Büyük Hun Devleti (Asya Hun Devleti)
Orta Asya’da kurulan ilk teşkilatlı Türk devletidir. Hunlar, MÖ III. yüzyılda önemli bir güç haline geldiler. Ötüken merkez olmak üzere geniş bir alana yayıldılar. Bilinen ilk Hun hakanı Teoman’dır. Devlet, Mete zamanında güçlendi. Hunlar, tarihte ilk defa bütün Türkleri bir çatı etrafında topladılar. İpek Yolu hakimiyetinden dolayı Çinlilerle uzun süre savaştılar. Çinliler, Hun akınlarını durdurmak için Çin Seddi‘ni yaptılar. Mete, sonraki Türk devletlerine örnek olacak bir siyasi yapı bıraktı.
Hun hükümdarlarının Çinli prenseslerle evlenmeleri, Çin ipeğine düşkün olmaları ve İpek Yolu hakimiyetinin kaybedilmesi devletin çökmesine neden oldu. MS 48’de Hun İmparatorluğu ikiye ayrıldı. Kuzey Hunları, Çin saldırıları ve kuraklık yüzünden batıya göçtüler. Güney Hunları ise Çin egemenliğine girdiler (216).
