I. DÜNYA SAVAŞININ GENEL SONUÇLARI
Avrupa’daki mevcut dengele değişti
- Rakiplerini etkisiz hale getiren İngiltere ve Fransa en kazançlı devletler olurken galipler safında yer alan İtalya ve Rusya hedefledikleri amaçlarına ulaşamamışlardır.
- Osmanlı ve Avusturya–Macaristan İmparatorluğu parçalanmış; Çarlık Rusya’sı yıkılmıştır.
- Türkiye, Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavakya, Letonya, Litvanya ve Ukrayna gibi yeni devletler kurulmuştur.
Açıklama: Yugoslavakya, Sırbistan, Karadağ, Bosna Hersek, Makedonya ve Slovenya’nın birleşmesi sonucunda kurulmuştur.
- Cemiyet-i Akvam kurulmuştur(1920)
- Sömürgecilik yerini Manda ve Himayeye bırakmıştır.
- Barış Antlaşmalarında milliyetçilik prensibine dikkat edilmemesi azınlık sorununun ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
- Merkezi İmparatorlukların parçalanması sonucu Avrupa ve Orta Doğu’da denge boşlukları ortaya çıkmıştır.
- Komünizm,Faşizm,Nazizm gibi, demokratik ol-mayan, totaliter rejimler ortaya çıkmıştır.
- Sivil savunma düşüncesi ortaya çıkmış; böylece cephe gerisindeki sivil halkın korunması amaçlanmıştır.
- Barış Antlaşmaları devletlerin eşitliği ilkesine aykırı olduğu için sürekli bir barış ortamı sağlanamamış,bu yüzden 2.Dünya savaşı çıkmıştır.
- Bazı devletler ekonomik krizlere girdi
- Ümmetçilik ve Turancılık iflas etti.
- Milliyetçilik güçlendi ve ulusal devletlerin kuruluşu hızlandı
- Deniz altı gemileri önem kazandı
- ABD tekrar içine kapandı
- İngiltere ve Fransa Orta Doğu kaynaklarını ele geçirdi
- Suriye, Irak, Lübnan ve Hicaz Osmanlı’dan ayrıldı.
- Irak, Suriye, Lübnan ve Filistin’de mandater yönetimler kuruldu.
- İttihat ve Terakki Partisi dağıldı.
Açıklamalar:
- Dünya Savaşında ilk defa tank ve kimyasal silah kullanıldı
- Savaştan sonra sınırlar çizilirken milliyetlerin dağılımı dikkate alınmadığından dolayı savaştan sonra da milliyet olayları devam etti.
- İtalya savaş başlamadan önce Fransa ile gizli antlaşma yaptı
- Paris konferansında Doğu Trakya Yunanistan’a verildi.
- ABD I. ve II. Dünya savaşının bitmesinde etkili oldu.
- ABD savaşa girerken uluslararası dengede yerini almak istedi.
- ABD savaşa 2 Şubat 1918’de fiilen girdi.
- Savaştan sonra; Almanya’nın güçlenmemesi İngiltere ve Fransa için temel politika oldu.
- Versay, Nöyyi, Sen Jermen ve Trianon antlaşmaları II. Dünya Savaşının çıkması ile yürürlükten kalktı
- ABD ve Osmanlı savaşın başlamasında etkili olmamıştır.
- Boğazların Osmanlı’nın elinde olması; Mustafa Kemal’e göre Osmanlı’yı savaşa sokabilecek stratejik bir etkendi.
- Rusya’da Bolşevik ihtilali çıkınca; Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan bağımsız oldu.
- Ukrayna 22 Ocak 1918’de bağımsız oldu
- Savaştan önce İngiliz sömürgeleri kendisinin 104 katı; Fransız sömürgeleri ise kendisinin 20 katıdır.
- Osmanlı’yı paylaşmak savaşın başlangıç sebeplerinden değildir.
- Mustafa Kemal Trablusgarp (Libya) savaşı sonucunda binbaşı; 1 Mart 1914’de yarbay; 1 Haziran 1915’de albay; 1 Nisan 1916’da ise tuğgeneral oldu.
- Mağlup devletlerin bir daha savaşmaya cesaret edememesi için antlaşmalara ağır maddeler kondu.