Türk İslam Devletleri Testi ve Cevapları

1- Karahanlılar döneminde:

• Önceleri dağınık ve özel bir biçimde yapılan eğitim, belli bir programa bağlanmıştır.
• Eğitim hizmetleri vakıf gelirleri ile yürütül-müştür.
• Dünya tarihinde ilk defa “burslu öğrencilik” sistemi uygulanmıştır.
• Eğitim kurumlarının yönetimine devlet mü-dahale etmemiştir.

Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Eğitim kurumlarının yönetim özerkliği vardır
B) Eğitim çalışmaları sistemli hale getirilmiştir
C) Eğitim hizmetleri için doğrudan hazineden harcama yapılmamıştır
D) Gelir düzeyi düşük ailelerin çocukları oku-yamamıştır
E) Bazı gelir kaynakları eğitim giderlerine har-canmıştır

2- Memlukler ile ilgili bazı bilgiler şunlardır:

• Saltanatın babadan oğula geçmesi kuralı yoktu; her emir sultan olma hakkına sahipti.
• Eyaletlerin başına komutanlar atanırdı.
• Bazıları kuvvet kullanarak başa geçebilirdi.

Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Devlet askeri niteliktedir
B) Belli bir veraset usulü yoktur
C) Güçlü bir merkezi devlet yapısı vardır
D) Farklı hanedanlar başa geçmiştir
E) Güçlü olan yönetimi ele geçirebilmiştir

3- Aşağıdakilerden hangisi, Büyük Selçuklularda Türkçe’nin gelişiminin yavaşlamasının nedenlerinden biridir?

A) Dile önem veren bilginlerin yetişmesi
B) Arapça – Türkçe sözlüklerin çoğalması
C) Medrese eğitimine önem verilmesi
D) Eğitim kurumlarına özerklik tanınması
E) Resmi yazışmalarda Farsça’nın, bilimde ise Arapça’nın kullanılması

4- Türk ve İslam dünyasındaki bilimsel faaliyet-lerle ilgili bazı bilgiler şunlardır:

• Farabi, bilimleri sınıflandırmış, matematik, fizik, astronomi, mantık, psikoloji ve siyaset üzerine eserler yazmış, bazı eserleri Latin-ce’ye çevrilmiştir.
• İbni Sina, tıp, mantık, fizik, tabiat ve felsefe üzerine yazdığı eserlerle Doğu’da ve Batı’da büyük etkiler bırakmıştır.
• Matematik bilgini Biruni, medeniyetlerin ge-lişimi için, farklı düşüncelerin aynı potada birleşmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Müslüman Türk devletlerinde özgür bir dü-şünce ortamı vardır,
B) Müslüman bilginler dünya medeniyetinin ge-lişimine katkıda bulunmuşlardır,
C) İslamiyet bilimsel çalışmalara ve pozitif dü-şünceye karşı değildir,
D) İlk bilimsel çalışmalar Türklerin yaşadığı sa-hada ortaya çıkmıştır,
E) Farabi ve İbni Sina’nın çalışmaları modern bilimin oluşumuna kaynaklık etmiştir,

5- Ortaçağ’da Avrupa’da krallar törenle kilisede taç giymişler, Doğu’da ise Müslüman hüküm-darlar Halife’den menşur almışlardır.

Bu bilgiye dayanarak, Ortaçağ ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Laik olmayan devlet anlayışı vardır
B) Halkın siyasi düşünceleri değişmiştir
C) Hükümdarlar otoritelerini dine dayandırma gereği duymuşlardır
D) Hükümdarlar monarşik yapıya meşruiyet ka-zandırmak istemişlerdir
E) Din adamlarının siyasi otorite üzerinde etkisi vardır
6- Aşağıdakilerden hangisi, Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lûgati’t Türk isimli eseri ile ilgili doğru bir ifade değildir?

A) Tam bir Türkçe ansiklopedik sözlüktür
B) Türk kültürü ile ilgili bilgiler içerir
C) Türkçe yazılmış ilk metindir
D) Türk halk dili ve edebiyatını ayakta tutmuştur
E) Arap kültürünün etkisini kırmak üzere yazıl-mıştır

7- Karahanlılarla ilgili bazı bilgiler şunlardır:

• Ülke hanedan üyelerinin ortak malı sayılmış-tır.
• Devletin doğusunu Büyük Han, batısını ise bir diğer han idare etmiştir.
• Hükümdar eşlerinin kendilerine ait divanları vardır.

Bu bilgilere dayanarak;

l. Eski egemenlik anlayışı sürdürülmüştür,
ll. Devlet yönetiminde ikili teşkilat sistemi uy-gulanmıştır,
III. Orduda kapıkulu (devşirme) sistemi uygu-lanmıştır,
IV. Hükümdar eşleri yönetimde görev almışlar-dır

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I. B) Yalnız II.    C) Yalnız IlI. D) III. ve IV.    E) I., III. ve IV.

8- Gaznelilerde maliye, idare, askerlik, toprak yö-netimi ve haberleşme işlerine bakan divanlar vardı. Kanun koyma ve yürütme otoritesi bakı-mından mutlak hakimiyet ise sultana aitti.

Aşağıdakilerden hangisi, bu ifadelerden çıkarılabilecek bir yargı olamaz?

A) Sultan yürütme kurumunun başıdır
B) Divanlar bir nevi danışma organlarıdır
C) Kanunların yapımında sön söz sultana aittir
D) Sultan divan toplantılarına katılmamıştır
E) Her divanın farklı görev alanı vardır

9- Aşağıdakilerden hangisi, Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig adlı eseri ile ilgili doğru bir ifade değildir?

A) İlk Türkçe siyasetnamedir
B) Milli tasavvuf edebiyatı akımını başlatmıştır
C) Uygur alfabesi ile manzum olarak yazılmıştır
D) Karahanlı devrinin önemli eserlerindendir
E) Yöneticileri eğitmeye yöneliktir

10- Müslüman Türk devletlerinde “ahilik” ve “lonca” olarak adlandırılan teşkilat, en çok aşağıdakilerin hangisinde rol oynamıştır?

A) İktisadi hayatın canlanmasında
B) Türkçe’nin bilim dili haline gelmesinde
C) Vergilerin düzenli olarak toplanmasında
D) Medrese eğitiminin geliştirilmesinde
E) İkta sisteminin işletilmesinde

11- Karahanlı bilginlerinden Yusuf Has Hacib’in yazdığı Kutadgu Bilig adlı eserle ilgili bazı bilgiler şunlardır:

I- İlk Türkçe siyasetnamedir.
II- Uygur alfabesiyle yazılmıştır.
III- Yöneticilere devlet idare ve anlayışının te-mellerini öğreten bir eserdir.
IV- Saray teşkilatı, askeri teşkilat ve taşra teşki-latı konularında bilgiler verir.
V- Türklerde var olan dirlik, düzenlik ve adalet anlayışını anlatır.

Bunlardan hangileri, Kutadgu Bilig’in bir “yönetim bilimi” eseri olduğunu gösteren özelliklerinden değildir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) ll. ve lll. E) lV. ve V.

12- Selçuklularda ikta sahibi, belirlenen miktarda-ki vergiden fazlasını halktan talep edemezdi. Kanunsuz bir durumun ortaya çıkması halinde ikta sahibinin iktası elinden alınırdı.

Bu uygulamanın temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Halkın ezilmesini önlemek
B) Üretimin sürekliliğini sağlamak
C) Vergilerin toplanmasını kolaylaştırmak
D) Askerlikle ilgili harcamaları azaltmak
E) Devletin gelirlerini artırmak

13- Aşağıdakilerden hangisi, Büyük Selçuklular dönemine ait sosyal ve kültürel gelişmelerden biri değildir?

A) Celali Takvimi’nin hazırlanması
B) Nizamiye Medreseleri’nin kurulması
C) Eğitim hizmeti veren vakıfların kurulması
D) Yunanca’dan ilk çevirilerin yapılması
E) Ahilik teşkilatının geliştirilmesi

14- Büyük Selçuklular’daki devlet idaresiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Ülke büyük eyaletlere ayrılmıştı
B) En üst yönetim birimi Büyük Divan’dı
C) Büyük Divan’ın mutlak yasama yetkisi vardı
D) Resmi yazışmalar Farsça yapılmaktaydı
E) Ülke hanedan üyelerinin ortak malıydı

15- Emevi Halifesi Abdülmelik, Arapça’yı resmi dil ilan edip, Arap alfabesinden başka alfabelerin kullanılmasını yasaklayınca Arap kültürü yay-gınlaştı. Bu nedenle, köklü bir kültüre sahip ol-mayan milletler Araplaştılar. Fakat Türkler ve İranlılar kimliklerini korumayı başardılar.

Aşağıdakilerden hangisi, bu ifadelerden çıkarılabilecek bir yargı olamaz?

A) Bazı zayıf kültürler zamanla güçlü kültürler arasında erimiştir
B) Türkler ve İranlılar, köklü bir kültüre sahip ol-dukları için milli benliklerini korumuşlardır
C) Arapça zamanla milletlerarası bir dil haline gelmiştir
D) Türkler ve İranlılar en son Müslüman olan topluluklardır
E) Müslüman olan bazı topluluklar zamanla es-ki kimliklerini kaybetmişlerdir

16- Karahanlı bilginlerinden Kaşgarlı Mahmud’un yazdığı Divan-ı Lügati’t Türk isimli eser, o dö-nemin tam bir Türkçe ansiklopedik sözlüğüdür.

Aşağıdakilerden hangisi, bu yargıyı kanıtlayıcı doğru bir ifade değildir?

A) Türk şiir, ağız ve şive malzemesini içerir
B) Türk dilinin ve kültürünün bir hazinesidir
C) Türk tarih, coğrafya ve etnografyasına dair bilgiler içerir
D) Türk toplumunun sosyal ve ekonomik yaşan-tısına dair bilgiler içerir
E) Türk dilinin günümüze kadar geçirdiği deği-şim sürecini inceler

17- Türklerin şehir ekonomisi hayatına girmelerini kolaylaştıran ve Müslüman meslek sahip-lerine bazı imtiyazlar sağlayarak sanayinin gelişmesine etki eden temel faktör aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Yabancı tüccarlara vergi indirimi gibi kolay-lıkların sağlanması
B) Fethedilen yerlere kadı ve subaşıların tayin edilmesi
C) Esnafların lonca teşkilatı etrafında örgütlen-mesi
D) Vergilerin tımar ve iltizam yoluyla toplanma-sı
E) Fethedilen yerlerin fethedene dirlik olarak verilmesi

18- Tolunoğulları Devleti;

• Abbasi otoritesinin zayıflaması üzerine, Türk yöneticiler tarafından Mısır’da kurulmuştur.
• Nil nehrinin akışını düzenlemiş, bentler ve su kanalları yapmışlardır.
• Müslüman – gayrimüslim ayrımı gözetme-den herkese ilaç dağıtmışlardır.

Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Dinde hoşgörülüdürler
B) Mısır’ı bayındır hale getirmişler
C) Sosyal devlet anlayışına sahiptirler
D) Tarımı geliştirmeye çalışmışlar
E) Ordu ve donanmaları zayıftır
19- Selçuklular döneminde, Nizamiye Medreseleri çerçevesinde kurulan Bağdat Nizamiyesi’nde, dini bilgilerin yanı sıra felsefe, filoloji, mantık ve matematik gibi bilgiler de okutulduğu için, bu medrese ilk üniversite sayılmaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi, bu ifadelerden çıka-rılabilecek bir yargı değildir?

A) Eğitim giderleri azalmıştır
B) Yüksek öğretim kurumlaşmıştır
C) Pozitif düşünceye önem verilmiştir
D) Bilimsel çalışmalar yapılmıştır
E) Medrese eğitimi gelişmiştir
20- Müslüman Türk devletlerinde, yöneticiler hal-kın işlerine ve yaşam tarzlarına müdahale et-medikleri için, sosyal durum genellikle eski görünüşünü korumuştur.

Aşağıdakilerden hangisinin, bu uygulamanın sonuçlarından biri olduğu savunulamaz?

A) Halkın güven ve desteğinin sağlanması
B) Gelenek ve göreneklerin önemini koruması
C) Halkın siyasal düşüncelerinin değişmesi
D) Eski sosyal düzenin varlığını sürdürmesi
E) Halkın inanç ve ibadetlerinde serbest olması

 

Cevapları

1-            D

2-            C

3-            E

4-            D

5-            B

6-            C

7-            C

8-            D

9-            B

10-         A

11-         B

12-         A

13-         D

14-         C

15-         D

16-         E

17-         C

18-         E

19-         A

20-         C