Uzak Doğu’da Çatışma

C. UZAK DOĞU’DA ÇATIŞMA


1. Çin Halk Cumhuriyeti’nin Kuruluşu 

Çin Halk Cumhuriyeti ve Komşuları

Eylül 1949’da Mao’nun yönetimi ele geçirmesi ile Çin’de komünist yönetim iş başına gelmişti. Çin’deki rejim değişikliği, ülke içinde büyük değişikliklere neden olduğu gibi Çin’in dış siyasetini ve uluslararası politikayı da etkilemiştir.

Çin’deki yeni rejim, SSCB ve müttefikleri tarafından hemen tanınarak Çin’le otuz yıllık dostluk ve ittifak antlaşması imzalandı. Bu durum Asya’daki güçler dengesinde Doğu Bloku’nun ağırlığını artırmasına neden oldu.

Çin, ideolojisine uygun dış politika izleyerek ABD’ye karşı Kore Savaşı’na girdi. 1956 Süveyş krizinde Batılı devletlere karşı Mısır’ı destekledi.

Daha önce SSCB-Çin ilişkileri konusunda iki devlet arasındaki ilişkilerin 1960’tan sonra Moskova- Pekin çatışmasına dönüştüğü anlatılmıştı.

Hindistan’ın güçlenen Çin’i bir tehdit unsuru olarak görmesi, Çin’in Hindistan sınır bölgesindeki Nepal, Bhutan ve Tibet’te ideolojisini yaymak istemesi, 1959’dan itibaren iki ülke ilişkilerinin bozulmasına neden oldu. Ayrıca Pakistan’ın Keşmir meselesinden dolayı Hindistan ile ilişkilerinin bozulması, Çin-Pakistan yakınlaşmasına sebep oldu.

Çin, Malaya’da İngilizler ve Çin Hindi’nde (Vietnam, Laos, Tayland, Kamboçya) Fransızlarla mücadele eden devrimci gruplara ve Vietnam Savaşı’nda ABD’ye karşı komünist Kuzey Vietnamlılara destek oldu.

İzlediği dış politikayla uluslararası alanda yalnız kalan ve SSCB ile ilişkileri bozulan Çin, 1960’ların sonundan itibaren Batılı devletlerle ilişkilerini düzeltmeye başlamış ve 1972’de BM’ye tekrar üye olmuştur.

2. Uzak Doğu’da Hâkimiyet Mücadeleleri


a. Kore Savaşı (1950 – 1953)

Kore Savaşı

II. Dünya Savaşı sonunda yapılan anlaşmalara göre Japonları Kore’den uzaklaştırma görevi ABD ve SSCB’ye verilmişti. Japonya savaşta yenilip teslim olunca SSCB, Kuzey Kore’ye; ABD de Güney Kore’ye yerleşerek 38. enlem sınır olarak kabul edilmişti. Daha sonra SSCB ve ABD’nin iki bölgeyi birleştirmeye yönelik müzakereleri sonuç vermeyince konu Birleşmiş Milletlere götürülmüştü. Bu girişimden de bir sonuç çıkmayınca kuzeyde SSCB kontrolünde Kore Halk Cumhuriyeti, güneyde de ABD kontrolünde Güney Kore Cumhuriyeti kurulmuştu.

ABD’nin Güney Kore ve Japonya’da asker bulundurarak üstünlük sağlaması, SSCB’yi tedirgin etmişti. SSCB bu duruma Çin’de komünist yönetim kuruluncaya kadar ses çıkartmamıştı. SSCB, Çin’de komünist yönetimin iş başına gelmesiyle ABD’yi Uzak Doğu’dan uzaklaştırmaya karar verdi.

Moskova’nın talimatı ile Kuzey Kore, Güney Kore’ye 25 Haziran 1950’de saldırıya geçti. Bu saldırı karşısında ABD’nin başını çektiği bir Birleşmiş Milletler Kuvveti oluşturuldu.

  • Türkiye de bu kuvvete bir tugayla katıldı.
  • Savaş 1953 yılında sona erdiyse de iki taraf da birbirine kesin üstünlük sağlayamadı.
  • Savaş sonunda SSCB, ABD’yi Kore’den çıkaramayacağını anladı.

b. SEATO’nun Kuruluşu 

II. Dünya Savaşı sonunda Kore gibi Vietnam da ikiye bölündü. Kuzey Vietnam’da komünistlerin güçlerini arttırması ve Kore Savaşı ABD’yi yeni tedbirler almaya yöneltti. ABD, Uzak Doğu’daki etkinliğini arttırmak için bu bölgede yeni bağımsız olan Tayland, Laos, Kamboçya ve Güney Vietnam’a askerî yardımlarını arttırdı. Ayrıca Güney Doğu Asya Anlaşma Teşkilatını (SEATO) kurdu. Bu Teşkilat ABD, İngiltere, Fransa, Yeni Zelanda, Avustralya, Filipinler, Tayland, Pakistan’dan oluşmuştu.

  • Böylece ABD, kurmuş olduğu SEATO ve diğer teşkilatlarla SSCB’yi ve Çin’i Batı Avrupa kıyılarından Pasifik’e kadar uzanan bir çember içine almıştı.

Soğuk Savaş Döneminde Dünya

 

Haritadan yararlanarak:

1. Lejantta açıklanmayan renklerin hangi paktları temsil ettiğini tespit ediniz.

2. ABD öncülük ettiği paktlar ve imzaladığı anlaşmalarla bu dönemde SSCB’ye karşı nasıl bir politika izlemiştir?Belirtiniz.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.