İslam Kültür ve Uygarlığı

İslam Kültür ve Uygarlığı

1-Devlet Yönetimi

• Devletin başında bulunan kişi, hem dini, hem de siyasi açıdan tüm yetkilere sahipti.
• İslamiyetin kurulduğu ilk yıllarda, devlet başkanı Hz. Muhammed idi.
• Hz. Muhammed’den sonra devlet başkanlığı görevi için halifeler seçildi.
• Halifeler, Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi dışındaki dünyevi bütün görevlerini yerine getirdiler.
• Hz. Ömer döneminde sınırların genişlemesi ile devlet yapısında yenilikler yapılarak vali ve kadılar atanmaya başlandı.
• Devlet hazinesi olarak bilinen Beytül Mal oluşturuldu.
• Emeviler Dönemi’nde halifelik babadan oğula geçmeye başladı.
• UYARI : Hz. Muhammed’in ölümünden sonra ilk dört halife (Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali) seçimle belirlenmiştir.
• Emeviler Dönemi’nde sınırların genişlemesi ile yeni devlet görevlileri ortaya çıktı.

2-Ordu

• Sınırların genişlemesi ile ordu önem kazanmaya başladı.
• Hz. Muhammed ve Hz. Ebubekir döneminde düzenli bir İslam ordusu yoktu.
• İslam Devleti’nde, eli silah tutan her erkek asker olarak kabul edilirdi.
• İlk düzenli İslam ordusu Hz. Ömer devrinde kuruldu.
• Abbasiler devrinde, Türkler ve diğer milletler İslam ordusunda görev almaya başladı.
• Hz. Osman devrinde ilk defa donanma kuruldu.

3-Sosyal Hayat

• Sosyal hayata dair düzenlemeler Kur’an-ı Kerim’den alınırdı.
• İslamiyette insanlar arasında fark olmamasına rağmen, Emeviler Dönemi’nde Araplar kendilerini diğer uluslardan üstün görmüşlerdi.
• Arap olmayan Müslümanlar ise Mevali olarak adlandırılmıştı.
• Abbasiler döneminde Araplarla Mevali eşit duruma geldi.
• İslam Devleti’nde, Hristiyan ve Yahudiler’den oluşan topluma Ehl-i Kitap denir.
• Ehl-i Kitap haricinde Müslüman olmayan kesime de Ehl-i Küfür denir.
• Müslüman olmayan bu toplumlar haraç ve cizye vergileri verirdi.

4-Ekonomik Hayat

• Ekonomi daha çok tarım, hayvancılık, ticaret ve el zanaatlarına dayalıydı.
• UYARI : Abbasiler Dönemi’nde el zanaatları ile uğraşanlar, Fütüvvet Birlikleri denilen meslek örgütleri oluşturmuşlardır.
• Hayvancılığın gelişmesi ile halı ve kilim dokumacılığı da gelişti.
• Seramik, cam işlemeciliği ve dokumacılık da ilerledi.
• Ticaret, İslamiyet ile birlikte Arap Yarımadası’nda oldukça hızlandı.
• En çok ticaretin yapıldığı devlet Bizans’dı.
• İslam Devletleri’nde, devlete ait gelirlere Beyt-ül Mal denir.
• Devlete ait gelir kaynakları :
• 1. Savaş ganimetlerinin beşte biri
• 2. Gayrimüslimlerden alınan Haraç
• 3. Müslümanlar’dan alınan Öşür
• 4. Gayrimüslümlerden alınan Cizye
• 5. Maden, tuz, gümrük gelirleri
• Emevi halifesi I. Velid zamanında ilk İslam parası basıldı.

5-Dil ve Edebiyat

• İslamiyet’te dil ve edebiyatın kaynağı Kur’an-ı Kerim’dir.
• Arapça, Emevi halifesi Abdülmelik zamanında resmi dil olarak kabul edildi.
• İslamiyet’ten önce, sözlü edebiyat gelişmişken, Hz. Muhammed’in hayatını yeni nesillere aktarmak amacıyla yazılı edebiyata da önem verildi.
• Düşünce hayatı Abbasiler ile birlikte gelişmiştir.

6-Bilim

• İslam medeniyetlerinde bilim; İslami bilimler ve pozitif bilimler olmak üzere ikiye ayrılır.
• İslam bilimlerinin temeli Kur’an-ı Kerim’dir.
• Tefsir : Kur’an-ı Kerim’in ayetlerinin yorumlanması bilimidir.
• Hadis : Hz. Muhammed’in söylediği sözler ve yaptığı işlerin bütününe hadis denir.
• Hadis biliminin önde gelenlerinden biri Sahih-i Buhari’nin yazarı İmam Buhari’dir.
• Fıkıh : İslam hukukudur. Temeli Kur’an-ı Kerim’dir.
• Kelam : İslam felsefesidir.
• Ünlü İslam bilginlerinden başlıcaları; Razi, İbn-i Cemşit, Farabi, İbn-i Sina, İbn-i Rüşt, Biruni, Taberi, Mesud-i, İbnül Esir ve İbn-i Haldun’dur.

7-Sanat

• Sanat İslamiyet ile birlikte büyük gelişme gösterdi.
• İslamiyet’in yayılması ile İslam sanatında İran, Türk ve Bizans sanatlarının etkisi görüldü.
• İslam sanatı denince akla ilk gelen, mimaridir.
• En önemli mimari eserler arasında; Ömer Camii, El Ezher Camii, İbn-i Tulun Camii, El Hamra Sarayı ve Kurtuba Camii sayılabilir.
• El sanatlarında; oymacılık, kakmacılık, nakkaşlık, hat ve tezhip sanatları oldukça gelişti.