17. Yüzyıl  Osmanlı Tarihi

Konu Kavrama Testi ve Cevap Anahtarı

1- XVII. yüzyıldan itibaren bazı kadı ve sancak beyleri, halktan, kanuna aykırı bir biçimde vergi toplamışlardır.

Bu durumun, öncelikle aşağıdakilerden han-gisi üzerinde etkili olduğu savunulabilir?

A) Toplumda ıslahat yapma düşüncesinin oluşması
B) Saray ağalarının yönetime hakim olması
C) Halkın devlete olan güven ve bağlılığının sarsılması
D) İsyanların şiddet kullanılarak dağıtılması
E) Dirlik vergilerinin iltizam yoluyla toplanması
2- XVII. yüzyıldan itibaren, Osmanlı ülkesinde görülen gelişmelerden bazıları şunlardır:

• Askeri ve ekonomik kurumların bozulması.
• Halktan haksız ve aşırı vergilerin alınması.
• Köylülerin çoğunun toprağını terk etmesi.
• Paradaki altın oranının düşürülmesi.

Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun sonuç-larından biri değildir?

A) İç isyanların çıkması
B) Halkın devlete güvenin sarsılması
C) Maaşlı kesimin alım gücünün azalması
D) Yerli sanayi ürünlerine talebin artması
E) Tarım üretiminin düşmesi
3- XVII. yüzyılda, Osmanlı Devleti’nde, aşağıdaki alanlardan hangisinde meydana gelen bozul-ma, devlet ve toplum yapısı üzerinde en az etkili olmuştur?

A) Dirlik sistemi
B) İmar faaliyetleri
C) Ekonomik ve mali yapı
D) Devşirme sistemi
E) Eğitim kurumları

4- İstanbul (Yeniçeri) isyanlarının bazı nedenleri şunlardır:

• Maaşların zamanında ödenmemesi.
• Paradaki altın oranının düşürülmesi.
• Devlet adamları, saray kadınları ve ulemanın yeniçerileri kışkırtmaları.

Bu bilgilere dayanarak;

I. Devletin ekonomik gücü zayıflamıştır,
II. Karışıklıkların çıkmasında çıkar çevrelerinin rolü vardır,
III. Tımarlı asker sayısı artmıştır,
IV. Yeniçeriler bürokrasinin etkisinde kalmıştır,
V. Devletin gelirleri giderlerini karşılamıştır

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) I. ve II. B) II. ve III.
C) I., II. ve IV. D) II., III. ve V.
E) III., IV. ve V.

5- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyılda Os-manlı ülkesinde siyasal ve ekonomik alanlar-da bozulmaların ortaya çıkmasıyla doğrudan ilgili değildir?

A) Dirlik ve devşirme sistemlerinin bozulması
B) Padişahların yönetimde etkisinin azalması
C) Yeniçerilerin devlet idaresi üzerinde baskı kurması
D) Devletin gelirlerinin giderleri karşılayamaz hale gelmesi
E) Padişahların, yapılacak işlerin dine uygunlu-ğu konusunda fetva almaları
6- XVll. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’nde duraklama ve gerileme sürecinin başlama-sında, aşağıdakilerden hangisi en çok etkili olmuştur?

A) Saray masraflarının artması
B) Merkezi otoritenin zayıflaması
C) İran savaşlarının yeniden başlaması
D) Gümrük gelirlerinin azalması
E) Bağdat’ın elden çıkması

7- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyılda Os-manlı Devleti’nde idari, askeri ve mali bozuk-lukların ortaya çıkmasıyla ilgili bir gelişme değildir?

A) Devşirme ve tımar sistemlerinin bozulması
B) Rüşvet ve iltimasın yaygınlaşması
C) Merkezi otoritenin zayıflaması
D) Ayanların merkezi yönetime bağlanması
E) Yönetim deneyimi kazanmamış kişilerin ba-şa geçmesi

8- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyıldan itiba-ren Osmanlı Devleti’nde gelirlerin azalması-nın temel nedenlerinden biri değildir?

A) Ticaret yollarının değişmesi
B) Maaşlı asker sayısının artması
C) Loncaların devlet desteğini yitirmesi
D) Vergi ve ganimetlerin azalması
E) Tarım üretiminin düşmesi
9- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyılda Anado-lu’da çok sayıda Celali isyanının çıkmasına etki eden faktörlerden biri değildir?

A) Avusturya ve Rusya’nın kışkırtmaları
B) Savaş kaçaklarının eşkıyalığa yönelmesi
C) Kadı ve subaşıların haksız vergiler toplaması
D) Mahalli idarecilerin halka baskı yapması
E) Rüşvet ve iltimasın yaygınlaşması

10- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyılda yeni-çerilerin devlet idaresinde etkinlik kazandığı-nın göstergelerinden biri değildir?

A) Genç Osman’ın öldürülmesi
B) Sultan İbrahim’in tahttan indirilmesi
C) Yeniçeriler arasında zorbalığın yayılması
D) Vak’a-yı Vakvakiye isyanının çıkması
E) Toprağını ekmeyen köylüden tazminat alın-ması

11- Celali isyanlarının çıkmasında, aşağıdakilerin hangisindeki bozulmanın etkisi en azdır?

A) Ülke ekonomisi
B) Merkezi yönetim
C) Tımarların işletilmesi
D) Eğitim kurumları
E) Toprak sistemi

12- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyıldan iti-baren Osmanlı Devleti’nde askeri, idari ve mali yapıların bozulmasının yol açtığı sonuçlardan biri değildir?

A) Rüşvet ve yolsuzlukların artması
B) Yeniçerilerin yönetime müdahale etmeleri
C) Kervansarayların eski önemini yitirmesi
D) Merkezi otoritenin zayıflaması
E) Celali İsyanları’nın çıkması
13- Aşağıdakilerden hangisi, Yeniçeri Oca-ğı’ndaki bozulmanın sonuçlarından biri değildir?

A) Askeri giderlerin artması
B) Başarısız savaşların yapılması
C) Yeniçerilerin yönetimde etkinliğinin artması
D) Maaşlı asker sayısının azalması
E) Toprak kayıplarının artması
14- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyıldan iti-baren Osmanlı Devleti’nde tımar sisteminin bozulmasının sonuçlarından biri değildir?

A) Devşirme kanununun değiştirilmesi
B) Tarım üretiminin düşmesi
C) Göç hareketinin artması
D) Celali isyanlarının çıkması
E) Tımarlı asker sayısının azalması

15- Aşağıdakilerin hangisi, Osmanlı Devleti’nde çok sayıda yeniçeri isyanının çıkmasına etki eden faktörlerden biri değildir?

A) Devşirme sisteminin bozulması
B) Çıkar çevrelerinin kışkırtmaları
C) Ulufelerin zamanında ödenmemesi
D) Paradaki altın oranının düşürülmesi
E) Padişahın Divan’a başkanlık yapmayı terk etmesi

16- Aşağıdakilerden hangisi, Celali İsyanları’nın nedenlerinden biri değildir?

A) Yeni vergilerin konması
B) Dirlik ve düzenin bozulması
C) Kapitülasyonların yaygınlaştırılması
D) Anadolu’da otorite boşluğu oluşması
E) Can ve mal güvenliğinin sarsılması

17- Aşağıdakilerden hangisi, Duraklama döne-minde Osmanlı Devleti’nde merkezde ve taş-rada çeşitli isyanların çıkmasına etki eden temel faktörlerden biri değildir?

A) Devlet otoritesinin zayıflaması
B) Toplumda ulusalcılık bilincinin oluşması
C) Çıkarcı çevrelerin kışkırtmaları
D) Halkın gelir düzeyinin düşmesi
E) Rüşvet ve iltimasın artması

18- Aşağıdakilerden hangisi, celali isyanları ile ilgili doğru bir ifade değildir?

A) İsyanların temel nedeni ekonomik durumun zayıflamasıdır
B) İsyanlar herhangi bir düşünce temeline da-yanmaz
C) İsyanlar halkın yeniliklere karşı tepkisinin bir ürünüdür
D) İran ve Avusturya savaşları isyanların yayıl-masına ortam hazırlamıştır
E) İsyanlardan dolayı Anadolu’da can ve mal güvenliği sarsılmıştır

19- Osmanlı Devleti’nde, XVll. yüzyıldan itibaren ekonomik yönden duraklama ve gerileme sü-recinin başlamasında aşağıdakilerden hangisi en az etkili olmuştur?

A) Vergilerin toplanamaması
B) Yeni tarım alanlarının açılmaması
C) Maaşlı asker sayısının artması
D) Gümrük gelirlerinin azalması
E) Ganimetlerin azalması

20- Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyılda Os-manlı Devleti’nin uzun süren savaşlara gir-mesinin yol açtığı sonuçlardan biri değildir?

A) Anadolu ve Rumeli’de tarım üretiminin düş-mesi
B) Anadolu’da Celali isyanlarının yaygınlaşma-sı
C) Ülkede can ve mal güvenliğinin sarsılması
D) Şehzadeler arasında saltanat kavgalarının artması
E) Üretken nüfusun uzun süre cepheye bağlı kalması

21- Osmanlı Devleti’nin duraklama döneminde Anadolu’da can ve mal güvenliğinin sarsılma-sında aşağıdakilerden hangisi en çok etkili olmuştur?

A) Gümrük gelirlerinin azalması
B) Kuşatmaların uzun sürmesi
C) Savaşların yenilgi ile sonuçlanması
D) Lüks ve israfın yaygınlaşması
E) Tımar sisteminin bozulması

22- Aşağıdakilerin hangisi, Yeniçeri Ocağı’ndaki bozulmalarla ilgili doğru bir ifade değildir?

A) Ocak zamanla bir çıkar kaynağı haline geldi
B) Askeri disiplinin bozulması, savaşların yenil-giyle sonuçlanmasına etki etti
C) Yeniçeriler, “Ocak devlet içindir” anlayışıyla hareket ettiler
D) Yeniçeri isyanları, yeniliklerin sonuçsuz kal-masına neden oldu
E) Ocağın güçlenmesi, padişahların yönetim üzerindeki otoritesini zayıflattı
23- Aşağıdakilerden hangisi, Celali İsyanları’nın çıkmasına ve yaygınlaşmasına etki eden fak-törlerden biri değildir?

A) Savaş kaçaklarının eşkıyalığa yönelmesi
B) Devşirme kanununun yeniden uygulanması
C) Tımarlı Sipahiler’in ihmal edilmesi
D) Halkın devlete olan güveninin sarsılması
E) Üretken nüfusun uzun süre cepheye bağlı kalması

24- Aşağıdakilerin hangisi, Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıfladığının bir göstergesi değildir?

A) Merkezde ve taşrada birçok isyanın çıkması
B) Ayanların siyasal ve askeri güç kazanması
C) Venedik ve Fransa’ya imtiyazlar verilmesi
D) Uzak eyaletlerde yarı bağımsız idarelerin ku-rulması
E) Mahalli idarecilerin keyfi tutum ve davranış-larda bulunması

 

Cevaplar

1-            C

2-            D

3-            B

4-            C

5-            E

6-            B

7-            D

8-            C

9-            A

10-         E

11-         D

12-         C

13-         D

14-         A

15-         E

16-         C

17-         B

18-         C

19-         B

20-         D

21-         E

22-         C

23-         B

24-         C