Tarihi Şahsiyetler

ABDURRAHMAN I   Ebü’l-Mutarrif Abdurrahmân ed-Dâhil b. Muâviye b. Hişâm (ö. 172/788) Endülüs Emevî Devleti’nin kurucusu (756-788).   113 (731) yılında Dımaşk yakınların­da Deyrihannâ’da doğdu. Annesi Râh, Berberi Nefzâ kabilesine mensup bir câriye idi. Küçük yaşta babasını kaybet­tiği için dedesi Halife Hişâm’ın yanında büyüdü. Abbasî katliamından kurtul­duktan sonra bir süre Fırat civarında gizlendi. Niyeti doğuya kaçmaktı, fakat Abbasî askerlerinin kendisini …

ABDULLAH CEVDET (1869-1932) Son devir fikir ve siyaset adamı, Jön Türk hareketini başlatanlardan biri.   9 Eylül 1869’da Arapkir’de doğdu. Babası Diyarbekir Birinci Tabur Kâtibi Ömer Vasfi Efendi’dir. İlk öğrenimini Hozat ve Arapkir’de’ yapt. Ma’mûretülazîz Askerî Rüşdiyesi İle Kuleli Askerî Tıbbiye İdâdîsi’ni bitirdikten sonra Mekteb-i Tıbbiye’ye kaydoldu. Bu dönemde adı geçen mektepte biyolojik materya­list eğilimler hâkim durumdaydı. Kendi­si ailesinde dinî …

YÛSUF el-HEMEDÂNÎ Ebû Ya‘kūb Yûsuf b. Eyyûb el-Hemedânî (ö. 535/1140) Horasanlı sûfî müellif. 440 veya 441 (1048 veya 1049) yılında Hemedan’ın Bûzenecird köyünde doğdu. On sekiz yaşında iken ilim tahsili için gittiği Bağdat’ta Şâfiî fakihi ve Bağdat Nizâmiye Medresesi’nin müderrisi Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin ders halkasına katıldı. Şîrâzî’nin yanı sıra Ebû Ca‘fer Müslime, Abdüssamed b. Me’mûn, İbnü’l-Mühtedî-Billâh, Hatîb el-Bağdâdî, İbn Hezârmerd …

MEHMED AKİF ERSOY (1873-1936) İstiklâl Marşı ve Safahat şairi, millî-dinî hassasiyeti, karakter ve secîyesîyle Türk milletinin gönlünde yer edinen İslamcılık akımının Önemli şahsiyeti. Şevval 1290’da (Aralık 1873) İstanbul Fatih’te Sarıgüzel’de doğdu. Babası, küçükyaşta tahsil için Arnavutluk’un İpek kazası Şuşisa köyünden İstanbul’a gelmiş, “temiz” mânasına gelen adının önüne temizlik ve titizliği dolayısıyla ay­rıca “Temiz” sıfatı eklenerek anılan, Fâtih Medresesi müderrislerinden Mehmed …

Samuel Marinus ZWEMER (1867-1952)   Hollanda asıllı Amerikalı şarkiyatçı. 12 Nisan 1867’de Vriesland’da (Michigan) Hollanda’dan Amerika’ya göç eden bir ailenin on beş çocuğundan on üçüncüsü olarak doğdu. Babasının papazlık yaptığı, Protestanlığın bir koluna ait Vriesland kilisesi, başta Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da olmak üzere misyonerlik faaliyetlerinde bulunmak için Güney Afrika, Seylan ve Sri Lanka’da çeşitli şubeler açtı. Zwemer’in altı kız …

Hasan Âli YÜCEL (1897-1961) Türk devlet ve siyaset adamı, eğitimci, şair ve yazar. 17 Aralık 1897de İstanbul’da doğdu. Baba tarafından dedeleri Giresun Görele’nin Daylı köyündendir. Dedesi Hasan Âli Efendi, II. Abdülhamid döneminde Posta ve Telgraf nâzırlığı yapmıştır. Babası İstanbul Telgrafhânesi müfettişlerinden Ali Rızâ Bey, annesi Ertuğrul faciasında şehid olan deniz albayı Tekirdağlı Ali Bey’in kızı Neyyire Hanım’dır. Hasan Âli ilk …

YÛSUF ZİYÂ PAŞA (ö. 1817) Osmanlı sadrazamı. Yûsuf Ziyâ (Ziyâeddin) Paşa, 1760-1761 arasında beş ay kaptan-ı deryâ görevinde bulunan Benli Hacı Mustafa Ağa’nın kölelerindendir, aslen Gürcü olduğuna işaret edilir (Abdülfettâh Şefkat Bağdâdî, s. 3). Doğum tarihi bilinmemekle beraber, Mısır seferi dolayısıyla 1800’de Suriye’ye geldiğinde orduda bulunan ve kendisini tanıyan İngiliz topçu subaylarından W. Wittman’ın kaydına göre ellili yaşlardadır. Ayrıca Gürcü …

Sultan Abdülaziz’i darbe ile hal edip katledenler toplantı yaptığı sırada orayı basıp İhtilal heyetinin başlarından olan Hüseyin Avni Paşayı öldüren sonrada hain diye idam edilen ancak Sultan Abdülhamid Taht’a çıkınca kahraman ilan edilen Çerkes Hasan… BEN ÇERKES HASAN ”Cebir ile, zor ile padişah hal etmek, sonra da katletmek neymiş hepinize göstericem. Yemin olsun göstericem!” dedim. Tabancalarımı aldım, üniformamı giydim ve …

ABDİ (ö. 1178/1764 [?]), Osmanlı tarihçisi. Patrona İsyanı hakkında kaleme aldı­ğı tarihiyle tanınan Abdi Efendİ’nin ha­yatına dair bilgiler, daha çok kendi ese­rine dayanır. Bazı kaynaklara göre III. Ahmed’in mühürdarı oldu; 1753-1764 yılları arasında birkaç defa reîsülküt-tâblığa getirildi. Aynı zamanda şair olan Abdi’nin o devirde yaşamış birkaç Abdi’den hangisi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Abdi Efendİ’nin, Târih-i Sultan Mahmud Han İbn Sultan …

ABDAL KUMRAL   Osmanlı Devleti’nİn kuruluşuna ait menkıbelerde adı geçen Anadolu abdallarından biri. Kumral Abdal adıyla da bilinmekte­dir. Âşıkpaşazâde’ye göre, Edebâli Os­man Gazi’nin meşhur rüyasını tâbir edip kendisine padişah olacağını müj­delediği zaman Abdal Kumral ondan müjdelik istemiş, Osman Gazi de padi­şah olunca bu dervişe kılıcını vermişti. Rüstem Paşa’ya atfedilen Tevârih-i Âl-i Osman’da Aşıkpaşazâde’deki riva­yet aynen zikredilmekle birlikte, dervi­şin adı Durut …