E) ULUSLARARASI POLİTİKADA PETROLÜN YERİ

1973 Petrol Krizi :

1697 Arap – İsrail Savaşı sonrasında Araplar, İsrail’e karşı bir yıpratma savaşına bir aracı olarak petrolü kullanmışlardır. 1973 Savaşının sonunda da petrolü Batı’ya karşı siyasi bir silah olarak kullanmayı düşünmüşler ve bunun sonucunda bütün dünyada bir petrol krizi ortaya çıkmıştır. Üretici ülkeler için petrol yeni bir sorun değildir. Bu nedenle 1960 yılında OPEC kurulmuştur.

OPEC, (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı), kuruluş amacı, petrol fiyatlarının saptanması başta olmak üzere, hepsinin ortak sorunlarının çözümünü birlikte sağlamaktır.

Bu örgüt kurulduğunda petrol üreten ülkelerde petrol kaynakları, Batılı ve Amerikan şirketlerinde işletiliyordu. 1973 savaşının ardından petrol fiyatlarının yükseltilmesi politikasının izlenmesi sonucu petrol fiyatları bir yılda dört misli arttı. Bu artış Batı Avrupa ve Japonya’da paniğe neden oldu.

Amerika, Arapların petrol silahına karşı Avrupa İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) çerçevesinde Uluslararası Enerji Ajansı’nı kurdu.

Bu kuruluşun amacı, petrolun sağlanmasında, kullanılmasında bir işbirliği, dayanışma ve ortak planlamayı sağlamaktı.

Bu krizden sonra OPEC üyesi ülkeler ham petrol fiyatlarına her altı ayda bir zam yapmayı sürdürdüler. Zaten Batılı ülkeler zamdan fazla etkilenmediler. Onların esas korkusu üretimin düşmesiydi. Bu ülkeler, petrol zammını ürettikleri silah fiyatlarına yansıttılar. Bu silahlara muhtaç olanlar da petrol üreten ülkelerdi. Yani petrolü pahalıya satan ülkeler, silahları da pahalıya almaya başladılar. Bu arada olan, gelişmekte olan fakir ülkelere oldu.