Kıta Amerikası

Kıta Amerikası

Kıta Amerikası, kuzeyde Kanada ve ABD gibi Kuzey Amerika ülkelerinin; ortada Meksika, Guatemala, Nikaragua, Kosta Rika, El Salvador, Honduras ve Panama gibi Orta Amerika ülkelerinin; güneyde Kolombiya, Arjantin, Brezilya, Venezüella, Şili, Bolivya, Peru, Paraguay ve Uruguay gibi Güney Amerika ülkelerinin; ayrıca Karayipler’de Küba, Jamaika, Dominik Cumhuriyeti ve Haiti gibi ülkelerin yer aldığı oldukça büyük bir coğrafyayı ifade etmektedir. Bu bölgedeki sorunların önemli bir kısmı uzun süre ABD’ye bağımlı olmaktan dolayı siyasal ve ekonomik anlamda geri kalmaları ve bunun yol açtığı istikrarsızlıklardır.

Bölgenin egemen gücü, 316 milyon nüfusuyla dünya ekonomisinin dörtte birini elinde bulunduran ve Soğuk Savaş sonrasında da dünyanın en büyük askerî gücü olan ABD’dir. Bölge ülkeleri uzun yıllar ABD’nin etkisi altında kaldıkları için ekonomik ve siyasal anlamda gelişmeleri yavaş olmuştur. Kısa aralıklarla işbaşında bulunan askerî yönetimler ve bir türlü sağlanamayan iç istikrar, ABD’ye bağımlı geri kalmış ekonomik yapılarla bütünleşince ortaya oldukça istikrarsız bir coğrafya çıkmıştır. 1990 sonrasında askerî darbe dönemleri geride kaldığı düşünülse bile 2000 yılından bu yana krizlerden, istikrarsızlıklardan ve darbelerden dolayı bölgede ondan fazla hükümet devrilmiştir. En son örneği 2009 Temmuz’unda Honduras’ta yaşanmıştır. Honduras’ta Amerikan karşıtı bir politikacı olan Devlet Başkanı Zaleya bir askerî darbe sonucu görevden uzaklaştırılmıştır.

Küba, Venezüella, Bolivya, Nikaragua, Arjantin, Şili, Brezilya, Peru, Uruguay, Ekvator ve El-Salvador’da Amerikan karşıtı rejimlerin işbaşında olması, ABD ile bölge ülkeleri arasında birtakım sorunların yaşanmasına yol açmaktadır. Nikaragua’da 1979’da Amerikan yanlısı Somoza yönetiminin devrilmesiyle başlayan ve iktidardaki Sandinista yönetimi ile Amerikan destekli gerilla güçleri arasındaki savaş, 1990’da yapılan seçimlere kadar aralıksız devam etmiştir. 1990’daki seçimleri Sandinista’nın kaybetmesi ve Amerikan yanlısı kesimlerin işbaşına gelmesiyle Nikaragua’da Amerikan tarzı istikrar sağlanmış oldu. Sandinista lideri Daniel Ortega’mn 2006’daki seçimleri kazanması ABD açısından işlerin ters gittiğine işaretti. Şili’de ise Amerikan destekli General Pinochet’in 16 yıllık otoriter yönetimi 1989’da sona ermiştir. Bu bölgedeki temel sorun, yukarıda da ifade edildiği gibi uzun yıllar Amerika’ya bağımlı olmanın getirdiği ekonomik geri kalmışlık ve istikrarsızlıktır. Bu durum, hemen her ülkede mevcut hükümetlerin durumunu kritik hale getirmektedir.