1929 Dünya Ekonomik Bunalımı (Büyük Buhran) ve Dünyadaki Etkileri

1929 DÜNYA EKONOMİK BUNALIMI (BÜYÜK BUHRAN) VE DÜNYADAKİ ETKİLERİ

Amerika’da 1929’da Dow Jones (New York) Borsasının çöküşü ile başlayan ve etkileri on yıl boyunca dünyada devam eden ekonomik bunalımdır. 

1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın ortaya çıkmasının nedenleri

1. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra mali sıkıntı çeken Amerika’daki yüzlerce şirketin birleşerek tekelleş­mesi ve Amerikan ekonomisinin tekelleşen bu holdinglerin batma riskine tahammül edememesi
2. Amerika’nın;

1. Dünya devletlerine verdiği kredileri geri alamaması
2. Bankaların ölçüsüzce verdiği kredileri engelleyememesi
3. Para basmayı reddederek altın standartlarına bağlı kalması
4. Almanya’nın savaş tazminatı olarak ödemeyi teklif ettiği nakit paranın yerine altın istemesi gibi nedenlerden dolayı nakit para sıkıntısı çekmesi

Dow Jones Borsasının yükselişi 3 Ekim 1929 tarihinde durdu ve borsada birkaç büyük holdingin hisse senetleri düştü. Hisse senetlerinin bu düşüşü, yabancı yatırımcıları kaygılandırdı. Bu yabancı yatırımcıların kaygılarından dolayı 21 Ekim günü ellerindeki hisse senetlerini satması ve bunun sonucunda ortaya bir panik havasının çıkması “Kara Perşembe” olarak da anılan 29 Ekim 1929 Perşembe günü Dow Jones Borsasının çöküşüne yol açtı.

Dow Jones Borsasının Çökmesinin Sonuçları

1. Amerika’da 4,2 milyar dolar para yok oldu.
2. 4000’e yakın banka battı.
3. Yüz binlerce insan işsiz kaldı.
4. Açlığa sürüklenen insanlar, tarımsal ürünler yetiştirerek geçimlerini sağlamaya çalıştılar.
5. Piyasada para bulamayan insanlar, ihtiyaçlarını takas yoluyla karşılamaya çalıştılar.
6. İnsanlar maddi varlıklarıyla beraber statülerini de kaybettiler.

Amerika halkı ekonomik çöküşün faturasını Başkan Hoover’e keserek bir sonraki seçimde Franklin Roosevelt’i başkanlığa seçti. İktidara gelen Franklin Roosevelt ekonomik ve sosyal açıdan yaptığı reformlarla Kara Perşembe’nin izlerini silmeye çalıştı.

Krizi atlatmak isteyen Başkan Roosevelt “New Deal” adını ver­diği ekonomik program ile şu tedbirleri aldı:

1. Merkez Bankası kuruldu ve mevduatlar devlet güvencesi altına alındı.
2. Çalışma saatleri azaltılarak işsizlik sorunu ortadan kaldı­rıldı.
3. Tarım alanında düzenlemeler yapıldı.
4. Devlet harcamaları dengeli yapıldı.

Dünya Ekonomik Bunalımı, başta Kuzey Amerika ve Avrupa olmak üzere tüm dünyayı etkilemiştir. Bu buhran en çok endüstri­nin geliştiği ülkeleri vurmuş ve bir işsizler ordusu yaratmıştır. Kriz­den etkilenen birçok ülkede inşaat faaliyetleri durmuş ve tarım ürünü fiyatları artmıştır. Talebin beklenmedik düzeyde düşmesi nedeniyle madencilik sektörü de bunalımdan etkilenmiştir.