ZAPTİYE Osmanlı Devleti’nde toplum güvenliğini sağlamakla görevli kuruluşlara verilen ad. İslâm’ın zuhurundan itibaren varlığı bilinen zâbıta işleri Emevîler devrinde kurumlaşmaya başlamıştır. Bu dönemde şurta teşkilâtının başında bulunan görevli doğrudan kadıya bağlı olarak hizmet görmekteydi. Eski Türkler’de zâbıta işlerinden subaşı denilen görevliler sorumluydu. İslâmiyet’in kabulünden sonra Karahanlı, Gazneli ve Selçuklular’da kullanılan bu unvan Osmanlılar’a da geçti. Osmanlılar fethedilen yerlere sancak beyi …

ZAP SUYU SAVAŞI Emevîler’le Abbâsîler arasında meydana gelen ve Emevîler’in yıkılışıyla sonuçlanan savaş (132/750). Şehrizor üzerine gönderilen Abbâsî Emîri Ebû Avn Abdülmelik b. Yezîd el-Ezdî, karşısına çıkan Emevî ordusunu yendikten sonra (20 Zilhicce 131/10 Ağustos 749) Dicle’nin kuzeyini hâkimiyeti altına aldı. Son Emevî Halifesi II. Mervân bunu haber alınca Suriye ve el-Cezîre askerlerinden oluşan büyük bir orduyla (100.000, 120.000 veya …

RÜSTEMÎLER Cezayir’de hüküm süren İslâm hânedanı (777-909). Adını kurucusu olan İran asıllı Abdurrahman’ın babası Rüstem’den almıştır. Bir süre Kayrevan’da okuduktan sonra İbâzıyye mezhebiyle ilgili tahsilini tamamlamak için Basra’ya giden Abdurrahman b. Rüstem beş yıl Ebû Ubeyde Müslim b. Ebû Kerîme’den öğrenim gördü. Ebû Ubeyde, dâî olarak yetiştirdiği Abdurrahman’ın da içinde bulunduğu beş öğrencisini Kuzey Afrika’ya göndererek İbâzî davetini organize etmekle …

Zaloğlu Rüstem İran millî destanının en güçlü kahramanı. Pehlevî edebiyatında Rostahm ve Rostethem şekillerinde geçer ve “iri yapılı, güçlü” anlamını taşır; bazan da aynı mânadaki “Tehemten” lakabıyla birlikte kullanılır. Aslında Zaloğlu Rüstem’in Eşkânî ileri gelenlerinden bir kahraman olduğu ve millî destana girmesiyle birlikte kendisine birtakım olağan üstü efsanevî özellikler atfedildiği sanılmaktadır. Hakkında en geniş bilgiyi veren Firdevsî’nin Şâhnâme’sine göre Rüstem, …

ZÂBİT Osmanlılar’da yönetici, askerî görevli ve subay anlamında bir unvan. Sözlükte, “tutan, zapturapt altına alan, yöneten kimse” anlamına gelir. Daha ziyade askerî bir unvan olarak kullanılmış, zâbitân şeklinde çoğulu da yapılmıştır. Evkaf zâbiti, vilâyet zâbiti vb. örneklerde görüldüğü gibi zâbitler, genellikle bir işin yapılmasını veya bir yerin denetlenmesini belirten görev yeriyle birlikte anılmıştır. Farsça’da “tahsildar” anlamındaki kelimenin Osmanlı döneminde “zâbit-i …

ZEÂMET Osmanlı timar sisteminde 20.000 akçeden fazla dirlik tasarrufuna verilen ad. Osmanlı askerî teşkilâtı terminolojisinde genel olarak askerî hizmette bulunanlara verilen, 20.000 ile 100.000 akçe arasındaki dirlikleri ifade eder. Bu dirlikleri tasarruf eden kimselere zaîm denilir. Osmanlı kanunnâmelerinde şöyle tarif edilir: “Zeâmet şuna derler ki kâmil yirmi bin akçelik üzere veyahut daha ziyade ile bir kimseye berat olmuş ola. Yirmi …

CEZZÂR AHMED PAŞA (ö. 1804) XVIII. yüzyıl sonlarında Suriye bölgesinin idaresinde önemli rol oynayan, Akkâ müdafaasıyla meşhur Osmanlı valisi. Bosnalı olup çeşitli kaynaklarda 1720, 1722 veya 1735’te doğduğu ileri sürülmektedir. Hayatının ilk yılları âdeta efsanelerle süslüdür. Kesin olarak bilinen husus, Bosna Valisi Hekimoğlu Ali Paşa’nın hizmetine girip onunla birlikte Mısır’a gittiğidir (1756). Orada iken memlük* grupları arasındaki çekişmelere katılmış, kendine …

2017-2018 Öğretim Yılı Tarih Dersleri Yıllık Planları 2017-2018 Yıllık Planı Boş Şablonu 2017-2018 Yıllık Planı Boş Şablonu 2017-2018 Öğretim Yılı TARİH 9 Dersi Yıllık Planları 2017-2018 Tarih 9 Dersi Ünitelendirilmiş Yıllık Plan (Yeni müfredata göre) 2017-2018 Tarih 9 Dersi Ünitelendirilmiş Yıllık Plan (Yeni müfredata göre) Yeni Kitaba Göre Hazırlanmış 2017-2018 9.Sınıf Tarih Yıllık Planı Yeni Kitaba Göre Hazırlanmış 2017-2018 9.Sınıf …

2017-2018 Öğretim yılı başladı. Tarih dersleri ile ilgili olarak öğretmen arkadaşlarımız 2017-2018 Öğretim yılının zümrelerini ve tarih yıllık planlarının telaşına düştü. Elimizden geldiğince yardımcı olmaya çalışacağız.     2017-2018 Öğretim Yılı  Tarih dersi 1.Zümresi 2017-2018 Öğretim Yılı Tarih 9 dersi yıllık planı 2017-2018 Öğretim Yılı Tarih 10 dersi yıllık planı 2017-2018 Öğretim Yılı Seçmeli Tarih 11 dersi yıllık planı 2017-2018 …

TEZHİP Yazma kitap, levha ve murakka‘ların bezenmesinde ezilmiş varak altın ve çeşitli renklerin kullanılmasıyla uygulanan süsleme sanatı. Sözlükte “altınlamak” anlamına gelen tezhîb kitap sanatlarının önemli bir dalıdır. Bu sanatla uğraşanlara müzehhib adı verilir. Tezyinî sanatların temelinde deseni oluşturan motifler yer alır. Tezhipte kullanılan motifler diğer süsleme sanatlarında görülen motiflerden daha küçük ve sadedir. Müzehhip motifini tasarlarken seçtiği modelin ana çizgilerini …