Klasik Dönem Osmanlı Kültürü

Konu Kavrama Testi ve Cevapları

1- İstanbul, yönetim merkezi olmanın yanı sıra, transit ticaretin de önemli bir uğrak yeriydi. Aynı zamanda, kültürel yeniliklerin ve değişimin ül-keye yayıldığı ilk yerdi.

Bu durum, İstanbul’un en çok aşağıdaki özelliklerinden hangisinin önemini gösterir?

A) Siyasi, ekonomik ve sosyal yönden merkezi bir konumda olması
B) Doğu ve batı kültürlerinin karşılaştığı bir nok-tada olması
C) İpek Yolu ticaretinin geçiş yerlerinden biri olması
D) Karadeniz ile Akdeniz’i birleştiren bir mevki-de olması
E) Önemli ticaret yollarının kavşak noktasında olması

2- Osmanlı yönetim anlayışı şu ilkelere dayanırdı:

• Dünya barışı adaletle sağlanabilir.
• Devletin düzenleyicisi hukuktur.
• Ordunun beslenmesi için servet gerekir.
• Servetin artması, halkın huzur ve güven için-de yaşamasına bağlıdır.
• Halkın huzur ve güven içinde yaşaması ada-letle yönetilmesine bağlıdır.

Aşağıdakilerden hangisi, bu ifadelerden çıkarılabilecek bir yargı değildir?

A) Yönetim anlayışının temeli adalet ilkesine dayandırılmıştır
B) Halkın refah düzeyini yükseltmek devletin temel görevi sayılmıştır
C) Refah düzeyinin artması huzur ve güvenin sağlanmasına bağlanmıştır
D) Hukuk sistemi sadece gelenek ve göreneklere dayandırılmıştır
E) Huzur ve güvenin sağlanması adaletin gerçekleştirilmesine bağlanmıştır

3- Eski Türk devletlerinde, devlet hanedan üyelerinin ortak malı olarak görülürdü.

Aşağıdakilerden hangisi, bu anlayışın yol açtığı sonuçlardan biridir?

A) Merkezi devlet yapısının güçlenmesi
B) Yönetimde kadınlara söz hakkı tanınması
C) Siyasi birlik ve beraberliği korumanın güç-leşmesi
D) Taht kavgalarının sona ermesi
E) Ölen padişahın yerine büyük oğlunun geç-mesi

4- Kuruluş ve yükselme dönemlerinde Osmanlı Devleti, aşağıdakilerden hangisi yönünden, dönemin birçok Avrupa devletinden farklı bir özellik taşır?

A) Tarım üretimine ağırlık vermesi
B) Güçlü bir merkezi otorite kurmuş olması
C) Halktan vergi almayı sürdürmesi
D) Gelenek ve göreneklere bağlı kalması
E) Devlet yönetiminde dine yer vermesi

5- Osmanlılarda hükümet, eyaletlerin yönetimi ve ordu, doğrudan padişahın şahsına bağlı bir bü-tün olarak örgütlendirilmişti. Bu bütünün mer-kezinde padişah ve saray teşkilatı bulunuyor, ülkenin her tarafındaki yönetim birimleri bu merkezden yönetiliyordu.

Bu durum, öncelikle aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?

A) Tımar ve devşirme sistemlerinin uygulandı-ğının
B) Ülkenin yönetim birimlerine ayrıldığının
C) Merkeziyetçi bir devlet sistemi kurulduğunun
D) Sınırların genişlemesiyle yeni eyaletlerin ku-rulduğunun
E) Adalet ve güvenliğin sağlanmasına önem verildiğinin

6- Aşağıdakilerin hangisi, Osmanlı Devleti’nin teokratik (laik olmayan) devlet yapısının gös-tergelerinden biri değildir?

A) Yapılan işlerin meşruluğu için şeyhülislam-dan fetva alınması
B) Padişah fermanlarının kanun hükmünde olması
C) İslamiyet’in, hukukun kaynaklarından biri olması
D) Kadıların verdikleri hükümlerin yöneticileri bağlayıcı olması
E) Toplumsal hayatın şer’i hukuka göre düzen-lenmesi

7- Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı devlet teş-kilatı ve egemenlik anlayışıyla ilgili doğru bir ifade değildir?

A) Hukukun kaynağı din ve geleneklerdir
B) Yürütme yetkisi Divan-ı Hümayun’a aittir
C) Kanunların yapılmasında son söz padişa-hındır
D) Taşrada temel yönetim birimi Eyalet’tir
E) Hükümdar eşleri hukuken yönetimde söz sahibidir

8- Aşağıdakilerin hangisi Osmanlı Devleti’nde çeşitli dönemlerde var olan egemenlik anlayışı ile ilgili doğru bir ifade değildir?

A) Merkezi yapıyı korumaya önem verilmiştir
B) Hanedanın kız çocuklarına egemenlik hakkı tanınmamıştır,
C) Ölen padişahın yerine oğlu, erkek kardeşi veya amcası geçmiştir
D) Duraklama döneminden itibaren meşrutiyet sistemi uygulanmıştır
E) Padişah, mutlak otoriteye sahip olmakla bir-likte, yaptığı işlerin meşruluğunu dine da-yandırmıştır

9- Osmanlı İmparatorluğu’nun devlet teşkilatı ve egemenlik anlayışının oluşmasında aşağıdaki-lerden hangisinin etkisi daha azdır?

A) İslam dini
B) Gelenekler
C) Ekonomik yapı
D) Siyasal gelişmeler
E) Örfi hukuk

10- Osmanlı Devleti’nde hukuk sistemi, şer’i ve örfi olmak üzere ikiye ayrılmaktaydı.

Şer’i ve örfi hukuk sistemlerine kaynaklık eden temel faktörler aşağıdakilerden hangile-ridir?

A) Gelenekler – veraset anlayışı
B) İslam dini – gelenekler
C) Örf ve adetler – ekonomik yapı
D) Ekonomik yapı – İslam dini
E) Mahalli koşullar – gelenekler

11- Osmanlı Devleti’nin ilk yıllarında, şehzadelerin sancaklarda görevlendirilmesi uygulama-sıyla ulaşılmak istenen temel hedef aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şehzadeleri merkezden uzaklaştırmak
B) Devlet memurlarının sayısını azaltmak
C) Şehzadeler arası rekabeti azaltmak
D) Taşrada üretim faaliyetlerini canlandırmak
E) Şehzadelere yönetim deneyimi kazandır-mak

12- Osmanlılarda, sancaklara gönderilen şehza-delerin yetkilerinin sınırlı tutulmasındaki amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şehzadelerin yönetim tecrübesi kazanmala-rını sağlama
B) Sancakların adalet ve güvenlik işlerini kadı ve subaşılara bırakma
C) Şehzadelerin daha çok kültürel eğitim alma-larına olanak sağlama
D) Şehzadelerin güçlenerek merkezi otoriteyi tehdit etmelerini önleme
E) Sancaklarda tımar ve iltizam sistemlerini yaygınlaştırma

13- Osmanlı hukuk sistemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Şer’i hukuk kaynağını İslamiyet’ten alırdı
B) Örfi hukuk geleneklere dayanmaktaydı
C) Şer’i hukuk bütün dinleri kapsamaktaydı
D) Tam bir hukuk birliği söz konusu değildi
E) Padişahların emir ve fermanları örfi hukuk-tan sayılmaktaydı

14- Osmanlılarda, halkın Divan-ı Hümayun’a şika-yette bulunmasının yolu açıktı. Herhangi bir kişi, Divan’a ulaştırmak istediği bir şikayetini, bulun-duğu yörenin kadısı aracılığıyla ulaştırabileceği gibi, bizzat kendisi de İstanbul’da Divan’a çıka-rak hak arayabilirdi.

Aşağıdakilerden hangisi, bu ifadelerden çıka-rılabilecek bir yargı değildir?

A) Padişahlar adaletin gerçekleşmesini iste-mişlerdir
B) Herkes için hak arama yolu açıktır
C) Kadı, Divan’la halk arasında bir aracıdır
D) Divan’da tüm şikayetlerin değerlendirilmesi, kararların alınmasını zorlaştırmıştır
E) Halkın, Divan üyeleriyle doğrudan görüşme imkanı vardır

15- Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan yıkılışına kadar, aşağıdakilerden hangisinde herhangi bir değişiklik olmamıştır?

A) Egemenliğin Osmanlı hanedanına ait olma-sında
B) Devşirme kökenlilerin bürokrasideki etkinli-ğinde
C) Tımarlı sipahilerin temel askeri güç olma-sında
D) Mahalle mektepleri ve medreselerin önemi-ni korumasında
E) Devletin işeyişi ile ilgili konuların Divan-ı Hümayun’da görüşülmesinde

16- Osmanlılarda, Divan-ı Hümayun’da görüşülen önemli konulara ilişkin kararlar padişahın onayı ile kesinlik kazanırdı. Ancak, hükümet işlerinin yürütülmesi ile ilgili günlük ve olağan işlemler Divan’da kesin karara bağlanabilirdi.

Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Divan’ın yasama yetkisi sınırlıdır
B) Padişah, yasama kurumunun başıdır
C) Divan, bir danışma kurumu gibi çalışmıştır
D) Padişah demokratik bir tutum içindedir
E) Ülke sorunları Divan’da ele alınmıştır

17- Osmanlı Devleti’nde, XVII. yüzyılın başlarında, şehzadelerin sancaklarda görevlendirilmesi uygulamasına son verilerek, hanedanın en yaş-lı üyesinin başa geçmesi yasallaştırılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi, bu değişikliğin so-nuçlarından biri değildir?

A) Şehzadelerin yönetim deneyimi kazana-maması
B) Şehzade isyanlarının artması
C) Şehzadelerin halk tarafından yeterince ta-nınmaması
D) Devlet idaresinde bozulmanın giderek art-ması
E) Padişahların çoğunun devlet işlerinde başa-rısız kalması

18- Osmanlılarda, uzun süre ülke sorunları Divan-ı Hümayun’da görüşülerek karara bağlanmasına rağmen, Divan tam olarak yasama yetkisine sahip değildi.

Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun bir kanı-tıdır?

A) Müftü’nün de görüşmelere çağrılması
B) Üyelerinin padişah tarafından atanması
C) Kararlarda son sözün padişaha ait olması
D) Üyelerinin ömür boyu görevde kalmaları
E) Padişahın Divan’a başkanlık yapmayı terk etmesi

19- Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin en üst yönetim kurumu olan Divan-ı Hümayun ile ilgili doğru bir ifade değildir?

A) Önceleri padişah, sonradan sadrazam baş-kanlık yapmıştır
B) Divan sistemi XVII. yüzyılda terk edilmiştir
C) Bugünkü Bakanlar Kurulu’nun görevini yeri-ne getirmiştir
D) Bir danışma organı şeklinde çalışmıştır
E) Kararların alınmasında son söz padişaha ait-tir

 

1-            A

2-            D

3-            C

4-            B

5-            C

6-            B

7-            E

8-            D

9-            C

10-         B

11-         E

12-         D

13-         C

14-         D

15-         A

16-         D

17-         B

18-         C

19-         B