Ders: Tarih 9
Ünite: İslam Tarihi ve Uygarlığı Ünitesi
Konu: Türk İslam Devletleri Ünitesi Test Çözümü
İlk Türk İslam Devletleri Ünitesi Testi – Test 5
1. Türkler, İslamiyet’in;
I. Orta Asya, Doğu Avrupa ve Hindistan’a yayılmasını
II. Evrensel din haline gelmesini
III. Bizans ve Haçlı tehlikesine karşı korunmasını sağlamışlardır.
Buna göre Türklerin İslamiyet’e katkısı en çok aşağıdaki alanların hangisinde olmuştur?
A) Teknik
B) Kültürel
C) Askerlik
D) Ekonomik
E) Toplumsal
2. Talas Savaşı’nı Çin kazansaydı Orta Asya Çinlileşecekti. İslamiyet büyük bir darbe yiyecek, belki de Orta Asya’daki Türkler Budizm’i kabul edecekti.
Buna göre Talas Savaşı için aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?
A) İslam, Türk ve Çin tarihinde bir dönüm noktasıdır.
B) Türk-İslam tarihini başlatmıştır.
C) İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasını sağlamıştır.
D) Türk-Çin savaşlarını sona erdirmiştir.
E) Orta Asya’nın İslamlaşmasında etkili olmuştur.
3. İlk Türk-İslam devletlerinden Karahanlılar Türkçe’yi resmi dil olarak kabul ederken, Gazneliler ve Selçuklular resmi yazışmalarda Arapça’yı, edebiyatta Farsça’yı kullanmışlardır.
Bu durum;
I. Karahanlılar ulusal kimliklerini korumuşlardır.
II. Türk dilinin gelişmesi Selçuklularda hızlanmıştır.
III. Gazneliler ve Selçuklular Arap ve Fars kültürünün etkisinde kalmışlardır.
IV. Türk devletlerinin tamamı yabancı kültürlere açıktır.
yargılarından hangilerini doğrular?
A) I ve II
B) I, II ve III
C) I ve III
D) II, III ve IV
E) II ve IV
4. Karahanlılar İslamiyet’i benimseyen ilk Türk devleti olmasına karşın,
– Hükümdarı hakan ünvanını taşımış,
– Ülke ikiye ayrılıp yönetilmiş,
– Resmi dil olarak Türkçe benimsenmiş,
– Karluk, Yağma ve Çiğil boylarınca kurulmuştur.
Buna göre, Karahanlılar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İslam öncesi Türk devlet geleneklerini sürdürdüğü
B) Göçebe yaşamdan yerleşik yaşama geçtiği
C) Boylar federasyonu olduğu
D) Ulusal kimliğini koruduğu
E) Arap-Fars kültürünün etkisi altında kalmadığı
5. İlk Türk-İslam devletlerinden Karahanlılar ve Gaznelilerin bazı özellikleri şunlardır:
Karahanlılar |
Gazneliler |
|
I. Hükümdar ünvanı | Han |
Sultan |
II. Resmi dil | Türkçe |
Arapça |
III. Veraset | Hanedanın ortak malı |
Babadan oğula |
IV. Devlet yapısı | Boylar federasyonu |
Merkezi devlet |
Bunlara bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Karahanlılarda İslam öncesi Türk kültürünün sürdüğü
B) Gaznelilerde İslam uygarlığının etkisinin arttığı
C) Karahanlılar ve Gaznelilerin farklı özellikler taşıdığı
D) Gaznelilerin daha uzun yaşadığı
E) Karahanlılarda saltanat kavgalarının daha çok olduğu
6. – Gazneliler, Hindistan’a doğru büyümüştür.
– Osmanlılar, Balkanları ele geçirmiştir.
– Selçuklular, Büveyhoğullarını yıkarak, Abbasi halifesini tehlikeden korumuştur.
– Abbasi halifesi, Moğol baskısı üzerine Memluk Devleti’ne sığınmıştır.
Türk-İslam devletlerinin bu etkinliklerine bakılarak;
I. İslamiyet’i geniş alanlara yaymışlardır.
II. İslam kültür ve bilim yaşamını geliştirmişlerdir.
III. Halifelik kurumunun ömrünü uzatmışlardır.
yargılarından hangileri söylenemez?
A) I ve II
B) I, II ve III
C) II ve III
D) Yalnız II
E) Yalnız III
7. Gazne Hükümdarı Mahmut,
– Hindistan’a düzenlediği 17 sefer sonucunda pek çok şehir ve ganimet elde etmiş,
– Samanoğulları ve Büveyhoğullarından Horasan ve Acem Irak’ı ele geçirmiş,
– Abbasi halifesinden “sultan” sanını ve “menşur” almıştır.
Bu bilgilere bakılarak Sultan Mahmut için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Ülke sınırlarını genişlettiği
B) İslamiyet’i yaydığı
C) Arap kültürünü benimsediği
D) Hükümdarlığını yasallaştırdığı
E) Devleti zenginleştirdiği
8. Mısır’da kurulan Türk–İslam devletlerinden Memlük Devleti,
– Ayn Calut ve Elbistan savaşları ile Moğol istilasını durdurmuş,
– Abbasi Devleti’nin yıkılmasına rağmen halifelerin Mısır’da yaşamasını sağlamış,
– Suriye ve Filistin’deki Haçlı kalıntılarını temizlemiştir.
Bunlara bakılarak Memlük Devleti için;
I. İslam dünyasında saygınlık kazanmıştır.
II. İslamiyet’i tehlikelere karşı korumuştur.
III. İslam dünyasında kurumlaşmayı başlatmıştır.
IV. Diğer Türk-İslam devletleriyle ittifak oluşturmuştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II
B) I ve IV
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
9. “Memlûkların egemen oldukları bölgelerde birçok bilgin ve yazar yapıtlarını Türkçe yazdılar. Sultan Berkuk Türkçe’yi resmi dil olarak kabul etti, birçok kitabın Türkçe’ye çevirisini yaptırdı. Hukuki konularda kadılarla Türkçe konuştu. Sultan Kansu Gavri II. Bayezit’e Türkçe mektuplar gönderdi.”
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Etnik yapının çeşitliliği
B) Halifenin koruma altına alındığı
C) Türkçe’den başka bir dil öğrenme olanaklarının olmadığı
D) Osmanlı’nın etkisi altında kalındığı
E) Türkçe’nin edebiyat, bilim, hukuk ve devlet dili olduğu
10. Gazne ile Büyük Selçuklu Devleti’nin yaptığı Dandanakan Savaşı’ndan sonra;
– Gazne yıkılma sürecine girmiş,
– Büyük Selçuklu, imparatorluğa dönüşmüş,
– Abbasi halifesi Selçuklu korumasına girmiştir.
Buna göre Dandanakan Savaşı’nın önemini aşağıdaki yargılardan hangisi ortaya koyar?
A) İki Türk devleti arasında yapılan son savaştır.
B) İslam dünyasının liderliği Selçuklulara geçmiştir.
C) Bizans’ın gücü artmıştır.
D) Anadolu Selçuklu Devleti kurulmuştur.
E) Karahanlı-Gazne çatışması sona ermiştir.
11. Dandanakan Savaşı’ndan sonra Merv’de toplanan Selçuklu kurultayı önemli kararlar almış, ayrıca halifeye bağlığını ve Büyük Selçuklu Devleti’nin kurulduğunu bildiren bir mektup yazmıştır.
Bu durumun;
I. Selçuklu monarşik gücünü pekiştirme
II. Laik yönetimi benimseme
III. Yeni bir Türk devletinin kurulduğunu ilan etme
IV. Geleneksel veraset sistemini benimseme
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söylenemez?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve IV
D) II ve III
E) III ve IV
12. Bizans ve Büyük Selçuklu Devleti arasında yapılan Malazgirt Savaşı ile Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başlamıştır.
Bu durumun;
I. Anadolu’nun Türklerin yeni yurdu olması
II. Bizans’ın topraklarının küçülmesi
III. Rumeli’de ilk Türk fetihlerinin başlaması
IV. Anadolu’da ilk Türk beyliklerinin kurulması
gelişmelerinden hangilerine yol açtığı söylenebilir?
A) I ve III
B) I, II ve IV
C) I, II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
13. Büyük Selçuklu Devleti’nde Melikşah’ın ölümüyle;
– Taht kavgaları başlamış,
– Atabeyler bağımsız beylikler kurmuş,
– Bağlı devletler bağımsızlıklarını ilan etmiştir.
Buna göre Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılmasında etkili olan aşağıdaki nedenlerden hangisine ulaşılabilir?
A) Merkezi devlet otoritesinin bozulmasına
B) Dış saldırılara uğranılmasına
C) Abbasi halifesinin olumsuz çalışmasına
D) Toplumsal ayaklanmaların çıkmasına
E) Savaşta yenilgiler alınmasına
14. Büyük Selçuklu Devleti ile ilgili bazı bilgiler şunlardır:
I. Selçuk Bey boyunu alıp Oğuzlar Devleti’nden ayrılmış,
II. Selçuk Bey Cent şehrine yerleşmiş,
III. Selçuk Bey Samanoğullarından toprak alıp uç beyliğine dönüşmüş,
IV. Tuğrul Bey Gazne’den aldığı Nişabur’da adına hutbe okutmuş,
V. Dandanakan Savaşı’ndan sonra Tuğrul Bey başkenti Rey’e taşımıştır.
Bunlardan hangisi Büyük Selçuklu Devleti’nin kurulduğunun en açık kanıtıdır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
15. Selçuklularda;
– Has arazi, sultana, hanedan mensuplarına bırakılır,
– Vakıf arazi, sosyal ve hayır kurumlarına ayrılır,
– İkta arazi, maaş karşılığı askerlere verilirdi.
Topraktaki bu uygulama ile Selçukluların aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söylenemez?
A) Askeri harcamaları azaltmayı
B) Toplumun gereksinimlerini karşılamayı
C) Özel mülkiyeti yaygınlaştırmayı
D) Toprakların boş kalmasını engellemeyi
E) Maaşların hazineye yük olmasını önlemeyi
16. Selçuklularda Divan-ı Saltanat’a bağlı olan,
– Divan-ı İstifa, ülkenin mali işleriyle ilgilenir.
– Divan-ı İşraf, mali ve idari işleri denetler.
– Divan-ı Tuğrai, her türlü yazışmaları düzenler.
– Divan-ı Arız, ordunun ihtiyaçlarını sağlar.
Buna göre Divan-ı Saltanat ile ilgili olarak;
I. Bugünkü bakanlar kurulu niteliğinde bir kurumdur.
II. Devlet mekanizmasının işlemesi için yasa koyma hakkına sahiptir.
III. Çeşitli devlet işlerinin yapılmasını sağlar.
IV. Hanedan üyelerinden oluşur.
yargılarından hangileri doğru olur?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
17. Maveraünnehir’de (Batı Türkistan) Türkler ile devamlı ilişkilerde bulunan Müslüman tüccarlar ve uç bölgelerindeki medreselerde yetiştikten sonra ticaret kervanlarına katılan dervişler Türk kitleleri arasında İslam dininin yayılmasına ön ayak olmuşlardır.
Buna göre;
I. Coğrafi bölge
II. Ticaret ilişkileri
III. Savaşlar
IV. Kültürel iletişim
faktörlerinden hangileri Türklerin İslamiyet’i benimsemelerinde etkili olmuştur?
A) I ve II
B) I ve IV
C) I, II ve IV
D) I ve III
E) I, III ve IV
18. Selçuklularda askerlere maaş karşılığı olarak toprak verilmiştir. İkta sistemi denilen bu uygulama yönetim, askerlik, ekonomi alanlarında Selçuklulara önemli yararlar sağlamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu yararlar arasında gösterilemez?
A) Hazineden para harcanmadan asker gereksiniminin sağlanması
B) Toprağın devletin denetimi dışında el değiştirmesinin önlenmesi
C) Üretimde sürekliliğin sağlanması
D) Köylünün denetlenmesi
E) Zanaatkarların dayanışma örgütü oluşturması
19. Türk-İslam devletleri teokratik nitelik taşır.
Türk-İslam devletlerinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi bu yargıya kanıt olarak gösterilemez?
A) Sultanın halifeden menşur (onay) alması
B) Örfi kuralların yanı sıra şer’i hukukun da olması
C) Divanın büyük davalara bakması
D) Toplumun Müslümanlar ve Müslüman olmayanlar olarak ikiye ayrılması
E) Vergilerin Müslüman olanlar ile Müslüman olmayanlardan farklı olarak alınması
20. Türk-İslam devletlerindeki loncalarda yalnızca mesleki bilgiler değil, dinsel, ahlaki ve toplumsal bilgiler de verilmiştir. Eğitim belli bir noktada tamamlanan değil, ömür boyu süren bir etkinlik olarak ele alınmıştır.
Buna göre;
I. Yalnızca mesleki eğitim üzerinde durulmuştur.
II. Eğitimde süreklilik hedeflenmiştir.
III. Eğitimin çok yönlülüğü ortaya konmuştur.
IV. İş başında yapılan eğitimle, iş dışında yapılan eğitim bütünleşmiştir.
bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I
B) I ve II
C) II ve III
D) II ve IV
E) Yalnız IV