Tarihi Şahsiyetler

Diriliş ‘Ertuğrul’ dizisinde de sık sık adı geçen Sadeddin Köpek, Anadolu Selçuklu dönemi devlet adamlarından biridir. Hayatının ilk yılları ve Anadolu Selçuklu sultanlarının hizmetine nasıl girdiği hakkında bilgi bulunmamaktadır. Yaptırmış olduğu kervansarayın kitâbesinden adının Köpek b. Muhammed, lakabının Sadeddin olduğu anlaşılmaktadır. Hayatının ilk yıllarına dair yeterli bilgi yoktur; zira Selçuklu Sultanlarının hizmetine nasıl girdiği de bilinmemektedir. I. Alaeddin Keykubat döneminde …

 NİŞANCI ABDİ PAŞA   (ö. 1103/1692), Osmanlı devlet adamı ve tarihçi. İstanbul’da Anadoluhisan’nda dünya­ya geldi. Asıl adı Abdurrahmandır. Enderûn-ı Hümâyun’da eğitim gördü. Vekdyi’ndme’sinde verdiği bilgilere göre, 27 Ekim 1648’de Sarây-ı Hümâyun’da Büyük Oda’da görev aldı. 1650’de Seferli Koğuşu’na geçti. 1659’da da Has Oda’ya nakledildi. 1665’te kendisine “Tuğra çekme” yetkisi verildi. 1668’de sır kâtibi olan Abdi Paşa. 28 Temmuz 1669’da vezâret …

Abbas B. Me’mûn   (ö. 223/838), Abbasî kumandanı. Abbasî Halifesi Me’mûn’un oğludur. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Askeri sahada çok iyi yetiştiği an­laşılan Abbas, 214 (829-30) yılında Bilâl el-Gassânî eş-Şâri’nin isyanını bastırdı. Babasının Bizans’a karşı çıktığı ilk se­ferde ordu kumandanı olarak Anado­lu’ya girdi ve bazı kaleleri fethetti. Ertesi yıl Niğde (Antigu), Hasîn ve Ahrâb kalelerini ele geçirdikten sonra Bizans İmparatoru …

ABDİ   (ö. 1178/1764 [?]), Osmanlı tarihçisi. Patrona İsyanı hakkında kaleme aldığı tarihiyle tanınan Abdi Efendi’nin hayatına dair bilgiler, daha çok kendi eserine dayanır. Bazı kaynaklara göre III. Ahmed’in mühürdarı oldu; 1753-1764 yılları arasında birkaç defa reîsülküt-tâblığa getirildi. Aynı zamanda şair olan Abdi’nin o devirde yaşamış birkaç Abdi’den hangisi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Abdi Efendİ’nin, Târih-i Sultan Mahmud Han İbn …

ABBAS HİLMİ I   (1813-1854), Mısır valisi, Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın torunu ve Ahmed Tosun Paşa’nın oğludur. Am­cası İbrahim Paşa’nın 1848’de ölümün­den sonra Mısır valisi oldu. Valiliğinin ilk yıllarında. Avrupa’nın tesiriyle yapılmaya başlanan reformlara karşı çıktı ve özellikle Mehmed Ali Paşa zamanında Batıdan örnek alınarak açılan bazı müesseseleri kapattı. Bunun tabii bir so­nucu olarak okullarda görevli pek çok yabancı danışman …

ABBAS HALİM PAŞA (1866-1934), Türk devlet adamı. Asıl adı Mehmed Abbas’tır. Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın dördüncü oğlu Halim Paşanın ikinci çocuğudur. Kahire’de doğdu. Özel hocalardan Arapça, Farsça. Fransızca ve İngilizce öğrendik­ten sonra ağabeyi Said Halim ile birlik­te İsviçre’ye giderek yüksek tahsilini orada tamamladı. Hidiv Tevfik Paşa’nın kızı ile evlendi (1895) Uzun yıllar Avru­pa’da kalarak kendisini yetiştirdikten sonra İstanbul’a döndü. Sultan …

Abbas B. Ali B. Ebû Talib   (ö. 61/680), Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da  şehid edilen baba bir kardeşi. Annesi Ümmü’I-Benîn bint Hızâm’dır. Kaynaklarda Abbas’ın Kerbelâ Vak’ası’ndan önceki hayatı hakkında bilgi yoktur. Sünnî ve Şiî kaynakların hemen hemen ittifakla naklettiklerine göre Abbas b. Ali. Hz. Hüseyin ile birlikte Kerbelâ’da bulunmuş ve orada Ehl-i beyte su temin ettiği için “es-Sekkâ1” lakabıyla anılmıştır. Hüseyin …

Abbas B. Ahmed B. Tolun (ö. 270/884)   Tolunoğulları Devleti’nin kurucusu Ahmed b. Tolun’un büyük oğlu. Fustat yakınlarında Abbâse’de doğ­du. Annesi Sâmerrâ’daki büyük Türk emirlerinden Yârcûhun kızı idi. Abbas diğer kardeşlen gibi babasının sıkı disiplini altında büyüdü ve iyi bir tahsil gördü. Babası 873 yılında İskenderi­ye’ye giderken Abbas’ı da beraberinde götürdü ve tecrübe sahibi olması için şehrin idaresini ona verdi. …

ABBAS AĞA (ö. XVII. yüzyıl sonları) Dârüssaâde ağası. Hatice Turhan Sultan’ın başağası olup Muslih Ağa’nın ölümü üzerine Dâ­rüssaâde ağalığına tayin edildi. 16 Temmuz 1671’de azledilerek Mısır’a gönderildi. Mısır’da ikameti sırasında orada öldü. Mezarı İmam Şâfıî Türbesi civarındadır. Abbas Ağa. Dârüssaâde ağalığından önce ve sonra birçok hayır eseri yaptır­mıştır. Bunların en önemlileri şunlardır: Beşiktaş’ta bir cami ile Çapa Molla Gürâniğ’de Selçuk …

ABBAS II   (ö. 1077/1666) Safevî hükümdarı (1642-1666). I.Abbas’ın torunu olan Şah Safînin oğludur. 18 Cemâziyelâhir 1043’te Kazvin’de doğdu. Babası­nın Kâşân şehrinde vefat etmesi üzeri­ne on yaşında İken Safevî tahtına çıka­rıldı.  Yirmi beş yıl kadar süren hükümdarlığı sırasında memle­ket içinde kayda değer bir hadise ol­mamış, komşu devletlerle olan müna­sebetler de genellikle dostça sürdürül­müştür. Ancak Şah Safi’nin hükümdar­lığının son yıllarında, Kandehar valisinin …