Türkiye Selçuklu Devleti’nin Yıkılış Dönemi

TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ’NİN YIKILIŞ DÖNEMİ

KÖSEDAĞ SAVAŞI (1243)

NEDENİ:

• Moğolların Anadolu’yu ele geçirmek istemesi, bu amaçla Erzurum’u ele geçirip yağmalamaları.
• II. Gıyaseddin Moğollar üzerine yürüdü, ancak Kösedağ Ovası’nda Moğollar ile yaptığı savaşı kaybetti.

SONUÇLARI:

• Trabzon Rum İmparatorluğu başta olmak üzere Selçuklulara bağlı bulanan diğer Anadolu beylikleri bağlarını kestiler, Anadolu Türk birliği bozulmuştur.
• Savaş, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılma süresince girmesine neden olmuş, Anadolu Moğol egemenliğine girmiştir.
• Birliğini sağlayamayan devlet dağılmaya başlamıştır.
• Bu savaştan sonra Anadolu Selçukluları devlet adamları arasında iktidar mücadelesi ve entrikaları aldı yürüdü. Bu yüzden devletin toparlanması bir yana çöküntüsü hızla devam etti.

YIKILMA NEDENLERİ:

• Anadolu’nun Moğol istilasına uğraması
• Ticaret ve sanat merkezi şehirlerin yakılıp yıkılması
• Taht kavgalarının olması
• Bağlı beyliklerin merkezden kopup bağımsız davranması. Anadolu, uzun yıllar karışıklık ve taht mücadeleleri içinde kaldı. Moğollar, taht mücadelelerine müdahale ederek istediklerini tahta geçirdiler. Anadolu Selçuklu Sultanları Moğolların elinde kukla durumuna düştüler ve bu durum yıkılışlarına kadar sürdü.
• 1262-1277 yılları arasında vezirlik yapan Muineddin Süleyman Pervane, devlet yönetiminde etkili olduğu bir dönemde, Mısır ve Suriye’ye egemen olan Türk Kölemen (Memluk) Sultanı Baybars’ı Anadolu’ya davet etti.
• Sultan Baybars, Suriye’ye giren Moğol ordusunu Ayn-u Calud Savaşı’nda tarihte ilk kez yenerek imha etmişti (1260).
• Anadolu’da bulunan diğer beyler de Baybars’ı davet ediyorlardı.
• 1276’da istenen yardım sonucu Anadolu’ya gelen Baybars, Elbistan’da Moğol ordusunu yenerek Kayseri’ye kadar gelmiş, ancak davet edenlerden bir yardım görmeyince geri dönmek zorunda kalmıştır.
• Bu kargaşa ortamında İçel bölgesindeki Türkmenlerin başında bulunun Karamanoğlu Mehmet Bey, Konya’yı işgal ederek yanında bulunan Selçuklu şehzadesi Siyavuş’u (Cimri) tahta oturttu. Toplanan divanda Türkçe’yi resmi dil olarak karar aldırdı ve ilan etti (1277).
• 1308’de son Selçuklu Sultanı III. Mesut ölünce, devlet tamamen yıkılmış, bu tarihten sonra Anadolu İlhanlı Devleti’ne bağlı valiler tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Moğol baskısı, olumlu sonuçlar da doğuracaktır:
• Türkmenler batıya yığılmışlardır.
• Anadolu hızla Türkleşmeye başlamıştır.
• Anadolu’da Türkiye Tarihi’nin üçüncü dönemi olan Anadolu Türk Beylikleri Dönemi başlamıştır.