BELGRAD ANTLAŞMALARI

Osmanlı devletiyle Avusturya ve Osmanlı devletiyle Rusya arasında yapılan ikili antlaşmalar (1739).

Rusya ile Avusturya, Osmanlılara karşı aralarında gizli bir anlaşma yapmışlardı. Her iki devletin de Türk topraklan üzerinde gözleri vardı. Ruslar, Kırım’ı almak, Karadeniz’e inmek ve Balkan milletlerinin koruyucusu olarak onlara söz geçirmek istiyorlardı. Avusturyalılar da Sırbistan’a, Bosna ve Hersek’e yerleşmek amacını güdüyorlardı. Osmanlılar, bu sırada İranlılarla savaşıyorlardı. Ruslar, Kırım hanının, İran’daki Türk kuvvetlerine yardım etmesine engel oldular. Ayrıca Kırım’a saldırdılar. Azak ve Kılburun kalelerini aldılar. Kırım hanlığının başkenti olan Bahçesaray’ı yıkıp yaktılar. Bunun üzerine 1736’da Rusya’ya savaş açıldı. Bir süre sonra Avusturyalılar da Rusya’nın yanında savaşa katıldılar. Avusturya orduları üç koldan saldırıya geçerek Türk topraklarına girdiler ve Niş’i aldılar. Osmanlılar, her iki düşmana karşı başarılı savaşlar yaptılar. Avusturyalıları ağır yenilgilere uğrattılar. Rusları da Kırım’dan çıkardılar.

Avusturyalılar barış istemek zorunda kaldılar. Fransa’nın aracılığıyla Avusturyalılarla Belgrad antlaşması imza edildi. Bu antlaşma ile Belgrad Osmanlıların bıraktığı durumda geri verilecek, Küçük Eflak, Sırbistan’ın ve Bosna’nın kuzey tarafları Osmanlı devletine bırakılacak, yalnız Banat Avusturya’da kalacaktı. Bu antlaşma yirmi yedi yıl sürecekti. Böylece Pasarofça antlaşmasıyla Avusturya’ya verilen yerler geri alınmış oluyordu.

Ruslar, Avusturyalıların savaştan ayrılmaları üzerine, birkaç gün sonra Osmanlılarla barış yapmayı uygun gördüler. Yine Fransa’nın araya girmesiyle Belgrad’da iki devlet arasında antlaşma yapıldı. Buna göre, Ruslar Kırım ve Eflak’tan çekileceklerdi. Azak, kaleleri yıkılmak koşuluyla Ruslarda kalacaktı. Ruslar, Karadeniz’de ticaret ve savaş gemileri bulunduramayacaklardı. Rus çarı, protokol bakımından Avusturya imparatoruna ve Fransa kralına eşit sayılacaktı.

Fransa, kendi çıkarlarım gözeterek Osmanlılardan yana davrandı. Fransa’nın isteğiyle bu yardımlarına karşılık kapitülasyonlar genişletildi (1740).