- BALKANLARDA OSMANLI HÂKİMİYETİNİN GÜÇLENMESİ
Mehmet Çelebi, Anadolu’da Türk birliğini büyük ölçüde sağladıktan sonra, Balkanlarda Osmanlı otoritesini daha da güçlendirmek için harekete geçti. Erdel, Macaristan ve Mora’ya akınlar düzenledi. Akçahisar ve Avlonya fethedildi (1417). Eflâk ve Bosna’da Osmanlı egemenliğini kurdu.
| İLK OSMANLI – VENEDİK DENİZ SAVAŞI (1416)
Akdeniz’de Venediklilere bağlı olan Andros Adası gemilerinin Osmanlı ticaret gemilerine saldırması üzerine Çalı Bey kumandasındaki Osmanlı donanması Akdeniz’e gönderildi. Çalı Bey, adada tahribat yapıp Venedik gemilerine saldırılar düzenleyerek geri döndü. Bunun üzerine ertesi yıl Venedikliler Ege Denizi’ne geldi. Gelibolu açıklarında yapılan savaşı Venedikliler kazandı ve Çalı Bey şehit oldu. OsmanlI Devleti bu savaşta yenilmesine rağmen deniz savaşlarında tecrübe kazandı. Prof. Dr. Yaşar YÜCEL-Prof. Dr. Ali SEVİM. Türkiye Tarihi. C 2. s. 80 – 81 (Özetlenmiştir.) |
Mehmet Çelebi’den sonra Osmanlı tahtına oğlu II. Murat geçti. II. Murat döneminde tehlike oluşturan ülkelerden biri de Venedik’ti. Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda kalıcı olabilmesi için Venediklilerin egemenliğindeki Selanik ile Makedonya’nın tamamını alması gerekiyordu. Bu durum Osmanlı Devleti ile Venedikliler arasında 1430 yılına kadar süren savaşların başlamasına neden oldu. Bu savaşlar sonucunda Selanik, Yanya ve Serez Osmanlı topraklarına katıldı. Orta ve Güney Arnavutluk’ta Osmanlı yönetimi oluşturuldu ve Venedik’le barış yapıldı.
Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki ilerlemesinden rahatsız olan Bosna Krallığı, Sırp Krallığı, Macar Krallığı ve Eflak Prensliği Osmanlı’ya karşı birlik oluşturdular. Macar kralının ölmesi üzerine karışıklık yaşayan Macaristan’a sefer düzenleyen II. Murat, bazı kaleleri ele geçirdi. Bu kalelerden biri de Sırplara ait olan Semendire Kalesi’ydi. Daha sonra II. Murat Anadolu’ya dönerek Balkan devletleriyle ittifak yapan Karamanoğulları isyanını bastırdı.
a. Edirne-Segedin Antlaşması (1444)
Karamanoğulları isyanını bastırdıktan sonra tekrar Balkanlara geçen II. Murat Sırpların üzerine yürüdü. Belgrad hariç Sırbistan ele geçirildi. Bu sefer sırasında Erdel’e giren Osmanlı akıncıları Erdel voyvodası Hünyadi Yanoş’a yenildi.
Osmanlı ordusunun yenilmesiyle cesaretlenen Avrupalılar bir Haçlı ordusu kurdular. II. Murat, Haçlılarla yapılan savaşın kaybedilmesi ve aynı anda Karamanoğulları sorunuyla uğraşılmasından dolayı barış isteğinde bulundu ve 1444’te Macarlarla Edirne-Segedin Antlaşması’nı imzaladı.
Edirne – Segedin Antlaşmasının Maddeleri
- Sırp Krallığı yeniden kurulacaktı ve Sırplar Osmanlı Devleti’ne vergi verecekti.
- Eflâk, Osmanlılara vergi vermek koşuluyla Macaristan’ın himayesine bırakılacaktı.
- Antlaşma 10 yıl geçerli olacaktı.
- Tuna Nehri sınır olacaktı.
- İki taraf antlaşmaya uyacaklarına dair kutsal kitapları üzerine yemin edeceklerdi.
Ord. Prof. İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI, Osmanlı Tarihi. C 1. s. 426 – 427 (Özetlenmiştir.)
Antlaşma maddeleri incelendiğinde bu antlaşmanın Osmanlı Devleti açısından önemi neler olabilir?
Balkanlarda güvenliği sağladıktan sonra Anadolu’ya dönen II. Murat, Balkanlardaki fetihleri sırasında Osmanlı topraklarına saldıran Karamanoğulları üzerine devrin âlimlerinden fetvalar alarak bir sefer daha düzenledi. II. Murat’ın düzenlediği seferden çekinen İbrahim Bey, Osmanlılarla antlaşma imzaladı.
Karamanoğulları Seferi’nden sonra II. Murat, tahttan kendi isteği ile çekilerek tahtı oğlu II. Mehmet’e bıraktı.
II. Murat’ın Karamanoğulları üzerine sefer düzenlerken devrin âlimlerinden fetva almasının nedenleri neler olabilir?
b.Varna Savaşı (1444)
II. Mehmet’in küçük yaşta tahta geçmesinden yararlanmak isteyen Avrupa devletleri, Edirne-Segedin Antlaşması’na uymayarak Macarlar ve Lehlilerin önderliğinde Haçlı birliği kurdular. Haçlı tehlikesi üzerine Osmanlı devlet adamları II. Mehmet’in babasının tekrar tahta geçmesini istediler. Bunun üzerine II. Murat ordunun başına geçti. Osmanlı ordusu 1444’te Varna’da karşılaştıkları Haçlı ordusunu büyük bir yenilgiye uğrattı. Macar kralı Ladislas, savaş sırasında öldü. Erdel voyvodası Hünyadi Yanoş kaçtı.
Varna Zaferi’yle, Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda daha önce aldığı yenilgilerin etkisi ortadan kalktı ve buradaki Osmanlı egemenliği daha da arttı.
c.II. Kosova Savaşı (1448)
II.Murat, Varna Zaferi’nden sonra Rumeli’deki ilerleyişini sürdürürken Arnavutluk’ta İskender Bey isyan etti. Osmanlı Devleti’nin bu isyanla uğraşmasından yararlanmak isteyen Avrupalılar, Varna yenilgisinin intikamını almak ve Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki ilerleyişini engellemek için yeni bir Haçlı ittifakı oluşturdular.
Erdel voyvodası Hünyadi Yanoş komutasındaki Haçlı ordusu ile Kosova Meydanı’nda karşılaşan Osmanlı ordusu, büyük bir zafer kazandı.
Bu zaferle, Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki hâkimiyeti kesinleşti. Balkanlarda Osmanlı Devleti’nin ilerleyişini engelleyebilecek önemli bir güç kalmadı.
Tarih şeridinden faydalanarak Osmanlı Devleti’nin Anadolu’da ve Balkanlarda hâkimiyetini sağlayan faaliyetlerini tablodaki yerlerine yazınız.
| Anadolu’da hâkimiyeti sağlamaya yönelik faaliyetler | |
| Balkanlarda hâkimiyeti sağlamaya yönelik faaliyetler |