18.YÜZYIL SİYASİ OLAYLARI
TARİH | PADİŞAH | OLAY | KİMİNLE | SEBEP | SONUÇ | YORUM |
1711 |
III. Ahmet |
Prut
Antlaşması |
Rusya | Osmanlı Devleti’nin İstanbul Anlaşmasıyla kaybettiği toprakları geri almak istemesi ve Lehistan ordusunun Osmanlıya sığması ile Rus askerlerinin Osmanlı topraklarına girmesi. | Galip | İstanbul Anlaşması ile kaybedilen tomaklar geriye alındı |
1718 |
III Ahmet |
Pasarofça Antlaşması | Venedik Avusturya | Kartalca Anlaşması ile kaybedilen topakları gen alınmak islenmesi | Mağlup | Belgrat dahil olmak üzere Sırbistan kaybedildi Osmanlı Devleti’nde Lale devri başladı |
1746 |
|
Kerden Antlaşması | Iran | Batıda kaybedilen üstünlüğü doğuda koruma ve İran’ın sınır ihlalleri | Ara sıra Üstün | Kasrı Şirin’le çizilen sınır tekrarlanmıştır. 18 yy Osmanlı-Iran Savaşları sona ermiştir. |
1739 |
l Mahmut |
Belgrat Antlaşması | Avusturya, Rusya | Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları almak istemesi | Üstün | Gerileme Dönemi’nin en karlı anlaşmasıdır Karadeniz son kez Türk gölü olmuştur. Fransa arabuluculuk yapmasından dolayı Kapitülasyonlar sürekli hale getirildi. |
1774 |
III. Mustafa |
Küçük Kaynarca | Rusya | Rusya’nın sıcak denizlere inmek istemesi ve Kırım’a saldırması | Mağlup | Rusya Ortodoksların koruyucusu haline geldi Ve Osmanlı Devleti içişlerine karışma fırsatı buldu. Kapitülasyon ilk defa verildi, Kırım bağımsız oldu. Rus ticaret gemileri boğazlardan ilk defa geçiş yaptılar. Karadeniz Türk gölü olmaktan çıktı.18.Yüzyılda imzalanan en ağır antlaşmadır. |
1779 |
I.Abdülhamit |
Aynalı Kavak Tenkihnamesi | Rusya | Rusya’nın Kırım’ı işgali | Sonuç yok | Rusya Kırım meselesinde nüfuz kazanmıştır. |
1792 |
III. Selim |
Ziştovi Ant.
Yaş Antlaşması |
Avusturya Rusya
|
Kırım’ın işgal edilmesi | Mağlup | Fransız ihtilalinden endişelenen Avusturya ile Ziştovi Antlaşması imzalanmış ve kazandığı toprakları geri vermiştir.
Rusya ile de Yaş Antlaşması imzalanarak Kırım’ın Rusya’ya ait olduğu kabul edildi. |
GERİLEME DEVRİ (XVIII. YY) OSMANLI DEVLETİ İÇ VE DIŞ SİYASET (1699–1792)
Genel Özellikler | III. Ahmet
(1703–1730) |
(1730–1754) |
(1757–1774) |
I.Abdülhamit
(1774–1789) |
III.Selim
(1789-1807) |
|
İç Siyaset |
||||||
*Kurumlardaki bozulmalar devam etmiş
* İç isyanlar devam etmiş. *Islahatlar devam etmiş ancak ıslahatların hedefi askeri ve teknik alanda batıyı örnek almak olmuş, bu amaçla Avrupa’dan subaylar getirilmiştir. *Osmanlı yöneticileri gaza=cihat inancını yitirmiş, bunun yerine zevk ve eğlence almaya başlamıştır. |
Lale Devri Islahatları 1718–1730
— Avrupa’ya ilk geçici elçiler gönderilmiş. — İlk itfaiye bölüğü kurulmuş, — Kâğıt, çini, kumaş atölyeleri açılmış. — Çiçek aşısı yapılmıştır. — Doğu klasikleri sadeleştirilip matbaada basılmıştır. — İlk defa Avrupa’nın üstünlüğü kabul edilmiştir. — Lale devrinin ıslahatları Patrona Hali isyanı ile sona ermiştir. |
—İlk defa Avrupa’dan subaylar getirilmiştir. — Mühendishane-i Bahri Hümayun adı ile batıyı örnek alan ilk askeri okul kurulmuştur. —Modern topçu ve humbaracı ocakları kurulmuştur. — Halk kütüphaneleri açılmıştır. |
III.Osman (1754–1757) Devrinde önemli bir siyasi gelişme olmamıştır.
|
*Mühendishane-i Bahri Hümayun kurulmuştur
— Maliyenin düzeltilmesi için çalışılmıştır. |
— Sürat Topçuları ıslah edilmiştir. — Ulufe alım satımı yasaklanmıştır — Maliye düzeltilmeye çalışılmış — Yeniçeri sayımı yapılmıştır. |
— En ciddi anlamda batıyı örnek alan ıslahat yapmıştır.
— Nizam-ı Cedid ocağı kurulmuş — İrad-ı Cedit bu ocağın hazinesi olarak oluşturulmuş, — Avrupa’da sürekli elçiler açılmış. —Avrupa’dan subaylar getirilmiştir. — Fransızca resmi yabancı dil yapılmıştır. — III. Selim Kabakçı Mustafa Paşa isyanı ile öldürülünce bu dönem sona ermiştir. |
Dış Siyaset |
Dış Siyaset |
|||||
— 1699–1718 Pasarofça Antlaşması kadar Karlofça Ant. ile kaybedilen yerlerin geri alma siyaseti izlenmiş, Rusya ve Venedik’e karşı başarılı olunmuştur. 1718 Pasarofça Antlaşması ile Avusturya’ya yenilen Osmanlı eldeki toprakları savunma siyaseti izlemiş, bu amaçla Avusturya, Rusya ve İran ile savaşlar yapmıştır.
— Osmanlı kendisini savunurken Avrupa’nın üstünlüğünü anlamış ve askeri ıslahatlara önem vermiştir. — Padişahlar sefere hiç çıkmamış. — Rusya’nın ve Avusturya’nın izlediği geleneksel siyaset Osmanlıya çok zarar vermiştir. |
—1711 Prut Ant. ile Rusya’dan kaybedilen yerler geri alınmıştır. — 1716 Venedik’ten Mora geri alınmıştır. — 1718 Pasarofça Ant. ile Avusturya’ya Belgrat ve Orta Macaristan kaptırılmıştır. — 1722-İran ile savaşlar yeniden başlamıştır. — 1724-İran’a karşı Rusya ile İstanbul Antlaşması ile ittifak yapılmıştır. — Nevşehirli Damat İbrahim Paşa etkili olmuş ne padişah ne de paşalar sefer çıkmamıştır, |
—1732 İran ile Ahmet Paşa Ant. yapıldı.
— 1739 Avusturya ve Rusya ile Belgrat Ant. ile Osmanlı son kez Karadeniz’İ Türk gölü yapmış ve şerefini korumuştur. — 1740 Kapitülasyonlar sürekli hale getirilmiştir. — 1746-İran ile II. Kasr-ı Şirin Ant. imzalanmıştır.
|
— Lehistan korunmak istenmiş bu nedenle de Rusya ile savaşlar yapılmıştır.
— 1770 Çeşme’de Ruslar Osmanlı donanmasını yakmışlardır. —1774 Küçük Kaynarca Ant. ile Kırım, Karadeniz ve Ortodokslar Osmanlıdan koparılmıştır. |
– 1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi ile Rus Çariçesi II. Katerina Kırımın başına kendi istediği Şahin Giray hanı seçtirmeyi başarmış arkasından da Kırımı resmen işgal etmiştir.
|
— Rusya ve Avusturya birleşip
*Grek Projesi* ile Osmanlıyı Avrupa’dan atmak için saldırırlar — 1791 Avusturya ile Ziştovi Ant. yapıldı. — 1792 Rusya ile Yaş Ant. İmzalandı. Kırım tamamen Rusya’ya bırakıldı. — 1798 Napolyon Mısır’ı işgal etti — Napolyon’a karşı İngiltere ve Rusya ile ittifak antlaşmaları yapıldı. — 1801 Fransa ile el Ariş antlaşması imzalandı — 1804 Sırp İsyanı |