Savaş Yılı: 1939
Çekoslovakya buhranında Batılıların pasif kalması, Berlin- Roma Mihveri’nin yayılma ve genişleme emellerini daha da arttırdı. Almanya ve İtalya’nın peş peşe çıkardığı buhranlarla Avrupa, Eylül 1939’da savaşın eşiğine geldi. Münih Konferansı’yla Çekoslovakya’dan Südet bölgesini alan Almanya, 15 Mart 1939’da Prag’a girerek Çekoslovakya’yı işgal etti.
HAYAT SAHASI : I. Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın üzerinde bulunduğu toprakların Alman ırkına yeterli gelmeyeceğine ilişkin mevcut olan fikrin, Hitler tarafından Almanya’nın Avrupa’da yayılma politikasının bir gerekçesi olarak kabul edilmesi sonucunda ortaya çıkan kavramdır. Benzer iddialar Japon ve İtalyanlar tarafından da ileri sürüldü. |
Tamamı Almanlardan oluşmayan Çekoslavakya’nın işgali, Hitler’in yayılmacılıkta sınır kabul etmediğini gösterdi. “Hayat Sahası” politikası uygulanmaya koyuldu. Gelişmelerden yararlanan Macaristan, Rutenya’yı işgal etti. Hitler Memel’i de Litvanya’dan istedi ve imzalanan bir anlaşma ile Memel Alman yönetimine geçti.
Almanya’nın işgallerinden cesaret alan İtalya, 7 Nisanda, 1926’dan beri nüfuzu altında bulunan Arnavutluk’u işgal etti. Bu işgal Almanya tarafından desteklenirken İngiltere ve Fransa tarafından sert tepkiyle karşılandı. Alman ve İtalyan ittifakı 22 Mayısta “Çelik Pakt” ile pekiştirildi.
Almanya’nın ticari bir anlaşmayla Romanya’yı da nüfuzu altına alması, İngiltere’nin yatıştırma politikasından vazgeçmesinde etkili oldu.
|
YATIŞTIRMA POLİTİKASI II. Dünya Savaşı’na giden dönemde İngiltere Başbakanı Chamberlain’la özdeşleşen politikadır. Hitler’in esas ilgi alanının doğuda olduğuna inanan Chamberlain, SSCB’ye karşı Almanya’nın kendileriyle iş birliğine gireceğini düşünüyordu. Chamberlain, Münih Antlaşması ile Südet’i alan Hitler’in artık durarak kazandıklarını elinde tutmaya çalışacağını tahmin etti. Fakat 15 Martta Almanya, az sayıda Alman’ın yaşadığı Çekoslovakya’yı işgale başlayınca yatıştırma politikası sona erdi. Prof. Dr. Baskın ORAN, Türk Dış Politikası, c. I, s. 408 |
Almanya, Versay’la serbest şehir statüsüne geçirilen Dantzig’i Polonya’dan istedi. Bu istek kabul edilmeyince Almanya Polonya’yı işgal etmeye karar verdi. Ancak İtalya’nın 1942 yılı sonuna kadar savaşa girmeyeceğini bildirmesi üzerine Almanya SSCB’ye yaklaştı. 23 Ağustosta “SSCB Almanya Saldırmazlık Paktı” imzalandı. Paktın gizli maddelerine göre Baltık Bölgesi ve Polonya toprakları iki devlet arasında pay edildi. Bu gelişme üzerine İngiltere ve Fransa, SSCB ile ilişkisini kesti. İngiltere, Polonya ile bir ittifak antlaşması yaptı. Bu siyasi gelişmeler neticesinde devletler bloklaşmaya başladı ve blokların birbirleriyle olan ilişkileri kopma noktasına geldi.
Almanya’nın, 1 Eylülde Polonya’ya saldırması üzerine İngiltere ve Fransa 3 Eylülde Almanya’ya savaş açtı.
II. Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra SSCB’nin de katılmasıyla Polonya işgali hız kazandı. Daha sonra SSCB, Estonya, Letonya ve Litvanya’yı işgal etti. Finlandiya bütün çabalarına rağmen bazı sınır bölgelerini SSCB’ye vermek zorunda kaldı (1940).
Maginot Hattı
Fransız generalleri, 1930’larda dünyanın en güçlü savunma hattını kurmaya karar vererek Maginot Hattı’nı oluşturdular. II. Dünya Savaşı’na kadar hiç test edilmeyen bu hat, birbirinden bir top atımı uzaklıkta 50 savunma kulesi ve bunlara bağlantılı yer altı sığınaklarından oluşuyordu. Düşmanın ele geçirmesi neredeyse imkânsız olan sığınaklarda, askerlerin yaşaması için her şey mevcuttu. Maginot Hattı’nın iki zayıf noktası vardı: Belçika sınırı ve askerlerin ilerlemesini olanaksız kılan sıklıkta ağaç örtüsüyle Ardennes ormanları civarı. Fransızlar savaş başladığında Almanların kuzeyden savunmasız Belçika sınırından saldıracaklarını hesaplamışlar ve güçlerinin büyük bir kısmını bu bölgeye kaydırmışlardır. Almanlar ise Ardennes’de Fransız hatlarını yararak “aşılmaz” Maginot Hattı’nı geçtiler ve Belçika sınırına yığılmış Fransız ordularını arkadan sararak teslim aldılar.
Prof. Dr. Baskın ORAN, Türk Dış Politikası, c. I, s. 410
II. Dünya Savaşına Katılan Devletler ve Liderleri | |||
Müttefik |
Fransa |
|
|
İngiltere |
|
||
ABD |
|
||
Mihver |
SSCB |
|
|
Almanya |
|
||
İtalya |
|
||
Japonya |
|
Almanya | İtalya | Japonya | SSCB | Fransa | İngiltere | ABD | |
1933 |
|
•Almanya ile ticari ilişkileri kesti.•ABD’ye yaklaştı.
• Milletler Cemiyetine üye oldu. |
• Avrupa’daki gelişmelerde tarafsızlığını korudu | ||||
1934 | • 26 Ocak – Polonya ile saldırmazlık bildirgesi imzaladı. Gizlice silahlanarak kara, deniz ve hava kuvvetlerini güçlendirdi. | ||||||
1935 | • 13Ocak – Fransa’dan halk oylaması ile Saar’ı aldı.• 16 Mart – Mecburi askerlik sistemini getirdi ve asker sayısını 550 bine çıkardı. | • 14Nisan – Almanya’ya karşı İngiltere ve Fransa’yla ortak cephe oluşturdu. Almanya’yı protesto etti. | • 14 Nisan – Almanya’ya karşı ortak cephe oluşturup Almanya’yı protesto ettiler. | ||||
• Rusya ve Fransa yakınlaştı.• 15 Mart – mecburi askerlik süresini uzattı. | • İngiltere savunmasını güçlendirdi. | ||||||
1936 | • 7 Mart – Ren bölgesine asker sevketti. | • 9 Mayıs –Habeşistan’a
saldırdı. |
|||||
• 1Kasım – Berlin-Roma Mihveri kuruldu. | |||||||
• 25 Kasım – Japonya ile pakt imzaladı ve Berlin-Tokyo Mihveri kuruldu. | •Berlin-Tokyo Mihveri kuruldu. | ||||||
1937 | • 6 Kasım – İtalya’nın Japon-Alman paktına katılımıyla Berlin-Roma-Tokyo Mihveri kuruldu. | ||||||
•Çin’esaldırdı. | |||||||
1938 | • 13 Mart – Almanya ile Avusturya birleşti.•28 Mayıs – Südet’in verilmemesi üzerine Çekoslovakya’yı işgal kararı aldı. | • 29Eylül –Münih Konferansı’na
katıldı. |
•UzakDoğu’da Fransa’ya ait Çinhindi’ni ele geçirdi. | • 29 Eylül – Münih Konferansı’na katıldılar. | |||
1939 | •15Mart – Çekoslavakya işgal edildi.•23Mart – Litvanya’dan Memel’i aldı. | • 7Nisan –Arnavutluk’u işgal etti. | • 3 Eylül – Almanya’ya savaş ilan ettiler. | ||||
* 22Mayıs – Almanya ile İtalya Çelik Paktı imzaladı. | • 23 Ağustus –Almanya ile saldırmazlık paktı imzalayarak Polonya’yı bölüştü. | ||||||
•23 Ağustus – SSCB ile Saldırmazlık paktı imzaladı.•1 Eylül – Polonya işgali ile II. Dünya Savaşı başladı. |