3. Helsinki Konferansı 

Bloklar arasındaki ilişkilerde yumuşama sürecine girilmesi üzerine Doğu Bloku ülkeleri, Avrupa’da güvenlik ve iş birliğini güçlendirmek amacıyla bir konferans toplanması önerisini sundu. Bloklar arasında bazı sorunların çözümlenmesi üzerine Batılı ülkeler bu öneriye olumlu cevap verdi.

SALT-I Anlaşması’ndan sonra Arnavutluk dışında bütün Avrupa devletleriyle ABD ve Kanada’nın katıldığı Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK) Helsinki’de toplandı. Uzun görüşmeler neticesinde hazırlanan uluslararası ilişkilerde temel barış ve iş birliğini kapsayan “Sonuç Belgesi”(Helsinki Nihai Senedi) 1 Ağustos 1975’te imzalandı.

Bloklar ve devletler arasında sürekli görüşme sağlanarak uluslararası ilişkilerde yumuşama politikası hâkim oldu. Demokrasi, temel hak ve özgürlükler alanında da önemli gelişmeler kaydedildi.

HELSİNKİ NİHAİ SENEDİ  (1 Ağustos 1975)

 

Konferansa katılan devletler:

1. Her devletin hukuk eşitliği, toprak bütünlüğü ile özgürlük ve siyasi bağımsızlık hakları da dâhil olmak üzere karşılıklı olarak birbirlerinin tüm egemenlik haklarına saygı gösterirler. Aralarından her birinin siyasi, toplumsal, ekonomik ve kültürel sistemini özgürce seçme ve geliştirme hakkına olduğu kadar, yasa ve tüzüklerini saptama hakkına da saygı gösterirler.

2. Uluslararası ilişkilerinde olduğu gibi karşılıklı ilişkilerinde de başka bir devletin toprak bütünlüğüne ve siyasi bağımsızlığına karşı, Birleşmiş Milletlerin amaçlarıyla ve işbu bildiriyle bağdaşmayacak bir biçimde tehdit ya da kuvvet kullanmaya başvurmaktan kaçınacaklardır.

3. Birbirlerinin sınırlarını ve Avrupa’daki tüm devletlerin sınırlarını “dokunulmaz” sayarlar.

4. Toprak bütünlüğü, birbirlerinin topraklarını askerî olarak işgal etmekten ya da bu topraklar bugün olduğu gibi gelecekte de bu sınırlara saldırıda bulunmaktan kaçınır. Üzerinde doğrudan ya da dolaylı kuvvet uygulamaktan kaçınır. Bu nitelikteki her türlü işgal veya edinim, hukuka aykırı sayılacaktır.

5. Aralarındaki anlaşmazlıkları uluslararası barışı, güvenliği ve adaleti tehlikeye düşürmeyecek biçimde, barışçı yollarla çözerler.

6. Konferansa katılan devletler birbirlerinin iç ya da dış işlerine her türlü müdahaleden kaçınırlar.

7. Irk, cinsiyet, dil ve din ayırımı gözetmeksizin, insan haklarına ve herkes için düşünce, vicdan, din ve inanç özgürlükleri de dâhil olmak üzere temel özgürlüklere saygı gösterirler. İnsan kişiliğinin özündeki onurdan doğan ve kişinin özgür ve tam gelişmesi için gerekli olan yurttaşlık hak ve özgürlükleriyle, siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel ve diğer hak ve özgürlüklerin etkin biçimde kullanılmasını geliştirir ve desteklerler. Prof. Dr. Oral SANDER, Siyasi Tarih, s. 457