Tarih Yazıcılığının Gelişimi

TARİH YAZICILIĞI

Tarih Yazıcılığının Gelişimi

1. Rivayetçi (Hikayeci) Tarih:

İnceleme ve sisteme bakılmadan, hiçbir dünya görüşünce desteklenmeden olayların doğrudan doğruya kronolojik olarak aktarılmasıdır. Efsaneler, destanlar, anonim halk öyküleri, türküleri bu tip tarih anlayışının ürünleridir. Genellikle yer ve zaman belirtildiği halde neden ve sonuç ilişkileri üzerinde durulmamaktadır. Abartı ve başta bulunanlara yaranma amacı taşırlar. Örnek olarak Homeros’un İlyada ve Odesa’sıdır. Bu tip tarih yazıcılığının en eski tipik örneği Heredot’tur. Historia (Tarih) adlı eserinde Yunan tarihi ve komşu ülkelerin tarihini ele alıp, olayları hikaye şeklinde anlatmıştır. Heredot, araştırmalarında objektif olmayı esas almış olduğu için tarih biliminin kurucusu olarak da kabul edilir.

2. Öğretici (Pragmatik = Yararcı) Tarih:

Öğretme amacı taşır. “Tarih tekerrürden ibarettir.” belirlemesi bu anlayışın ürünüdür. Tarihi olaylardan faydalı bir sonuç çıkarmak, toplumların ahlak ve karakterini yükseltmek ve geliştirmek, eksik görülen yönlerini gidermek amacıyla yazılan tarih çeşididir. Kişi ve olay abartılarak ön plana çıkarılır. Tek şef, tek tanrılı dinlerin egemen olduğu toplumlarda yaygın olan bir tarih anlayışıdır. Amaç, toplumu oluşturan bütün bireylerin yönetici durumundaki şefle özdeşleşmesidir. Örnek: J. Dewey, Schiller’dir.

3. Sosyal Tarih:

Öğretici tarihin abartılardan arındırılmış şeklidir. Toplumların her türlü faaliyetlerini olayların duygusal yönlerini ele almadan anlatan tarih şeklidir.

4. Neden – Nasılcı (Bilimsel) Tarih:

Araştırıcı, olayların nedenlerini ortaya koyan, genellemelere giden ve sonuçlar çıkaran bilimsel tarih anlayışıdır.

Tarih bilimi bu tarih anlayışıyla ortaya çıkmıştır.

5. Tarih Felsefesi:

Çeşitli uygarlık ve kültürlerin ortaya çıkışından başlayarak tüm gelişim evrimini ve tarih sahnesinden silinişlerini genel yasalara bağlı olarak açıklamayı amaçlar.

Savunucuları: Kavram olarak ilk kez Voltaire kullanmıştır. Diğerleri; Vico, İbn-i Haldun ve Naima’dır.

6. Pozitivist (Olgucu) Tarih:

XIX. yüzyıldaki Pozitivist Felsefe bu tarih anlayışının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu tarih anlayışına göre tarihsel olayları doğa üstü güçlerle açıklamak yerine doğadaki doğal ortamla ilgili pozitivist nitelikli toplumsal olgulardır. Tarih de bunun ilmi olmalıdır. Savunucusu Auguste Comtea’dır.

Bilimsel Tarih Öğretimi:

Demokratik, laik, ulusal bağımsızlığı güçlendirici, insancıl bir dünya görüşü kazandıracak tipte bilimsel bir uğraştır.