Tarih Bilimine Giriş Konu Kavrama Testi ve Cevapları – 2

1- Tarihe yardımcı olan bilimlerden bazıları ve inceledikleri alanlar şunlardır:

I. Arkeoloji, tarih öncesi dönemden kalma bulguları inceler,
II. Etnoloji, eski toplumların örf, adet ve geleneklerini inceler.
III. Diplomatik, resmi belgeleri inceler.
IV. Paleografya, eski yazıları inceler.
V. Antropoloji, insan ırklarının kültürel ve fiziki yapılarını inceler.

Bu bilgilere göre, Osmanlı tarihini inceleyen bir tarihçi en çok yukarıdaki bilim dallarından hangisin-den yararlanmak zorundadır?

A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.    D) IV. ve V. E) II. ve V.

2- Sosyal bilimlerden her biri insanla ilgili bir konuyu inceler; insanın faaliyetlerini, bu faaliyetler sonucunda ortaya çıkan eserleri anlamaya ve açıklamaya çalışır. Paleografya, filoloji, diplomatik, kronoloji, ve beşeri coğrafya gibi bilim dallarıyla tarihçi her gün karşı karşıya gelir. Hatta çoğu zaman onları bizzat uygula-mak zorunda kalır.

Bu bilgilere dayanarak;

I- Aynı konunun değişik yönlerini anlamaya çalışan bilim dalları birbiriyle ilişki içinde olmak zorundadır.
II- Tarihçi sosyal bilimlerden faydalanabilir, fakat tabii bilimlerden faydalanamaz.
III- Tarihçi bazen bir filolog, bir arkeolog ya da bir paleograf gibi çalışmak durumunda kalabilir.

yargılarından hangisine ulaşılamaz?

A) Yalnız I. B) I. ve III. C) II. ve III.   D) Yalnız II. E) Yalnız III.

3- Bir kazı alanında çıkarılan aşağıdaki eserlerden hangisinin ait olduğu dönem ve devleti tespit etmek di-ğerlerinden daha kolaydır?

A) Yıllıklar B) Heykeller    C) Toprak kaplar D) Taş aletler    E) Eski silahlar

4- Tarihçi sadece kronolojik, coğrafi veya analitik sınıflandırmalardan biriyle yetinemez. Hatta çoğu zaman bu “sınıflandırarak araştırma” yöntemlerini bir arada kullanmak zorundadır. Örneğin, Ortaçağ Avrupa Bilim Tarihi’ni inceleyen bir kişinin, kronolojik, coğrafi ve analitik yöntemleri bir arada uygulaması gere-kir.

Bu bilgiye dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Tarihin mutlak olarak sınıflandırılması mümkün değildir
B) İnsanlığın tarihi gelişim süreci bir bütündür
C) Sınıflandırarak yapılan araştırmaların her biri tek başına tarihsel bütünlüğü kavramamızı sağlayamaz
D) En doğru sonuca ulaşılabilmesi için, araştırmacının tek bir konu üzerinde yoğunlaşması gerekir
E) Değişik sınıflandırma yöntemlerinin bir arada kullanılması bazen kaçınılmaz olabilir

5- Aşağıdakilerden hangisi, en çok siyasi tarih araştırmaları kapsamında yer alan konulardan biridir?

A) Mimari yapılar
B) Antlaşma metinleri
C) Bilimsel faaliyetler
D) Hukuk sistemleri
E) Devlet teşkilatları

6- Aşağıdakilerden hangisi, diğerlerinden daha sonra meydana gelmiştir?

A) Ateşin bulunması
B) Yerleşik hayata geçilmesi
C) Mutlak monarşilerin kurulması
D) Demirden araçların yapılması
E) Tarım ve hayvancılığın başlaması

7- Eski bir yerleşim yerinde çıkarılan aşağıdaki eserlerden hangisi sadece tarihsel (yazılı) dönemleri ay-dınlatan bir kaynak niteliğindedir?

A) Yiyecek kapları B) Taşıma araçları    C) Tarım aletleri D) Silahlar    E) Mühürler

8- Cilalı Taş Devrinde, yiyecek olarak kullanılmak üzere çeşitli bitkiler yetiştirilmiş, su kenarlarında birbirine bitişik bahçeli evler, bitki liflerinden giysiler, yiyecekleri saklamak üzere topraktan çanak çömlek yapıl-mıştır.

Bu bilgilere dayanarak,

I. Yerleşik hayata geçilmiştir,
II. İnsanların yaşantısı değişmiştir,
III. Tarım üretimine başlanmıştır,
IV. Özgür düşünceye önem verilmiştir,
V. Şehirleşme süreci başlamıştır

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) I ve lI B) II ve Ill    C) Yalnız III D) Yalnız IV    E) III ve V

9- Aşağıdakilerden hangisi, tarih öncesi dönemlerden Cilalıtaş Devri’nin özelliklerinden biri değildir?

A) Yiyecek saklamak üzere topraktan çanak-çömlek yapılması
B) Su kenarlarında birbirine bitişik evlerin kurulması
C) Bitki liflerinden giysilerin yapılması
D) Mübadele (değiş – tokuş) yerine, ticarette paranın kullanılması
E) Tüketim toplumundan üretim toplumuna geçilmesi

10- Cilalı Taş Devri’nde tarım üretiminde “saban” kullanımının başlaması aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?

A) Yazının icad edildiğinin
B) Yerleşik hayata geçildiğinin
C) Geometrinin geliştiğinin
D) Ticaretin canlandığının
E) Mimari eserlerin yapıldığının

11- Aşağıdakilerden hangisi, tarih öncesi dönemde insan topluluklarının yerleşik hayata geçmelerinin sonuçlarından biri değildir?

A) Sosyal ilişkilerin gelişmesi
B) Üretim ekonomisinin oluşması
C) Korunma amacıyla ilk silahların yapılması
D) Hayvanların evcilleştirilmesi
E) İlk imar faaliyetlerinin başlaması

12- Tarih öncesi dönemi aydınlatan bir uygarlık merkezinde yapılan kazıda, yukarıdan aşağıya doğru, sıra-sıyla demir, tunç, bakır, toprak ve taştan yapılan aletlere rastlanmıştır.

Bu bilgilere dayanarak,

I. Giderek daha dayanıklı aletler yapılmıştır,
II. El sanatları ve madencilik gelişmiştir,
III. Tarih öncesi birçok dönem aynı anda yaşanmıştır,
IV. Yapılan araç ve gereçlerin niteliği tarihsel gelişim sırasına uygundur

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız l B) Yalnız ll    C) Yalnız lll D) I ve lll   E) Il ve lV

13- Tarih öncesi dönemle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Üretim ekonomisine geçilmesi ticareti canlandırmıştır.
B) Ateşin bulunması madenciliği geliştirmiştir
C) Yerleşik hayata geçilmesi sosyal ilişkileri arttırmıştır.
D) Taşların yontulması en dayanıklı silahların yapılmasını sağlamıştır.
E) Köylerin kurulması tarım ve hayvancılığı geliştirmiştir.

14- Aşağıdakilerden hangisi, tarih öncesi dönemde, insanlar arası sosyal ilişkilerin artmasında diğerle-rinden daha etkili olmuştur?

A) Ateşin bulunması
B) Avcılık ve toplayıcılık yapılması
C) Taştan ve kemikten aletlerin yapılması
D) Seramik sanatının başlatılması
E) Yerleşik hayata geçilmesi

15- Geçmiş insanın yaşantısı ile ilgili doğru bilgilere ulaşmamızda, aşağıdakilerden hangisi daha etkili olmuştur?

A) Yazının icadı
B) Ateşin bulunması
C) İlk şehir devletlerinin kurulması
D) Tarım üretimine geçilmesi
E) Demirin işlenmesi

16- Aşağıdakilerin hangisi, bazı toplumların tarih öncesi devirleri aynı tarihi gelişim sırasıyla yaşamadıkla-rına kanıt olarak gösterilebilir?

A) Antalya yöresinde, sırasıyla taş, toprak ve demirden aletlerin yapılması
B) Mezopotamya’da, yerleşik hayatın başlamasıyla tarımda sabanın kullanılması
C) Güneydoğu Avrupa’da, Cilalıtaş devrinde tarım üretiminin başlaması
D) Anadolu’da, Cilalıtaş devrinden sonra bakırdan aletlerin yapılması
E) Avrupa’da taş ve topraktan aletler yapılırken, aynı dönemde Mezopotamya’da demirden aletlerin ya-pılması.

17- Tarih öncesi dönemlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Tarih öncesi döneme ait bilgiler arkeolojik kazılara dayanır
B) Tarih öncesi dönemlerin başlama ve bitiş süreleri bölgelere göre farklılık gösterir
C) Bazı toplumlar, birden fazla tarih öncesi devrin özelliklerini aynı zamanda yaşamışlardır
D) Tarih öncesi dönemin en uzun sürdüğü yer Mezopotamya’dır
E) Tarih öncesinin devirlere ayrılmasında, kullanılan araç ve gereçler temel alınmıştır.

18- Tarih öncesi dönemlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Ateşin bulunmasıyla sert ve dayanıklı araçlar yapılmıştır
B) En çok, ahlaki öğütler içeren edebi eserler bırakılmıştır.
C) Tarım, ticaret ve zanaat hayatı başlamıştır
D) Sırasıyla taş, toprak ve madenden aletler yapılmıştır
E) Tüketici toplumdan üretici topluma geçiş süreci başlamıştır

19- Tarih öncesi dönemlerde meydana gelen aşağıdaki gelişmelerden hangisi, yaşam koşullarının de-ğişmesi üzerinde diğerlerinden daha çok etkili olmuştur?

A) Taştan ve kemikten silah yapılması
B) Bitki liflerinden elbise yapılması
C) Araç gereç yapımında ateşten yararlanılması
D) Tümülüs şeklinde mezarların yapılması
E) Avcılık ve toplayıcılıkla uğraşılması

20- Tarih öncesi dönem ile ilgili araştırmalarda daha çok o dönemden kalma araç ve gereçlere başvurulur-ken, tarihi dönemlerle ilgili araştırmalarda kitabe, anıt, yıllık, para, mühür ve ferman gibi kaynaklar ön plana çıkmıştır.

Araştırma kaynaklarının bu şekilde farklılaşmasında, aşağıdakilerden hangisinin en çok etkili olduğu savunulabilir?

A) Yazının icadı
B) Kültürlerin yakınlaşması
C) Ticaretin gelişmesi
D) Sosyal ilişkilerin artması
E) Bilimin ilerlemesi

21- Tarihi devirlerin çağlara ayrılmasında aşağıdakilerden hangisi esas alınmıştır?

A) Toplumların ve kültürlerin yakınlaşması
B) Araç ve gereçlerin niteliğinin değişmesi
C) Dünyanın değişik yerlerinde demokratik idarelerin kurulması
D) Yerleşik yaşam tarzının yaygınlaşması
E) Evrensel düzeyde etki bırakan gelişmelerin yaşanması

22- Aşağıdakilerin hangisinde verilen ikinci olay birincinin sonuçlarından değildir?

A) Ateşin bulunması – Madenciliğin gelişmesi
B) İlk köylerin kurulması – Sosyal ilişkilerin artması
C) Paranın icadı – Ticaretin gelişmesi
D) Yazının icadı – Yerleşik hayata geçilmesi
E) Nil sularının taşması – Geometri biliminin gelişmesi

23- Aşağıdakilerden hangisi, İlkçağ’ın özelliklerinden biri değildir?

A) Halkın çeşitli sosyal sınıflara ayrılması
B) Musevilik ve Hristiyanlık dinlerinin doğması
C) Tarihi devirlerin en uzun sürelisi olması
D) Çok tanrılı dini inançların varlığını sürdürmesi
E) Avrupalıların Coğrafi Keşifler’i başlatması

24- Hz. Ömer döneminde düzenlenerek resmen yürürlüğe konan Hicri Takvim’de “aylar” hep aynı mevsime denk gelmez. Her “ay”, sırasıyla bütün mevsimlerde yaşanır.

Ayların sürekli yer değiştirmesi, aşağıdakilerden hangisi temel alınarak açıklanabilir?

A) Zaman hesaplamalarının doğru verilere dayandırılmaması
B) Mekke’den Medine’ye göçün takvime başlangıç yılı olarak alınması
C) Takvimin hazırlanmasında ay yılı esasının temel alınması
D) Sadece dini günlerin takip edilmesinde kullanılan bir takvim olması
E) Takvimin hazırlanmasında Eski Roma ve Mısır takvimlerinin örnek alınması

25- İslamiyet öncesi Türk devletlerinde kullanılan On İki Hayvanlı Türk Takvimi:

I. Güneş yılı esasına dayanır.
II. Takvim on iki yıllık daimi bir devirden ibarettir.
III. Aylar sayıyla belirtilmiştir.
IV. Türkler dışında Çin ve Tibetliler tarafından da kullanılmıştır.

Yukarıdaki bilgilerden hangileri, bu takvimin belli bir referans sisteminin (başlangıç noktasının) bulun-madığını göstermektedir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) II. ve III.    D) III. ve IV E) I ve lll

26- Türkiye ve Güneydoğu Avrupa’da, çeşitli tarım aletleri, oraklar, bıçaklar ve tahıl öğütme taşlarından olu-şan en eski kalıntılara Diyarbakır Çayönü’nde rastlanmıştır.

Bu buluntular, Çayönü ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayılabilir?

A) Asya’da kurulan ilk şehir devleti olduğunun
B) Tarihi döneme geçişin başladığı ilk Anadolu şehri olduğunun
C) Türkiye ve Güneydoğu Avrupa’da bilinen ilk üretim merkezi olduğunun
D) Güneydoğu Avrupa’da krallıkla yönetilen ilk site olduğunun
E) Tarih öncesi dönemi aydınlatan tek kültür merkezi olduğunun

27- MÖ tarihleri, Milat Takvimi’nin başlangıcından geriye doğru gittikçe, MS tarihleri ise, Milat Takvimi’nin başlangıcından günümüze doğru geldikçe sayısal değer olarak artar.

Bu kurala göre, aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) MÖ 400 tarihi ile MS 300 tarihi arasında toplam 700 yıllık bir süre vardır
B) MÖ 1800 tarihi, MÖ 1200 tarihiden daha eski bir gelişmeyi gösterir
C) MÖ 1200 tarihi ile MS 1400 tarihi arasında toplam 2600 yıllık bir süre vardır
D) MÖ 600 tarihi, MS 1400 tarihinden daha yakın bir gelişmeyi gösterir
E) MÖ 2100 tarihi, MÖ 3200 tarihinden daha yakın bir gelişmeyi gösterir

28- Zaman kavramıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Tarihi olayların zamanı belirtilirken takvimlerin başlangıcı esas alınır
B) MÖ iki tarihten sayısal değeri büyük olan küçük olandan daha eski bir tarihi gösterir
C) MÖ bir tarih ile MS bir tarih arasındaki süre, bunlardan sayısal değeri küçük olanın sayısal değeri bü-yük olandan çıkarılmasıyla bulunur
D) MS iki tarihten sayısal değeri küçük olan büyük olandan daha eski bir tarihi gösterir
E) MÖ tarihleri Milat Takvimi’nin başlangıcından geriye doğru gittikçe, MS tarihleri ise Milat Takvimi’nin başlangıçtan günümüze doğru geldikçe sayısal değer olarak artar

29- Tarihsel (yazılı) devirlerin başlangıcı olarak kabul edilen olaylar, genellikle evrensel nitelikte olan ve bir-çok toplumu etkileyen gelişmelerdir.

Aşağıdakilerden hangisi, bu tür gelişmelerden biri değildir?

A) Kavimler Göçü
B) Hristiyanlığın doğuşu
C) İstanbul’un Fethi
D) Fransız İhtilali
E) Yazının icadı

 

Cevaplar

1-C         2-D         3-A         4-D         5-B

6-C         7-E         8-D         9-D         10-B

11-C       12-C       13-D      14-E       15-A

16-E       17-D      18-B       19-C       20-A

21-E       22-D      23-E       24-C       25-B

26-C       27-D      28-C       29-B