BEKTAŞİLİK

BEKTAŞİLİK

on iki tarikattan biri.

Bütünüyle batini olan bir tarikattır. XIII. yüzyılda Anadolu’ya gelen Hacı Bektaş Veli tarafından kurulduğu kabul edilir. Hacı Bektaş Veli, Anadolu Selçuklu devletine karşı ayaklanan Baba İs-hak’ın halifelerindendi. O, bu ayaklanmanın bastırılmasından sonra dağılan babaîleri çevresinde topladı ve yeni bir tarikatın kurulmasına çalıştı. Kendisine bağlananlara Bektaşîler denildi. İlk Bektaşîlerin Alevîlere ve Ahilere yakın olduğu ileri sürülür. Bektaşilik, Anadolu’da en çok köylüler, yörükler ve göçebeler arasında taraftar buldu. Bu sırada Anadolu’da Mevlevîlik gibi daha başka tarikatlar da vardı. Fakat bu tarikatlara girenler yoksul halktan değildi. Bektaşî babaları, halktan yetişmiş kimseler olduklarından daha çok taraftar edinmişlerdir. Yeniçeriler de bu tarikata katılmışlardır. Bundan sonra, Bektaşilik, Osmanlı fütuhatı ile birlikte Tuna kıyılarına ve Arnavutluk’a kadar yayılmıştır.

Bektaşîler, 1516 yılında ölen Balım Sultanı, tarikatlarının ikinci kurucusu sayarlar. Onlara bu tarikat, Hz. Ali’den başlamış, Hacı Bektaş Veli’ye kadar uzanmıştır. Bektaşîler, Peygamber soyuna aşırılığa varan bir sevgi göstermişlerdir. Bunlar, inançlarını ve ayinlerini gizli tutmuşlardır.

 

Yeniçerilerin ayaklanmalarında, onlara yardım ettikleri için II. Mahmut, Yeniçeri ocağını ortadan kaldırdığı sırada, bir fermanla Bektaşî tekkelerini de kapattı (1826). Önde gelen Bektaşi babaları öldürüldü ya da sürdürüldü. Bektaşîler daha sonra tekkelerini nakşi tekesi adı altında açarak ayinlerini sürdürdüler. Cumhuriyetin ilânından sonra, bütün tarikat tekkeleri gibi, Bektaşî tekkeleri de kapatıldı (1925).

Bektaşî tekkelerinde canlı bir halk edebiyatı gelişmiş, bu tarikata bağlı çok ünlü ozanlar yetişmiştir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.