Arap – İsrail Savaşları ve Büyük Devletlerin Politikaları

D) ARAP – İSRAİL SAVAŞLARI VE BÜYÜK DEVLETLERİN POLİTİKALARI

1960 – 1980 arası Ortadoğu gelişmelerinde, 1967 Arap – İsrail Savaşı bir dönüm noktası oluşturmaktadır. Çünkü, bu savaşta İsrail’in Araplar karşısında kazandığı kesin zaferler sonucunda, topraklarını savaştan öncekinin dört misli genişletmesi, Arap – İsrail savaşına çok büyük boyutlar kazandırdı ve sonuçlarını günümüze kadar getirdi.

–   1948 Arap – İsrail Savaşı’nı Araplar tahrik etti.

–   1956 Arap – İsrail Savaşı ise, İngiltere, Fransa ve İsrail’in Mısır’a saldırıları dolayısıyla meydana  geldi.

–   1967 Arap – İsrail savaşı ise, İsrail değil, Araplar istediği için çıktı.

Savaşın genel nedenleri şöyle sıralanabilir;

–    Mısır Başkanı Nâsır’ın önceki savaşlarda alınan yenilgilerin intikamını almak istemesi

–    Sovyetler’in savaşı tahrik etmesi

–    Vietnam sorunu nedeniyle Amerika’nın İsrail’i destekleyemeyecek olması.

Savaş, 5 Haziran 1967’de İsrail ve Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başladı ve 6 gün sürdü. İsrail, Araplar karşısında kesin zafer kazandı ve topraklarını dört misli genişletti. Bu savaşın sonuçları Arap – İsrail sorununa büyük boyutlar getirdi ve günümüze kadar sürmeside etkili oldu. İsrail’in Birleşmiş Milletler kararını uygulamaması, sonraki dönemlerde sıkıntılara yol açtı.

1973 ARAP – İSRAİL SAVAŞI

Bu savaşın nedeni, 1967 savaşı sonunda İsrail’in eline geçen yerlerin geri alınmasının amaçlanmasıdır. Bu savaşta Mısır Devler Başkanı Enver Sedat ile Suriye Devlet Başkanı Esat işbirliği yapmışlardır.

Bu savaşa Amerika ve Sovyetler Birliği dolaylı yoldan katıldı. Sovyetler Mısır ve Suriye’ye, Amerika da İsrail’e silah gönderdi. Amerikan Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Mısır ile İsrail arasında 18 Ocak 1974’te bir anlaşma imzalanmasını sağladı ve Arap dünyasındaki nüfusunu ve Ortadoğu politikasındaki etkisini arttırdı.

Amerika Dışişleri Bakanı Kissinger’in başlattığı mekik diplomasisinin sonucu Camp David Antlaşmasını imzalanmasıdır.

CAMP DAVİD SÖZLEŞMESİ (1978)

Mısır Devlet Başkanı Emir Sedat ile İsrail Başkanı Menaham Begin arasında yapılan görüşmeler sonucu Camp David’de 17 Eylül 1978’de imzalanan ve ABD Başkanı Jimmy Carter’in gözetiminde gerçekleşen bir sözleşmedir.

Bu sözleşme, 26 Mart 1979’da imzalanan barış antlaşmasının temelini oluşturuyordu. Buna göre, İsrail askeri kuvvetlerini Sina’dan çekecek ve Mısır ile diplomatik ilişkisini normalleştirecekti.

İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ

21 Ağustos 1969’da Kudüs’te “Mescid-i Aksa” camiinde bir yangın çıkmıştı. Cami Emeniler döneminde kalmıştı ve Müslümanlar tarafından kutsal sayılıyordu.

Kudüs 1967’den beri İsrail işgalindeydi ve yangınıda Yahudilerin çıkardığı düşünülüyordu. Bu nedenle tüm İslam ülkeleri bu olaya tepki gösterdi.

Ürdün Kralı Hüseyin bu gelişme üzerine tüm İslam ülkelerinin devlet başkanlarına mesaj yollayarak bir İslam zirve toplantısı yapılmasını önerdi. Fas Kralı II. Hasan’ın çağrısıyla ilk İslam Konferansı Rabat’ta toplandı ve konferansta, sürekli bir İslam Konferansı Örgütü’nün kurulması önerisi görüşüldü. 4 Mart 1972’de de İslam Konferansı Yasası kabul edildi ve örgüt kurulmuş oldu. İslam Konferansı Örgütü Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası hukuk kişiliğine sahip uluslararası teşkilattır.