Babası­nın Kâşân şehrinde vefat etmesi üzeri­ne on yaşında İken Safevî tahtına çıka­rıldı.  Yirmi beş yıl kadar süren hükümdarlığı sırasında memle­ket içinde kayda değer bir hadise ol­mamış, komşu devletlerle olan müna­sebetler de genellikle dostça sürdürül­müştür. Ancak Şah Safi’nin hükümdar­lığının son yıllarında, Kandehar valisinin …

ABBAS I    (ö. 1038/1629) Safevî hükümdarı (1587-1629). Şah Tahmasb’in torunu ve Muham­med Hüdâbende’nin oğludur. Annesi Mâzenderan Hâkimi Abdullah Han’ın kı­zı idi. 1 Ramazan 978’de  babasının valiliği sırasında Herat’ta doğdu. Daha sonra Şiraz valiliği­ne getirilen babası Muhammed, II. İs­mail’in ölümü üzerine, Türkmen emîrleri tarafından tahta çıkarıldı. Bu sırada Abbas Herat’ta bulunuyordu. Babasının hükümdarlığı esnasında devletin idare­si, birbirleriyle mücadele içinde bulunan …