Genel Türk Tarihi

Uygurlar (Uygur Devleti, Uygur İmparatorluğu) Ötüken, Kansu ve Doğu Türkistan’da bir hâkanlık iki devlet kurmuş olan Türk boyu. Uygurların anayurtları, Baykal Gölünün güneyindeki Orhun, Selenga ve Tala nehirlerinin bulunduğu bölgedir. Bilinen tarihleri Büyük Hun İmparatorluğu ile başlar. Tabgaçlar (386-534) devrinden sonra, beşinci yüzyılın ikinci yarısında beylik kurdular. Göktürkler’in ilk zamanlarında Selenga Nehri etrafında oturuyorlardı. Yedinci yüzyılın ilk çeyreğinde Sir-Tarduşların altı …

Hazar İmparatorluğu (Hazarlar) Hazarlar, İdil kıyıları ve Kırım yarımadası arasında imparatorluk kuran bir Türk boyudur (468-965). Önceleri, Hazarların kaynakları ve hangi soydan geldikleri, kesin olarak bilinmiyordu. Bu konuda, değişik görüşler ileri sürülüyordu. Daha sonra incelenen Musevî, Bizans ve Arap kaynaklarına göre, Hazar ülkesinde yaşayan halkın büyük çoğunluğunun Uygur, Hazar, Bulgar, Sabir ve Peçenek gibi Türk boyları olduğu açıklandı.   Hazarların, …

Avarlar (Avar İmparatorluğu) Orta Avrupa’da, Frank krallığı ile Bizans imparatorluğu arasında, eski Hun, Sabar kalıntıları ve Ogurlar (Bulgarlar) gibi Türk kütlelerinin desteği ile, kudretli bir devlet kurarak, çeşitli Germen ve özellikle kalabalık İslav kabilelerini hakimiyetleri altına almak suretiyle, 250 sene kadar (558-805), Avrupa siyasetine yön veren Avarların kimliği meselesi, tarihçi ve dilcileri hayli uğraştıran başlıca konulardan biri olmuştur. Hâlâ da, …

Göktürkler | I. Göktürk Hakanlığı | Doğu Göktürk Hakanlığı | Batı Göktürk Hakanlığı | II. Göktürk Hakanlığı   II.Göktürk Hakanlığı (Kutluk Devleti) 630-680 arasındaki 50 yıllık zaman Gök-Türklerin hürriyetlerini kaybettikleri bir matem devresi oldu. Her ne kadar Orta Asya’da millet olarak Türkler, varlıklarını, dil, inanç ve geleneklerini muhafaza etmişlerse de, müstakil bir devletten yoksunluk, “bey’lik erkek evladın kul, hatun’luk kız …

Göktürkler | I. Göktürk Hakanlığı | Doğu Göktürk Hakanlığı | Batı Göktürk Hakanlığı | II. Göktürk Hakanlığı   Batı Göktürk Hakanlığı 582 yılında, hakanlığın doğu kanadı ile resmen ilgisini kesen Tardu, her iki tarafı kendi idaresinde birleştirmek için gayret sarf ediyordu. Doğu hakanlığına baskı yapan Çin’in, Tulan hakana karşı, kardeşi T’u-li’yi (K’i-min) tutarak iki kardeşi çarpıştırması üzerine Tardu, Çin’e yürüdü. …

Göktürkler | I. Göktürk Hakanlığı | Doğu Göktürk Hakanlığı | Batı Göktürk Hakanlığı | II. Göktürk Hakanlığı Doğu Göktürk Hakanlığı Doğu’da zor şartlar altında, hakan İşbara, dengeyi büsbütün kaybetti. Ordu mensupları arasında, kendisi ile mücadeleye devam eden Ta-lo-pien’e bağlı olduklarını zannettiği yüksek rütbeli kumandanları vazifeden uzaklaştırmağa, hatta cezalandırmağa başladı. Neticede bu askerlerle, prenslerden bazıları Çin’den yardım istemek zorunda kaldılar. Etrafında …

Göktürkler | I. Göktürk Hakanlığı | Doğu Göktürk Hakanlığı | Batı Göktürk Hakanlığı | II. Göktürk Hakanlığı I.Göktürk Hakanlığı Göktürklerin 6. yüzyılın ilk yarısında Altay dağlarının doğu eteklerinde ve maden istihsal edilen yakın bölgelerde (Yarkent, Kaşgar, Kuça vb.) ananevî sanatları demircilikle uğraştıkları ve Juan-juan devletine silah imal ettikleri biliniyor. Fakat o zaman dahi dağınık idiler. Chou-shu’ya (Çin yıllığı, 557-581) göre, …

Göktürkler | I. Göktürk Hakanlığı | Doğu Göktürk Hakanlığı | Batı Göktürk Hakanlığı | II. Göktürk Hakanlığı Göktürkler Asya Büyük Hun İmparatorluğu’ndan sonra, her bakımdan temsil ettiği Türk kültürü itibariyle ikinci “süper” Türk imparatorluğu niteliğinde olan Gök-Türk hakanlığı, “Türk” sözünü ilk defa resmî devlet adı olarak benimsemekle, bütün bir millete ad vermek şerefini kazanmış, Doğu Sibirya’daki Yakut Türkleri ile batıda …

Ak Hun (Eftalit) İmparatorluğu (Ak Hunlar, Akhunlar) Büyük kısmı Volga’dan batıya geçen Hunlar’dan, Güney İran’a ve Batı Afganistan’a inen bir bölük olduğu tahmin edilen Orta Doğu Hunlarının, hiç olmazsa, Ak Hun (Eftalit) devleti hanedan ailesi ile hakim zümresini teşkil ettikleri ileri sürülmüş; veya bu devlet, Töleslerden Chao-ché’lere (Kao-kü = Uygurların ataları) bağlı Hua kolu mensuplarının Cungary bozkırlarından Horasan bölgesine geçerek, …

Avrupa Hun İmparatorluğu Kimlikleri hakkında, 200 yıldan beri türlü tahminler yürütülen ve bazı bilginler tarafından Moğol (K. Shiratory, Asya Hunlarını Moğol saydığı için), Türk-Moğol karışımı (P. Pelliot, R. Grousset), Türk-Moğol-Mançu karışımı (L. Cahun vb.), Fin-Ugor (Klaproth, K. F. Neumann vb.) oldukları veya doğrudan doğruya Slav menşeinden geldikleri (Venelin, Ilovayski, Zabelin, Inostrantsev), yahut Germen soyuna mensup bulundukları (Müllen-hoff, A. Fick, R. …