Havza Genelgesi (28-29 Mayıs 1919)

HAVZA GENELGESİ (28-29 MAYIS 1919)

19-25 Mayıs 1919 tarihleri arasında Samsun’da kalan Mustafa Kemal, İngilizlerin denetimindeki bir kentte istediklerini yapamayacağını bildiğinden 25 Mayıs’ta Havza’ya geldi.

Burada;

•  Anadolu’da dağınık halde bulunan birliklerin komutanlarını kendine bağladı.
•  Ateşkes hükümlerine göre askerlerin terhislerini önlemeye çalıştı.
•  Bütün memlekete, mülkü amirlere birer genelge göndererek işgallerin protesto edilmesini, İstanbul’a etkili telgraflar çekilmesini, mitingler düzenlemesini istedi.
•  Yapılacak mitinglerde azınlıklara kötü davranılmamasını belirtti.

Mustafa Kemal Paşa, hem ordunun hem de ulusun savaşa hazır hale getirilebilmesi amacıyla Erzurum’daki 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir, Sivas’taki 3. Kolordu Komutanı Refet (Bele) Bey, Ankara’daki 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat (Cebesoy) Bey ile başlatacağı ulusal mücadele için görüş birliğine varmıştır.

Mustafa Kemal Paşa, böylece halkın kaynaşmasını, İzmir’in işgaliyle ortaya çıkan ulusal heyecanın hep canlı tutulmasını ve bu olayın birleştirici bir etki yaratmasını ve halkın belli bir ideale yönelmesini istiyordu. Böylece ulusal uyanış ve örgütlenme yolunda ilk adım atılmış oldu.

Kurtuluş Savaşı’nda ilk Milli bilinci uyandırma çağrısı Havza Genelgesi ile olmuştur.

İlk miting 30 Mayıs 1919’da Havza’da yapılmıştır.

Havza Mitinginde Sıtkı Hoca; “Yangın bacayı sardı, yanıyoruz. Tek yol silaha sarılmaktır.” diyerek durumu açıklamıştır. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda silahlı direniş fikri ulusa ilk kez burada yayınlanmıştır. Bu genelge Anadolu’da ulusal bilincin uyanmasını hızlandırmıştır.

Genelgeden sonra başta İstanbul olmak üzere çeşitli yerlerde mitingler düzenlenerek işgaller ve işgalciler protesto edilmiştir.

Bu gelişmeler sırasında İtilaf Devletleri’nin baskıları sonucu İstanbul Hükümeti Mustafa Kemal’i geri çağırmıştır. Emre itaat etmeyen Mustafa Kemal, Havza’da güvencede olmadığı için Amasya’ya geçmiştir.