Tarih Dersi Tarih Öğretmeni Tarih dersi tarih öğretmeni, tarih öğrencileri ve tarih severlere kaynak tarih sitesi
18.YÜZYIL YENİLEŞME HAREKETLERİ
|
DÖNEMİ-PADİŞAHIN ADI |
ISLAHATLAR |
ÖZELLİKLERİ |
|
LALE DEVRİ (1718-1730) |
1-Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderildi(İlk kez Paris’e 28 Çelebi Mehmet Efendi) 2-İlk Türk matbaası kuruldu(1727). (Matbaada basılan ilk eser Van kulu Lügati’dir.Matbaayı Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika getirmiştir.) 3-İlk kez bir itfaiye teşkilatı(TULUMBACILAR) kuruldu. 4-İlk kez çiçek aşısı uygulandı,lale çiçekleri getirildi. 5-Yalova’da bir kağıt fab.kuruldu. 6-İstanbul’da kumaş fab.ve çini atölyesi kuruldu. 7-Tercüme Heyeti oluşturularak Doğu klasikleri Türkçe’ye çevrildi 8-İstanbul’da yeni kütüphaneler açıldı.
9-Resim,minyatür,edebiyat az da olsa bilim alanında gelişmeler vardır. |
1-Pasarofça Ant.ile başlar Patrona Halil isyanı ile sona erer.2-Devrin padişahı 3.Ahmet,sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa,şairi Nedim’dir. 4-İlk kez avrupa örnek alınarak yenilikler yapılmıştır.5-18.YY yenilikleri dikkate alındığında askeri alanda yenilik yapılmamıştır. 6-Sivil mimari gelişmiştir. 7-Sadece İran ile savaşılmıltır. |
|
I.MAHMUT (1730-17589 |
*Yenilikler aslen Fransız asıllı olan Humbaracı Ahmet Paşa tarafından yapılmıştır(İlk kez bir Avrupalının tecrübesinden yararlanarak yenilik yapılmıştır).
1-Humbaracı ve topçu ocaklarını Avrupa ordularına göre düzenledi(Avrupa örnek alınarak askeri yenilikler ilk kez bu dönemde yapılmıştır.Yenilik yapılan ilk ocak Humbaracı Ocağıdır). 2-Emrindeki orduları bölük,alay,tabur şeklinde düzenledi.3-Subay yetiştirmek için KARA MÜHENDİSHANESİ(Mühendishane-i Berri Hümayun) adlı bir okul açıldı(Avrupa tarzında ilk teknik okul açılmıştır.) 4-Ordunun ıslahı için raporlar hazırlandı.5-Maliyeyi düzeltmek için çalışmalar yapılmıştır.Bu yeniliklerin etkisi ile 1736-39 Rus+Avuaturya Savaşlarında başarılı olundu. |
|
|
III.MUSTAFA (1757-1774) |
*Yenilikler Sadrazam Koca Ragıp Paşa ve Macar asıllı Baron dö Tot tarafından yapılmıştır
1-Baron dö Tot ,SÜRAT TOPÇULARI OCAĞI’nı kurdu ise de bir müddet sonra kapatılmıştır. 2-HENDESEHANE adıyla denizcilik ve topçuluk öğretimi yapan yeni bir okul açıldı. 3-DENİZ MÜHENDİSHANESİ (MÜHENDİSHANE-İ BAHRİ HÜMAYUN) adıyla deniz subayı yetiştirmek için bir okul açıldı(İlk askeri deniz okuludur.1770 Çeşme Baskınından sonra açılmıştır.). 4-Taşınması ağır top silahı yerine hafif ve süratli toplar döküldü. Topçu ocağı ve tophane düzenlendi. 5-Tersane güçlendirildi. 6-İlk defa iç borçlanma sistemi (ESHAM) uygulandı.18.YÜZYILDA MALİYENİN EN İYİ OLDUĞU DEVRİDİR.Düzgün işlemiş ve açık vermemiştir.1768-74 Rus savaşlarının başlaması üzerine yarım kaldı. |
|
|
I.ABDÜLHAMİT (1774-1789) |
*Yabancı danışmanların Müslüman olmaları ve Osmanlı kıyafeti giymelerini kaldıran ilk Osmanlı padişahıdır.
*Devrin ileri gelen yenilikçileri Sadrazam Halil Hamit Paşa ve Cezayirli Gazi Hasan Paşadır. 1-Karadeniz ve Ege kıyılarında yeni tersaneler kuruldu.2-İngiliz ve Fransız gemileri örnek alınarak yeni gemiler yapıldı. 3-Ordunu subay ihtiyacını karşılamak için İSTİHKAM OKULU açıldı.4-Ekonomik alanda ;ilk yeniçeri sayımı yapıldı,asker olmayanlara maaş verilmedi,ulufe alım satımı yasaklandı,tımar sisteminde düzenlemeye gidildi.5-Yeniçeri Ocağına eğitim mecburiyeti getirildi. 6-Humbaracı ve Lağımcı Ocakları düzenlendi.7-Avrupa’dan çok sayıda uzman getirildi. |
|
|
III.SELİM (1789-1807) NİZAM-I CEDİT |
*Yaptığı yeniliklere genel olarak NİZAM-I CEDİT adı verilir.1792 Yaş ant.nın getirdiği barış ortamından yararlanarak yeniliklere girişmiş ancak KABAKÇI MUSTAFA İSYANI ile son bulmuştur(1807).
ASKERLİK ALANINDAKİ YENİLİKLERİ:1-NİZAM-I CEDİT ORDUSU’NU kurdu(Levent Çiftliği ve Selimiye kışlası kuruldu.Askerlerine tek tip elbise giydirildi.Fransa ve İsveç’ten getirilen subaylar eğitti).2-İRAD-I CEDİT HAZİNESİ kuruldu.3-III.Mustafa tarafından kurulan Deniz Mühendishanesi’ni Mühendihane-i Bahri Hümayun ;1.Mahmut tarafından kurulan Kara Mühendishanesi’ni Mühendishane-i Berri Hümayun adıyla genişletti.4-Tersaneyi düzenledi ve pek çok gemi yaptırdı.5Fransa’dan getirilen top örneklerine uygun toplar döktürdü. DEVLET VE DİĞER ALANDAKİ YENİLİKLERİ:1- Avrupa’da İlk kez SÜREKLİ elçilikler açıldı.2-Devlet adamlarından raporlar istedi.Merkeze bağlı eyaletler yeniden düzenlendi.Anadolu ve Rumeli 28 vilayete ayrıldı.3-Tımar sisteminde düzenlemeler yapıldı.4-Başta askeri alanda olmak üzere Avrupa’dan bir çok eser Türkçe’ye çevrildi.5-İLK DEVLET MATBBASI KURULDU.6-Fransızca devletin ilk resmi yabancı dili kabul edildi.Fransızca ilk kez yabacı dil olarak okutulmaya başlanmıştır.7-Yerli malı teşvik edildi,yabancı kumaş kullanımı yasaklandı. 8-Denizcilik işlerini düzene koymak amacıyla UMUR-U BAHRİYE NEZARETİ KURULDU. |
|