Osmanlı Tarihi

SULTAN I. ABDULMECİD (1 Temmuz 1839–25 Haziran 1861) Sultan Abdülmecit babası İkinci Mahmud’u verem edip, ölümüne sebep olan kargaşa yaşanırken, artık “Cihan Devleti” diyemediğimiz Osmanlı’nın tahtına oturdu. 17 yaşındaydı. Daha önceki padişahların başlatıp, babasının devam ettirdiği batılılaşma veya modernleşme modasının rüzgârlarıyla büyümüş, yetişmişti. Doğudan çok batıyı tanıyordu. Fransızca biliyor, batı musikisi dinliyordu. Debdebeden hoşlanmıyordu. Nizip’te Osmanlı ordusunun bozulduğunu, ilk acı …

İKİNCİ MAHMUD (28 Temmuz 1808 – 30 Haziran 1839) Yeni Padişah I. Abdülhâmid’in oğlu. Dördüncü Mustafa’nın kardeşi. Üçüncü Selim’in yeğeni II. Mahmut: Anası Nakşidil Sultan. Üçüncü Selim’in baba şefkati gösterdiği sevgili yeğeni. Kendisinden hiçbir ihtimam esirgenmemişti. Sıkıntıyı ağabeyi IV. Mustafa’nın saltanatı sırasında gördü. Hayatı onun yüzünden sona erdirilecekti, başkaları kurtardı. Alemdar Mustafa Paşa Üçüncü Selim’in kanlı cesedi başında hıçkırırken, yanındakiler: …

DÖRDÜNCÜ MUSTAFA (29 Mayıs 1807 – 29 Temmuz 1808) Birinci Abdülhâmid’in Nüket Seza isimli kadınından 1779 senesinde dünyaya gelmişti. Üçüncü Selim de tahta geçtiği zaman bu yaştaydı. 18 sene hüküm sürerek kocadı. Yapmaya çalıştığı işlerin altında ezildi. Gücü ellerinde bulunduranların kafasını değiştirmeden, düzeni değiştirmenin mümkün olmadığını, belki anlamıştı ama tahtı altından kayıp gitmişti. Şimdi o tahta amcası I. Abdülhâmid’in oğlu …

ÜÇÜNCÜ SELİM (7 Nisan 1789–29 Mayıs 1807) Üçüncü Mustafa’nın oğlu Üçüncü Selim, amcası Birinci Abdülhâmid’den boşalan tahta geçtiğinde 27 yaşındaydı. Yüz senedir Osmanlı tahtına bu kadar genç bir pâdişâh oturmamıştı. Daha önceleri bu taht sabî yaşta pâdişâhlar görmüş ,”deli” denen pâdişâhlar görmüş, “velî” denen pâdişâhlar görmüş. Üçüncü Selim gibisini ilk defa görüyordu. İyi bir şairdi. Hattattı. Ney ve tanbur çalardı …

BİRİNCİ ABDÜLHAMİD (21 Ocak 1774 – 7 Nisan 1789) Üçüncü Ahmed’in Râbiâ Şermi Kadınefendi’den doğan oğlu, Üçücü Mustafa’nın kardeşidir. Babası öldüğünde on bir, anası öldüğünde yedi yaşındaydı, ağabeyinin ölümüyle boşalan tahta oturduğunda 49 yaşındadır. Ömrünün 43 senesi saray duvarlarının arasında geçen Abdulhamid de daha öncekiler gibi devlet tecrübesi görmemiş, dünya ahvalini sadece kitaplardan öğrenmişti. Çoktandır uygulanmayan Fatih Kanunnamesi sayesinde hayatları …

SULTAN III. MUSTAFA (1757–1774) Manisa’dan, Amasya’dan birkaç at çatlatıp, kan ter içinde Dersaadete yetişen şehzadeler devri kapanalı çok oldu. O şevk, heyecan ve korku dolu seneler gerilerde kaldı. Gizlice gönderilip çağırılan, bekleyenlere doğum sancısı çektiren şehzade yollarına bakmıyor, o yolu Birinci Ahmet sessizce kapatmıştı. Nicedir yeni usule alıştık. Şimşirlik adlı saray hapishanesinden çağırılan, bin naz ile gelip tahtı dolduran yaşlı …

ÜÇÜNCÜ OSMAN (1754–1757) Ağabeyi Sultan Mahmut geride bir şehzade bırakamadan ölünce, hiçbir tereddüde kapılmadan gelip tahta oturdu. Sultan Üçüncü Osman olarak anılan yeni padişah, 56 yaşında bir piri fânidir. Tarih kitapları kendisinden fazla bahsetmez. Eskiden faaliyet alanı olarak valiliklerde pişen gencecik, enerjik şehzadelere benzemiyor, hiçbir devlet tecrübesine de sahip değildi. Değişen gelenek onun ömrünü de saray duvarlarının arasında geçirtmiş, hormonlu …

BİRİNCİ MAHMUD (22 Ağustos 1730 – 1754)   Sekiz yaşında şehzade iken amcası III. Ahmed’in saltanata geçmesiyle Şimşirlik adlı saray dairesine kapatılan Mahmut, 27 sene sonra amcasıyla yer değiştirmişti. I. Mahmut olarak tahta çıktığında 35 yaşındaydı. İstanbul ihtilâlcilerin çemberinde, halk evlerinden çıkamaz durumda, koruyamayanların namusu, ırzı serserilerin ayaklan altında, zenginlerin malı, bazı devletlilerin sarayları işgaldeydi. 2 Ekim’de saltanat değişikliğiyle ihtilâlin …

SULTAN ÜÇÜNCÜ AHMED (22 Ağustos 1703 – 1730)   Sultan İkinci Mustafa’yı bir ihtilâlle tahtından indirenler, hiç istemedikleri halde, Üçüncü Ahmed’i başlarında buldular. İstemiyorlardı; çünkü Sultan Ahmed Sultan Mustafa’nın sevgili kardeşiydi; onun intikamım almak isteyebilirdi; ama olan olmuş, Sultan Ahmet tahta oturmuştu. Bundan sonra iki tarafında işi zordu. Önce ihtilâlciler fırsat ellerinde iken, yarım kalan vazifelerini tamamlamaya çalıştılar. Sultan Mustafa’nın, …

İKİNCİ MUSTAFA (1695–1703) İkinci Ahmed’in padişahlığı hiçbir yüreği ferahlatmadığı gibi, ölümü de hüzünlendirmedi, denebilir. Cenazesi gözyaşlarına boğulmadan kaldırılmıştı. İnsanlar kayıplarla dolu savaşlardan, iktisadî sıkıntılardan bıkmış, durgunlaşan heyecanlan galeyana getirecek; enerjik, cesur, tebaasının rahatı için kendi rahatını feda edebilecek bir baba padişah bekliyordu. Ve bu beklentide olanlar için Sultan Ahmed’in ölümü bir kapı aralamış sayılıyordu. İşte; o kapıdan süzülüp çıkan Dördüncü …