TARİHÎ ÇAĞLARA GİRİŞ TEMEL KAVRAMLAR Yazı Neolitik Höyük Çağ Tunç Paleolitik Mezolitik Kalkolitik “Çağların değişmesi ile millet ve toplumların tarih karşısındaki durumlarının da değişeceği gerçeğinin dikkatten kaçması tarihi değerlendirirken karşılaştığımız hatalardandır.”   İbn-i Haldun, Mukaddime, C I, s. 241. İnsan, düşünebilme ve düşündüğünü yaşama aktarabilme yeteneği ile diğer canlılardan ayrılır. Bu farklı özelliği neticesinde hayatını kolaylaştırmak, yapısında var olan merak ve …

Tarih Bilimi Ünitesi Ölçme ve Değerlendirme    Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.   Geçmişteki insan topluluklarının yaşayışlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, kültür ve uygarlık alanındaki ilerlemelerini yer ve zaman göstererek, neden-sonuç ilişkisi içinde inceleyen bilim dalına tarih denir. Bu tanımda tarih biliminin hangi özelliği yer almamıştır? A) Belgelerden yararlanması B) Eski devirleri ele alması C) Olayların tahlilini yapması D) Olayların geçtiği …

TARİHİN FAYDALANDIĞI BİLİM DALLARI TEMEL KAVRAMLAR Arkeoloji Kronoloji Etnoğrafya Heraldik Nümizmatik Paleografi Antropoloji Epigrafi Diplomatik Coğrafya Sosyoloji “Tarih, insanın yeryüzünde göründüğü andan itibaren yaptığı ya da düşündüğü her bir izi, artakalan her şeyi içerir.” J. H. Robinson, Sosyal bilimler, insanın faaliyetlerini ve bu faaliyetler sonunda ortaya çıkan sonuç ve eserleri açıklamaya çalışır. Öyleyse insan ve insan faaliyetlerini değişik yönleriyle açıklamaya …

TARİH YAZICILIĞI TEMEL KAVRAMLAR Tarih Felsefesi Tarih Yazıcılığı Türk Tarih Kurumu Vakanüvis Ekol “Vatan ve memleketini seven, devlet ve milletin geleceğini düşünenler asırlarının olaylarını ve haberlerini kaydederek gelecek nesillere aktarırlar.”  Ahmet Cevdet Paşa   Tarih Yazıcılığının Gelişimi İnsanlar, çeşitli alanlarda edindiği tecrübeleri gelecek nesillere aktarma ihtiyacı duymuştur. Bundan dolayı kendileri ile ilgili çeşitli konuları yazılı hâle getirmişlerdir. Hititlerde anallar (yıllıklar), …

Türklerin Kullandığı Takvimler Türklerin kullanmış oldukları ilk takvim; güneş yılını esas alan ve yılların hayvan isimleriyle belirtildiği on iki hayvanlı Türk takvimidir. Türkler İslamiyetin kabulünden sonra hicri takvimi kullanmaya başlamışlardır. Büyük Selçuklular döneminde Sultan Melik Şah tarafından hazırlatılan ve güneş yılı esas alınan Celali takvim kullanılmıştır. Osmanlılar Devleti’nde mali işlerde güneş yılı esasına göre düzenlenen Rumi takvim kullanılmaya başlandı.1917 yılında …

Zaman ve Takvim Takvim, zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere ayırma yöntemidir. Zamanı bilme ve verimli kullanma gerekliliği takvim gibi önemli bir buluşun ortaya çıkmasına yol açmıştır. İnsanlar tarihin akışı içinde zaman ölçüsü olarak çeşitli takvimler kullanmışlardır. Yaptıkları astronomik gözlemler sonucunda yıldızların, Ay’ın ve Güneş’in hareketlerine dayanan takvimler meydana getirilmiş ve geliştirilmiştir. Takvimin kullanılmasında Sümerler ve Mısırlılar öncü olmuşlardır. İlk …

Tarihin Tasnifi (Sınıflandırılması) Tarih bilimi çok geniş bir çalışma alanına sahiptir. Çalışma alanının geniş olması onun incelenmesini güçleştirmiştir. Bu nedenle tarihî olayları iyi bir şekilde incelemek ve öğrenmek için zamana, mekâna ve konuya göre bir sınıflandırma yapılmıştır.   Zamana Göre Tasnif Bu sınıflandırmaya göre tarih; çağ ve yüzyıl gibi zaman dilimlerine ayrılmıştır. Zaman dilimlerine İlk Çağ, XX. yüzyıl gibi farklı …

Tarih Biliminin Yöntemi Bir sonuca ulaşmak için bilim ve mantığa uygun biçimde yapılan araştırma şekline yöntem denir. Her bilim dalı mutlaka bir yöntem kullanmak zorundadır. Sosyal bilimler ve fen bilimlerinin yöntemleri birbirinden farklıdır. Fen bilimleri; gözlemlere, deneylere, laboratuvar ölçümlerine, formüllere, kural, yasa ve sonuçlara dayalı bir yöntem kullanır. Sosyal bir bilim olan tarih ise geçmişte yaşanmış ve bitmiş olayları konu …

Tarihe Adanmış Bir Ömür; Halil İNALCIK Halil İnalcık dünyaca ünlü tarihçilerimizdendir. Kökeni baba tarafından Kırım Türklerine dayanır. 26 Mayıs 1916 yılında İstanbul’da doğmuştur. 1924 yılında ailesiyle Ankara’ya yerleşmiş ve ilköğretimi burada tamamlamıştır. Lise öğrenime yatılı Sivas Öğretmen Okulu’nda başlayan İnalcık, 1932 yılında nakledildiği Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu’ndan 1935 yılında mezun olmuştur. Halil İnalcık, liseyi bitirdikten sonra tarih tezini bilimsel temellere …

TARİHİ OLAYLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Tarihi olaylar, meydana geldiği dönemin siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik ve dini özelliklerini yansıtır. Bu nedenle bir olayı değerlendirirken olayın meydana geldiği dönemin koşulları dikkate alınmalıdır. Tarihi olayların doğru bir şekilde değerlendirilebilmesi için nesnel yani objektif olunmalıdır. Ancak bazı tarihçilerin mensup olduğu milleti, inançları, siyasi anlayışı, aldığı eğitim gibi nedenlerle tarihi olaylara duygusal yaklaştıkları görülmektedir. Bu yaklaşım tarafsızlığa …