21. Yüzyıl Eşiğinde Türkiye ve Dünya Kısa Özet

1.KONU: 1990 SONRASI TÜRKİYEDEKİ GELİŞMELER

1.Ekonomik Krizler
-1994 Ekonomik Krizi sonrası, IMF (Uluslararası Para Fonu) yardımıyla bir çözüm planı hazırlandı. Bu plan, 5 Nisan Kararları olarak bilinmektedir. Bu kararların en önemli sonucu Kamunun Borçları azaltıldı.
-Şubat 2001’de gerçekleştirilen Millî Güvenlik Kurulu toplantısında dönemin cumhurbaşkanı, Ahmet Necdet Sezer ile dönemin başbakanı, Bülent Ecevit arasında yaşanan sert tartışma siyasi krize yol açtı. Siyasi kriz Türkiye’de büyük bir ekonomik krizi de beraberinde getirdi.
-Krizle baş edemeyen dönemin hükûmeti, olumsuz durumu aşmak için IMF’ye başvurdu. IMF’nin Türkiye’ye verdiği programı uygulamak üzere Dünya Bankası başkan yardımcılarından Kemal Derviş, Türkiye’ye getirildi ve ekonomiden sorumlu devlet bakanı olarak göreve başlatıldı.
-2008’de ise Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan, Krizin temel nedeni, konut sahiplerinin ipotekli konut kredilerini ödeyememeleri üzerine bankalar ve finans kuruluşlarında başlayan darboğazın üretim ve hizmet piyasasını da darboğaza sokmasıydı

2.Millî İradeye Darbeler

1. 28 Şubat 1997 Darbesi
-28 Şubat 1997’de seçilmiş hükûmete karşı diğer askerî darbelerden daha farklı bir darbe gerçekleştirildi. Refah Partisi (RP) lideri Necmettin Erbakan ve Doğru Yol Partisi (DYP) lideri Tansu Çiller hükûmeti, silahlı kuvvetler tarafından istifaya zorlandı.
-Silahlı kuvvetlerin hükûmeti görevden zorla almaması nedeniyle 28 Şubat’ı ta gerçekleştirilen darbe, “post-modern” darbe olarak adlandırılmıştır.

2. 27 Nisan 2007 E-Muhtırası
-Genel Kurmay Başkanlığının resmî internet sitesinin Basın Açıklamaları ve Duyurular kısmında, daha sonradan “e-muhtıra” olarak adlandırılacak olan bir bildiri yayınlandı.
Gerekçe: Muhtırada laiklik konusundaki hassasiyetinden bahseden TSK, Kutlu Doğum Haftası faaliyetleri sırasında ortaya çıkan başörtülü kızların görüntülerinden ve onların ilahi okumalarından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.

3. 15 2016 Temmuz Hain Darbe Girişimi ve Milletin Zaferi
-15 Temmuz 2016’da TSK içerisinde örgütlenmiş bir grup FETÖ (Fethullahçı
Terör Örgütü) mensubu subay tarafından demokrasiye ve millî iradeye karşı başlatılan hain darbe girişimi, tüm yurtta yaklaşık 22 saat süren bir mücadele sonucunda bertaraf edildi.
-Darbeci grup Genelkurmay Başkanlığını basarak, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ı rehin aldı.
-Darbe sürecinde yaşanan en önemli gelişme, özel kuvvetler mensubu astsubay Ömer Halisdemir’in komutanından aldığı emirle özel kuvvetleri ele geçirmeye çalışan general Semih Terzi’yi vurmasıyla yaşandı. Bu olay darbecilerin planlarının bozulmasına yol açtı
-Türk milleti, darbecilere karşı millî iradeyi korumak adına sivil bir inisiyatif göstererek ilk kez meydanlara indi

3. Terörle Mücadele
-Türkiye, 1973’te başlayan dış destekli bir Ermeni Terör Örgütü ASALA şiddeti ile karşılaştı.
-1980’lerin sonunda PKK, dış güçlerin de yardımlarıyla Türkiye’yi bölmeyi ve parçalamayı amaçlayan ayrılıkçı bir terör örgütüdür.
-2014 yılından itibaren DAEŞ terör örgütünün hedefi hâline geldi.
-2015’te FETÖ, halkın dinî duygularını ve yardımseverliğini istismar ederek devletin pek çok kurumunda gizli yapılanmalar gerçekleştirmiş bir terör örgütüdür.

4.Bilim, Sanat ve Spordaki Gelişmeler
-Naim Süleymanoğlu, Türkiye’nin güreş sporu dışında olimpiyatlarda altın madalya kazanan ilk sporcusu oldu.
-Galatasaray Futbol Kulübü, bu kupayı kazanarak ilk kez bir Avrupa kupasını Türkiye’ye getiren Türk takımı oldu. (17 Mayıs 2000)
-Prof. Dr. Aziz Sancar, kanser hastalığı konusunda yaptığı önemli çalışmalar ve hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü

5.Diğer Gelişmeler
-AK Parti iktidara geldi. (2002)
-Turgut Özal vefat etti. (1993)
-Tansu Çiller, Türkiye’nin ilk kadın başbakanı oldu. (1993-1996)
Cumhurbaşkanları
-Süleyman Demirel 1993
-Ahmet Necdet Sezer 2000
-Abdullah Gül 2007
– Recep Tayyip Erdoğan 2014
NOT: Halk oylaması ile seçilen ilk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu.

2.KONU: 1990 SONRASI DÜNYADAKİ GELİŞMELER

1.SSCB’nin Dağılması 1991
-Nükleer silahlanma ve Yıldız Savaşları adı verilen uzay çalışmaları SSCB ekonomisini olumsuz etkiledi.
-SSCB yönetimi, 1987’de Devlet Başkanı Gorbaçov’un açıkladığı Glasnost ve Perestroika (Perestroyka) programlarıyla, Sovyet sisteminde şeffaflığa ve yeniden yapılanmaya gidileceğini ilan etti.
-25 Aralık 1991 tarihinde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Orta Asya ve Kafkasya’da birçok devlet bağımsızlığını kazandı.
-Türk Cumhuriyetleri olan Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan ve Kırgızistan bağımsız oldu. İlk tanıyan ülke Türkiye oldu.

2.Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)
Türkiye’nin SSCB sonrası dönemde Orta Asya ve Kafkasya’da yapılacak faaliyetleri ve dış politika önceliklerini uygulayacak, koordine edecek bir organizasyon ihtiyacı doğrultusunda 1992’de Dışişleri Bakanlığına bağlı olarak Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) kurulmuştur.

3.Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı
-Yurt dışındaki Türk vatandaşlarının, kardeş toplulukların ve Türkiye’de öğrenim gören uluslararası burslu öğrencilerin çalışmalarını koordine etmek; bu alanlarda verilen hizmetleri ve yapılan faaliyetleri geliştirmek olarak tanımlanmıştır.

4.Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)
-Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı 1993’te Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye’nin Kültür Bakanlarının imzalamış olduğu antlaşma ile kurulmuştur. TÜRKSOY’un kuruluş amacı Türk halklarının gönül birlikteliğini ve kardeşliğini güçlendirmek, ortak Türk kültürünü gelecek nesillere aktarmak ve dünyaya tanıtmak için çalışmaktır.

5.Yunus Emre Enstitüsü
-Yunus Emre Vakfı, Türkiye’nin diğer ülkeler ile kültürel alışverişini artırıp dostluğunu geliştirmek amacıyla 2007’de kurulmuş bir kamu vakfıdır.

6.Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
-Vakıf, çalışmalarıyla Türk Dünyası’nı Kültürel anlamda iş birliğine kavuşturmayı hedeflemektedir.

7.Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye
-1999’da yapılan Helsinki Zirvesi’nde Türkiye’nin AB’ye adaylığı resmen onaylanmıştır.
-2005’te üyelik müzakerelerine başlanması kararı alınmıştır. Günümüzde de müzakereler hâlâ devam etmektedir. Bu amaçla Türkiye Cumhuriyeti siyasi sisteminde Avrupa Birliği bakanlığı da kurulmuştur

8.Bosna Savaşı 1992-1995 ve Balkanlardaki Gelişmeler
– 1992’de Müslüman Boşnaklara karşı etnik temizlik yapmak amacıyla Sırp ağırlıklı federal ordunun, Sırp milislerin ve daha sonra da Hırvat milislerin saldırıları üzerine Bosna-Hersek harabeye döndü.
– Sırplar, 11 Temmuz 1995 ile 17 Temmuz 1995 tarihleri arasında 8 binden fazla genç ve yetişkin erkeği katlettiler. Bu hadise Srebrenica Soykırımı olarak tarihe geçti.
– Dayton Barış Antlaşması ile Bosna Savaşı sona erdi.
-Aliya İzzetbegoviç, Bosna Hersek’in tarihi lideri oldu.

9.Siyonizm Sorunu ve Filistin
Siyonizm: XIX. yüzyıl sonlarında çeşitli ülkelerde Yahudiler tarafından ortaya atılan, Filistin’de bağımsız bir Yahudi devleti kurmayı amaçlayan akımdır.
1948′de İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan ettiler. Ardından Orta Doğu’nun en büyük sorunu olan ve günümüze kadar etkileri süren Arap-İsrail çatışması ve Filistin Sorunu ortaya çıktı.

10.Körfez Savaşları
I. Körfez savaşı 1990
– Temel neden Irak’ın komşusu Kuveyt’i işgal etmesiydi
II. Körfez Savaşı ve ABD’nin Irak’ı İşgali:
– ABD, 11 Eylül 2001 yılında New York şehrinde bulunan Dünya Ticaret Merkezine yapılan saldırıdan sonra, Irak’ı kitle imha silahları edinmek ve dünya barışını tehdit etmekle suçladı.
– ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri, 2003’te Irak’ın başkenti Bağdat’ı işgal etti.

11.Arap Baharı
– Arap Baharı, 2010’da Orta Doğu ülkelerindeki demokratik olmayan yönetimlere karşı bu ülkelerin halkları tarafından daha çok demokrasi ve özgürlük talebiyle başlatılan, protesto ve ayaklanmalarla gerçekleşen halk hareketleridir.
-ilk olarak Tunus’ta başladı.

12.Suriye’deki Gelişmeler ve Suriyeli Mülteciler
– 24 Ağustos 2016’da Türk Silahlı Kuvvetlerinin Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ile birlikte başlattığı Fırat Kalkanı Harekâtı ile PYD’nin uygulamak istediği planın önüne geçildi. Azez, Cerablus ve El Bab bölgeleri DAEŞ’ten temizlenerek huzur sağlandı.
– Türkiye, savaştan kaçan Suriye halkını etnik köken ve inanç gözetmeden “açık kapı” ilkesi ve “geçici koruma” politikası çerçevesinde kabul edeceğini duyurdu ve bu politikasına sadık kaldı.