IV. Abdurrahman

ABDURRAHMAN IV

 

Abdurrahman el-Murtazâ b. Muhammed b. Abdilmelİk b. Abdirrahmân en-Nâsır (ö. 408/1018) Endülüs Emevî halîfesi (408/1018). 368 (978) yılında doğdu. Sebte Valisi Ali b. Hammûd’un Endülüs Emevî Ha­lifesi Süleyman b. Hakem’i öldürüp tah­ta çıktığı sırada Kurtuba’da bulunan Abdurrahman gizlice Ceyyân’a (Jaen) kaçtı. Daha önce Ali b. Hammûd’u des­teklemiş olan Meriyye (Almeria) Valisi Hayran el-Âmirî ve Sarakusta (Saragossa) Valisi Münzir b. Yahya, ileri gelen kabile reisleriyle kumandanları toplayıp Abdurrahman’ı el-Murtazâ unvanıyla halife ilân ettiler. [326] Onun Sarakusta. Şâtıbe ve Belensiye (Valencia) gibi şehirlerde pek çok taraftar bulması, Ali b. Hammûd’u endişeye düşürdü. Hammûdîler, Berberîler’in sempatisini kazanmaya çalışır­ken diğer grupların desteğini kaybedi­yorlardı. Abdurrahman toparlanıp Kurtuba üzerine yürümeden önce Ali b. Hammûd beklenmedik bir şekilde ken­di köleleri tarafından öldürüldü (1018). Zenâte kabilesine mensup Berberîler derhal İşbîliye (Sevilla) valisi olan kar­deşi Kasımı çağırarak onu el-Me’mûn unvanıyla Kurtuba’da tahta çıkardılar. Fakat bir yandan Âmirfler, bir yandan da bazı Emevî taraftarları ve hıristiyan tüccarlann desteğiyle giderek güçlenen Abdurrahman, Kasım b. Hammûd’u ha­life olarak tanıyan Zâvî b. Zîrî liderliğin­deki Sanhâce Berberîleri”ni itaat altına almak için Gırnata üzerine yürüdü. Bu hareket strateji olarak mâkul görün­mekle beraber taktik açısından hatalıy­dı. Çünkü Zâvî ondan daha güçlü oldu­ğu gibi taraftarları da kendisine sadık­tı. Abdurrahman şehre yaklaşınca Zâviye bir mektup göndererek kendisine itaat etmesini istedi, fakat Zâvî bunu kabul etmedi.

Abdurrahman ile Zâvî arasında mek­tuplaşma devam ederken, büyük emel­lerle tahta çıkardıkları Abdurrahman’in, istedikleri gibi yönlendirebilecekleri bir hükümdar olmadığını anlayan Hayran ile Münzir ondan desteklerini çekmeye karar verdiler ve gizlice Zâviye haber göndererek savaş sırasında kendisine katılacaklarını bildirdiler. Kuşatma ve savaş birkaç gün devam ettikten sonra iki emîr ordudan ayrıldı. Bu hareketi tasvip etmeyen kumandanlar içinde Münzir’in hıristiyan birlikleri kumanda­nı Süleyman b. Hûd da vardı. O efendi­sinin emirlerine karşı gelerek ordudan ayrılmayı reddettiği halde, daha sonra ZâvFye karşı koyamayacaklarını anlaya­rak Münzire katıldı. Abdurrahman, or­dusunun büyük bir kısmı tarafından terkedilmiş olmasına rağmen cesaretle savaştı, fakat yenilgiden kurtulamaya­rak Vadi Âşrye (Guadix) kaçtı ve burada Hayrân’ın adamları tarafından yakala­narak öldürüldü. [327]

 

Bibliyografya

 

1- İbn Hazm, Cemhere (nşr. Abdüsselâm M. Hârûn). Kahire 1982.

2- Humeydî, Cezve-tü’l-muktebis, Kahire 1966.

3- Dabbî. Buğyetü’l-müitemis, Kahire 1967.

4- İbnü’l-Esîr. İslâm Tarihi: el-Kâmil fi’t-târîh Tercümesi, IX (trc. Abdülkerim Özaydın), İstanbul 1987.

5- Nüveyrî, Nihâyetül-ereb, XXII! (nşr. Ahmed Kemâl Zekî—M. Mustafa Ziyâde), Ka­hire 1980.

6- E. de Zambaur. Manuel de Ge’ne’atogie et de Chronologie Pour L’Histoire de L’lstam, Hannover 1927.

7- R. Dozy, Spanish İslam (trc. F. Criffin Stokes), London 1972.

8- Anwar G. Chejne, Müs­lim Spain, Its History and Culture, Minnesota 1974.

9- Zirikit. et-A’lâm (nşr Züheyr Fethultahl. Beyrut 1984.

10- David Wasserstein. The Rise and Fail of the Party Kings, Princeton 1985.

11- (H. Dursun Yıldız), Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Ta­rihi, İstanbul 1987.

12- E. Levi-Provençal, “Abd al-Rahmân IV”, El2 (ing), I, 84.

13- E. Levi-Provençal, “Emevîler”, İA, IV, 249, 256.

14- A. Huici Miranda, “Hammüdids”, El- (İng.l, III, [328]

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.