III. SELİM DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ VE ISLAHAT HAREKETLERİ
OSMANLI – FRANSA İLİŞKİLERİ
OSMANLI – FRANSIZ SAVAŞI (1798-1801)
Kapitülasyon antlaşmasıyla başlayan ve oldukça iyi giden Osmanlı-Fransız ilişkileri, Fransız İhtilali döneminde Fransa’nın Mısır’a saldırması ile bozuldu.
Nedenleri:
Fransızlar,
1. Dağılacağını düşündükleri Osmanlıdan toprak koparmak,
2. İngilizlerin Hindistan’a giden en kısa sömürge yolunu kesmek,
3. Halkın dikkatini dışarıya çekmek,
4. İhtilalin yetiştirdiği komutanlardan Napolyon’u ülkeden uzaklaştırmak istiyordu.
Mısır’ı işgal eden Fransa’ya karşı İngiltere ve Rusya, Osmanlılara yardıma geldi. Ruslar geçici olarak Ege’deki yedi adayı işgal etti, İngilizler de Fransız donanmasını Abukır’da yaktı (1798). Osmanlıları barışa zorlamak için Suriye’ye saldıran Napolyon, Akka Kalesi önlerinde Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Nizam-ı Cedit ordusuna yenildi. Yapılan El-Ariş Antlaşması ile Fransızlar Mısır’dan uzaklaştırıldı (1801).
Bu olayla:
a) Osmanlıların kendi kendisine yetmediği anlaşıldı.
b) Osmanlılar denge politikasını uygulamaya koydu.(Düşmanıın düşmanı dostumdur.)
c) Fransa’nın Osmanlılara karşı ikiyüzlü siyaseti başladı. (Halbuki Osmanlılar, ihtilal sonrası Fransa’yı, “bu onların bir iç sorunudur” diyerek tanıyan, ilk çok uluslu devletti)
d) Mısır’ın önemi arttı.
III. SELİM DÖNEMİ ISLAHATLARI (1789-1807)
1) Nizam-ı Cedit ordusu ve İrad-ı Cedit hazinesi kuruldu.
2)Topçu, Humbaracı ve Lağımcı (İstihkam) ocakları, çıkarılan yasalarla ıslah edildi.
3) Yerli malı kullanımı özendirildi.
4)Londra, Paris, Berlin ve Viyana’da sürekli elçilikler kuruldu.
Not: Avrupaya ilk elçiler Lale Devri’nde gönderildi fakat bu elçiler sürekli değil geçici olarak orada kaldılar.
5)Kara Mühendishanesi (Mühendishane-i Berr-i Hümayun) ve Deniz Mühendishanesi (Mühendishane-i Bahr-i Hümayun) genişletildi.
6)Okullarda yabancı dil (Fransızca) eğitimi başladı.
KABAKÇI MUSTAFA İSYANI
Etkili bir kadro oluşturamayan III. Selim’in devri ve ıslahatları, Kabakçı Mustafa Ayaklanması’yla sona erdi. (1807) III. Selim tahttan indirildi. IV. Mustafa tahta geçirildi. Alemdar Mustafa Paşa ayaklamayı bastırdı.III. Selim öldürüldüğü için IV. Mustafa indirildi. II. Mahmut padişah yapıldı.