Hukuk Alanında Yapılan Yenilikler (İnkılaplar)

HUKUK ALANINDA YAPILAN YENİLİKLER

Osmanlı Hukukunun Özellikleri:

• Şer’î ve örfî olmak üzere ikiye ayrılır.
• Din, mezhep farkları ve kapitülasyonlar mezhep birliğini engellemiştir.
• Tanzimat döneminden itibaren batı hukuku taklit edilmeye başladı.
• Kadın hakları kısıtlıdır.
• Mahkemelerde tek yargıç vardır.
• Avukatlık kurumu son döneme kadar yoktur.

Medeni Kanunun Kabulü (17 Şubat 1926):

Sebepleri:

• Osmanlı’nın son döneminde hazırlanmış olan Mecellenin halkın medeni hukuka dair ihtiyaçlarını tam karşılayamaması.
• Mecellenin sadece Hanefi mezhebini ölçü alması.
• Hazırlayanlar; Mecellenin değişen şartlara göre değişebileceğini belirttiyse de; Mecellenin değişen şartlara göre değiştirilmemesi
• Bütün vatandaşlarını eşit kabul eden Türkiye Cumhuriyetinin yapısına Osmanlı zamanından kalan hukukun uymaması.

İsviçre Medeni Kanununun Türk Medeni Kanununu Olarak Kabul Edilmesinin Sebepleri:

• Mevcut kanunların en yenisi olması
• Demokratik olması.
• Akılcı ve pratik olması.
• Kadın ve erkek eşitliğine uygun olması.

Medeni Kanunun Getirdiği Yenilikler:

• Hukuk birliği ve hukuk düzeni sağlandı.
• Vatandaşlar arasında hak ve ödevler bakımından eşitlik sağlandı.
• Mirasta kadın erkek eşitliği sağlandı.
• Toplumsal alanda kadın erkek eşitliği sağlandı.
• Hukukta din ve mezhep farkı kaldırıldı.
• Boşanma hakkı kadına da verildi.
• Boşanma durumunda kadın ve çocukların hakları güvence altına alındı.
• Hukuk düzeni laikleşti.
• Modern Türk ailesi oluştu.
• Aile hayatına eşitlik sağlandı.
• Kadına meslek seçme özgürlüğü verildi.
• Lozan Antlaşmasının 48’nci maddesine göre azınlıklar kendi medeni meselelerini kendi mahkemelerinde halledecekti. Medeni kanunun kabulü ile azınlıkların bu hakkı kaldırıldı. Azınlıkların hukuk özerkliği kesin olarak bitti.
• Patrikhanenin din işleri dışındaki yetkileri kaldırıldı. Patrikhane ve konsoloslukların mahkeme kurma hakkı ellerinden alındı.
• Millet bilincinin oluşması için önemli bir adım atıldı.
• Kadın ve erkek için tek eşle evlilik benimsendi.
• Evlenme devlet kontrolüne alındı.

Açıklamalar:

• Kapitülasyonlar, yabancı uyruklu kişilerin Osmanlı hukukuna uymasını engelliyordu.
• Medeni Kanun kadınlara siyasal haklar vermemiştir.
• Devlet yapısının laikleşmesi 1928’de tamamlandı.
• 1922-1928 arası laikleşmenin hızlı olduğu dönemdir.
• 1923-1933 çağdaşlaşmanın hızlı olduğu dönemdir. 

Hukuk alanında yapılan diğer yenilikler;

• 8 Nisan 1924’te “Seriye Mahkemelerinin Kaldırılması ve Yeni Mahkemeler Teşkilatının Kurulması Kanunu”
• 1809 tarihli İtalyan Ceza Kanunu’ndan alınan ceza kanunu 1 Mart 1926 tarihinde kabul edilmiştir.
• 3 Mart 1926’da kabul edilen bir kanunla yargı organlarının bağımsızlığı ve halkın çıkarları gözetilmeye çalışılmıştır.
• Alman Ceza Kanunları Türkiye şartlarına uygun hale getirilerek Ceza Mahkemeleri Usul Kanunu hazırlanmıştır. Bu kanun 20 Nisan 1929’da yürürlüğe girmiştir.
• Alman ve İtalyan kanun ve eserlerinden yararlanılarak hazırlanan kara ticareti ile ilgili kısım 29 Mayıs 1926’da deniz ticaretiyle ilgili kısım ise 15 Mayıs 1929’da yürürlüğe girmiştir.
• 24 Nisan 1929 yılında İsviçre’den alınan İcra ve İflas Kanunu faydalı olmaması nedeniyle 30 Haziran 1932’de yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.

NOT: Hukukta laikliğin benimsenmesi; Avrupalıların, ülkemizde yaşayan Hıristiyanların haklarını bahane ederek, iç işlerimize karışmasını önledi.

Laikliğin Aşamaları:

• Saltanatın kaldırılması
• Halifeliğin kaldırılması
• Şer’iyye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması.
• Tevhid-i Tedrisat Kanununun çıkarılması.
• Tekke, zaviye, dergah ve türbelerin kapatılması.
• Kılık kıyafet devrimi
• Medeni hukukun kabulü
• Anayasadan devletin dini İslam’dır maddesi atıldı.
• 1937’de Laikliğin anayasaya alınması.