Bulgarlar

Bulgarlar

bulgarlar

 

Avrupa Hun İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra (469) Karadeniz’in kuzeyine gelen Hunlar, buradaki değişik Türk boylarından oluşan Ogurlarla birleştiler. Ortaya çıkan bu yeni topluluk “Bulgar” adıyla anıldı. Bulgarlar, 630 yılında Kök Türk Devleti’nin yıkılması üzerine Kafkasların kuzeyinde Kubrat yönetiminde Büyük Bulgar Devleti’ni kurdular. Onun ölümünden sonra Hazarlar, Bulgar Devleti’ne son vererek Bulgarların dağılmasına yol açtılar.

 

Tuna Bulgar Devleti

Büyük Bulgar Devleti’nin sona ermesiyle bir kısım Bulgarlar, Kubrat’ın küçük oğlu Asparuh yönetiminde Tuna boylarında devlet kurdular (679). Tuna Bulgarları adıyla anılan bu devlet Bizanslılarla mücadele etmiş, Slavları yönetimleri altına almıştır. Nüfuslarının az olması, hükümdarları Boris Han’la birlikte Hristiyanlığı kabul etmeleri (864) nedenleriyle Slavların arasında eriyip yok oldular.

 

İtil (Volga) Bulgar Devleti

Başlangıçta Hazar Hakanlığı’na bağlı yaşayan İtil Bulgarları, bu devletin yıkılmasından sonra bağımsız oldular. İtil ve Kama nehirlerinin birleştiği bölgede kuruldu. Başkenti Bulgar şehridir. Bulgar şehri, IX. ve XII. yüzyıllar arasında Avrupa’nın en önemli ticaret merkezlerinden biri idi. Burası, yerleşim alanı olarak geniş ve kalabalık bir şehir olup büyük mescitleri ve hamamları vardı. Bulgarlardan günümüze seramik ve maden işleme sanatına ait eserler de kalmıştır.

 

Bulgarlar, Almış Han zamanında ticari faaliyetler esnasında tanıştıkları İslam dinini kabul ettiler.

 

Bulgar hanı, Abbasilerden din adamları istedi. Bu isteği 922 yılında yerine getirildi. Din adamlarının gelmesinden sonra İslamiyet, Bulgarlar arasında daha çabuk yayıldı. İtil Bulgar Devleti’ne Altın Orda Devleti 1237 yılında son verdi.

 

Bazı araştırmacılar, İtil Bulgar Devleti’ni ilk Müslüman Türk Devleti olarak kabul etmişlerdir. İtil Bulgarları, İslamiyeti kabul etmelerinden dolayı kimliklerini korudular. Bulgarlar kuzey-güney ticaret yolu üzerinde ulaşımı sağladılar.

 

DÖNEMİN SEYYAHLARINA GÖRE BULGARLAR

 

Bulgarlar en çok ekmek, darı ve et yerlerdi. Evlenme ve şenliklerde saçı adeti yaygındı. Cenaze törenlerinde elçileri para saçarak karşılamak ve mezarlarına ölüleri için pirinç ve şarap bırakmak âdetlerindendir. Hükümdarlar, sofrada yemeğe başlamadıkça kimse başlamazdı. Ayrıca hükümdar kime sofrasından bir lokma verirse ona ayrı bir sofra gelirdi. Buradan hanın meclisinde bulunan herkesin ayrı bir sofrası olduğu anlaşılıyor. Köpek havlamalarını uğurlu sayarlar, o senenin bolluk içinde geçeceğine inanırlardı.

 

Bir kimse her şeyi kendi ailesi için ekerdi. Hükümdarın ekilen üründe hissesi yoktu. Her aile, senede bir kez hükümdara samur kürkü verir, ayrıca hükümdar ganimetlerden belli bir pay alırdı. Düğün yapan kimse verdiği ziyafete göre hükümdara at, buğday gibi hisse ayırırdı.

 

Bulgar ülkesinde rutubetli havasından dolayı yiyecekler kuyu içinde saklanırdı. Zeytinyağı, susam yağı ve tereyağı yerine balık yağı kullanılırdı. Et ve darıdan yapılan çorba temel besin kaynağıdır. Bulgar ülkesinde yaşayanlar kalpak giyerlerdi. Hükümdar sokaktan geçerken herkes kalpağını çıkartarak onu selamlarlardı. Onun önünde herkes diz çökerek otururdu. Genelde kubbeli çadırlar kullanılırdı. Hükümdar çadırı bin kişiyi alabilecek büyüklükteydi.

 

Erkek bebek doğarsa bebek büyüyene kadar ona dedesi bakardı. Biri ölünce çocukları değil, kardeşleri mirasçısı olurdu.

 

Biri, adam öldürürse suçuna karşı o da öldürülürdü. Hırsızlığın ve zinanın cezası da ölümdü.

 

Ölünün arkasından kadınlar değil, erkekler ağlardı. Bulgarlar Müslüman olduktan sonra cenaze âdetlerini değiştirdiler.

 

Bulgar ülkesine ticaret gemisi gelirse hükümdar gemiyi gezer, mallarını sayar, öşür vergisi alırdı. Kuzeyden gelen gemiler, köle, samur, tilki, sincap kürkleri; güneyden gelenler ise işlenmiş maddeler ve tarım ürünleri getirirdi.

 

Ibn-i Fadlan, Seyahatname, s. 47’den özetlenmiştir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.