Saltanat’ın Kaldırılması Konu Özeti Ders Notu

SALTANAT’IN KALDIRILMASI

• M. Kemal, Anadolu’ya çıktığı günden itibaren milli egemenliğe dayalı bağımsız bir devlet kurmayı hedef-liyordu. Bu hedefin gerçekleşmesi, öncelikle bağımsızlığın sağlanmasına bağlıydı. M. Kemal, bir yandan ulusal bağımsızlık doğrultusunda çalışmalar yaparken, öte yandan milli egemenlik anlayışını çevresine yaydı. TBMM’yi açarak ve 1921 Anayasası’nı çıkararak, “tüm güç ve otoritenin kaynağının halk olduğu” il-kesini fiilen hayata geçirdi. Fakat, ortam uygun olmadığı için, savaşın sonuna kadar saltanata dokunmadı.

• Sadece İtilaf Devletleri’ne karşı değil, Osmanlı yönetimine karşı da zafer kazanılmıştı. Milli egemenliğin tam olarak gerçekleştirilebilmesi ve demokratik bir düzenin kurulabilmesi için artık saltanatın kaldırılması gerekiyordu.

• İtilaf Devletleri, Lozan Görüşmeleri’ne, TBMM ile birlikte İstanbul Hükümeti’ni de çağırdılar. Böylece, iki tarafı birbirine düşürerek emellerine daha kolay ulaşacaklardı. Bunun üzerine TBMM, 1 Kasım 1922’de bir kanun çıkararak saltanatı kaldırdı. Saltanatın, İstanbul’un işgal tarihi olan 16 Mart 1920’den itibaren kalkmış olduğu belirtildi.

• Henüz kamuoyu hazır olmadığı için, saltanatla birlikte halifelik kaldırılmadı. Vahdettin, Halife sıfatıyla yurt dışına kaçtı. TBMM, halifeliğin dışarıda siyasi bir koz haline gelmesini önlemek üzere Abdülmecid Efendi’yi halife tayin etti. Halifenin seçiminin TBMM’ye bırakılmasıyla, hilafet makamı ulus idaresine bağlı bir kurum haline geldi.

Sonuç ve Önemi:

• Birinci TBMM’nin ilk ve tek inkılabıdır.
• Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılmış temel bir inkılaptır.
• Demokratik düzenin kurulmasının önündeki en önemli engel kaldırılmıştır.
• Lozan Konferansı’nda Türk milletini TBMM’nin tek başına temsil etmesi sağlanmıştır.
• Halifelik milli egemenliğe bağlı sembolik bir kurum haline getirilmiştir.
• Devlet başkanlığı ve rejimin adının konması sorunları hükümet bunalımına yol açmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.