II. Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’nin Katıldığı Ya Da Türkiye’yi İlgilendiren Konferanslar

D) II. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA TÜRKİYE’NİN KATILDIĞI YA DA TÜRKİYE’Yİ İLGİLENDİREN KONFERANSLAR

Moskova Konferansı (Aralık 1941):

İngiltere ve Sovyet Rusya arasında Türkiye’yi ilgilendiren görüşmeler oldu ve Sovyetler, Türkiye üzerindeki isteklerini İngiltere’ye kabul ettirmeye çalıştılar.

Bu amaçla Sovyet lideri Stalin, İngiltere Dışişleri Bakanı Anthany Eden’e On İki Ada’nın Türkiye’ye verilmesini, ayrıca Bulgaristan ve Suriye sınırında Türkiye çıkarına değişiklikler yapılmasını önerdi. Buna karşılık da, Boğazlarda isteklerde bulundu.

Casablanca (Kazablanka) Konferansı (Ocak 1943):

14-24 Ocak 1943’te Roosvelt ile Churchill arasında yapılmış ve Türkiye’nin savaşa girmesini sağlamak için teşebbüse geçilmesi kararlaştırılmıştır. 30 Ocak’ta da Churchill ile İnönü Adana Konferansı’nda buluştular. Bu konferansta Türkiye’nin savaş dışı durumu, Türk-Sovyet ilişkilerinin son durumu, Türk ordusunun Müttefikler tarafından güçlendirilmesi konuları ele alındı.

Washington Konferansı (Mayıs 1943):

Roosevelt ile Churchill arasında Kuzey Afrika Cephesinin tasfiyesi üzerine alınacak yeni tedbirleri görüşmek üzere 12-26 Mayıs 1943 günlerinde toplandı. Türk hava alanlarının kullanılması söz konusu oldu.

Quebec (Kebek) Konferansı (Ağustos 1943):

İngiliz ve Amerikan Genelkurmayı arasında Kanada Quebec’de yapıldı. Türkiye’nin durumu yine söz konusu oldu, İngiltere ve Amerika, Türkiye’nin bu tarihte savaşa katılmasının gerekli olmadığına karar verdiler.

Moskova Konferansı (19 – 30 Ekim 1943):

Moskova’da Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanan, Tahran Zirvesi’nin hazırlığı niteliğindeki, II. Dünya Savaşı’nın yürütülmesinin yanısıra savaş sonrası düzen ile ilgilenen konferanstır. Sovyet, İngiliz ve Amerikan dışişleri bakanları arasında yapıldı. Ruslar, Türkiye’nin savaşa girmesinde ısrar etmişlerdir.

I. Kahire Konferansı (Kasım 1943):

Eden – Menemencioğlu Görüşmesi;

Moskova’dan dönen İngiltere Dışişleri Bakanı Eden, Türkiye Dışişleri Bakanı  Numan Menemencioğlu’yla görüştü. Türkiye’nin yıl sonuna kadar savaşa katılmasını istedi. Türkiye öneriyi reddetti.

Tahran Konferansı (28 Kasım – 1 Aralık 1943):

Roosevelt, Churchill ve Stalin arasında yapıldı. ABD, İngiltere ve Sovyet Rusya arasında görüşülen konulardan biri yine Türkiye’nin durumuydu. Türkiye’nin savaşa girmesinin zorunlu olduğunun Kahire’ye davet edilerek İnönü’ye bildirilmesi kararı alındı.

II. Kahire Konferansı (4 – 6 Aralık 1943):

Description: Z:\eski sistem\12.Sınıf\Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi\Kitap\1208_02 - Copy\2.DÜNYA SAVAŞI\54.RESİM 2.KAHİRE.jpg

İnönü, Roosevelt ve Churchill İkinci Kahire Konferansı’nda bir araya geldiler. Müttefiklerin ağır baskısı karşısında İnönü, prensip olarak savaşa katılmayı kabul etti. Ancak gerekli yardım yapılmadan Türkiye savaşa girmeyecekti.

 

Savaşın Son Yılları

–   Müttefikler, 6 Haziran 1944’te Fransa’nın Normandiya plajlarına çıkarma  yapmaya başladılar.

–   Müttefikler, 24 Ağustos 1944’te Paris’e ve 3 Eylül 1944’te de Brüksel ve Amsterdam’a girdiler.

–   Müttefikler, Eylül 1944’te Alman topraklarına girdiler.

–   Ruslar, Doğu Cephesi’nde genel bir taarruza geçerek Balkanlara ve Orta Avrupa’ya girdiler.

–   İtalya’nın çökmesinden sonra Balkanlarda komünizm egemen olmaya başladı.Sovyet Rusya Balkanlara girdikten sonra Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Yugoslavya ile antlaşmalar yaptı. Balkanların Rus işgaline girdiğini gören İngiltere, Sovyetlerden önce davranarak Yunanistan’da duruma hakim oldu. Arnavutluk da komünistlerin yönetimi altına girdi.

–   1945 yılının başlarından itibaren Müttefik Devletler artık savaşı kazanacaklarını görüyorlardı. 4 – 11 Şubat 1945 tarihleri arasında Amerika, İngiltere ve Sovyet Rusya arasında Kırım’da Yalta Konferansı yapıldı. (Liderler; Stalin, Churchill ve ağır hasta olan Roosevelt idi.)

Yalta Konferansı (Şubat 1945):

–   Sovyetler Uzakdoğu savaşına katılacaklardı.

–   Almanya dört işgal bölgesine ayrılacaktı (ABD, SSCB, İngiltere, Fransa).

–   Onarım borçlarının nasıl olacağında tam bir anlaşma olmadı ve sonraya bırakıldı.

–   1 Mart 1945’e kadar ortak düşmana savaş ilan eden devletlerin Birleşmiş Milletler Örgütü’ne üye olarak alınmasına karar verildi. (Türkiye bu karar üzerine 23 Şubat 1945’te Almanya’ya ve Japonya’ya savaş ilan etmiştir.)

–   Polonya’nın sınırlarının çizilmesi işi sonraya bırakıldı.

–   Nazi Almanyasının uydusu olan devletlerde demokratik rejimlerin kurulması kararlaştırıldı.

–   Boğazlar statüsünün Sovyetler lehine değiştirilmesine ve Türkiye’nin konudan haberdar edilmesine karar verildi.

–   Müttefik kuvvetleri Berlin’e girdikleri sırada 30 Nisan 1945’te Hitler intihar etti.

–   2 Mayıs 1945’te Berlin, Müttefiklere teslim oldu.

–   4 Mayıs 1945’te Hollanda ve Danimarka’daki Alman kuvvetleri Müttefiklere teslim oldular.

–   Almanya, 7 Mayıs 1945’te kayıtsız şartsız teslim oldu. Böylelikle Avrupa Savaşı sona erdi.

–   Almanya’nın savaştan çekilmesi Avrupa’da birçok sorunun ortaya çıkmasına yol açtı. Bu sorunlara bir çözüm bulmak amacıyla 17 Temmuz – 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Berlin yakınlarında ki Postdam’da Amerika, İngiltere ve Sovyet Rusya arasında bir konferans toplandı.

Potsdam Konferansı:

17 Temmuz – 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Almanya’nın Postdam şehrinde yapılan ve barışın nasıl sağlanacağını konu alan konferansta görüşülen konular şunlardır;

–   Polonya Sorunu: Polonya’nın batı sınırları Almanya ile yapılacak barışa bırakıldı.

–   Almanya Sorunu: Alman savaş sanayisinin barış ekonomisinin ihtiyaçlarına göre organize edilmesi kararlaştırıldı. İngiltere ve Amerika, Alman sanayisinin tamamen yıkılmasına engel oldular fakat Alman donanmasının büyük kısmı tahrip edilecekti. Savaş suçluları yargılanacaktı.

–   Avusturya’nın Durumu: Almanya gibi dört devlet arasında işgal bölgelerine ayrıldı.

–   İtalya’nın Durumu: İtalya ile ile mümkün olduğu kadar yumuşak bir barış yapılması kararlaştırıldı. Sovyetlerin, İtalya’nın Akdeniz ve Kızıldenizdeki sömürgelerinden pay isteği reddedildi.

–   Sovyet Uydu Devletleriyle Barış: Amerika ve İngiltere; Romanya, Bulgaristan ve Macaristan (Sovyet uyduları) devletlerini barış yapılmadan önce tanıma kararı aldılar.

–   İspanya’nın Durumu: İspanya’nın savaşa katılmamakla birlikte Mihver devletlerle işbirliği yapması üzerine Birleşmiş Milletler Örgütü’ne alınmaması kararlaştırıldı.

–   İran’ın Durumu: İran’ın boşaltılmasına karar verildi.

–   Boğazlar’ın Durumu: Rusların Boğazlardaki üs isteği reddedildi.

–   Tuna Nehri: Tuna Nehri fiilen Sovyet egemenliği altında olduğu için, Tuna’da gidiş geliş serbestisinin sağlanması konusunun ele alınması karşılaştırıldı.

–   Amerikan uçakları 6 Ağustos 1945’te Hiroşima ve 9 Ağustos 1945’te Nagasaki üzerine birer atom bombası attılar. Her iki şehirde  de yüz binlerce insan öldü.

–   Japonya teslim oldu.

   2 Eylül 1945’te Missouri zırhlısında mütareke imzalandığı gün, tüm cephelerde İkinci Dünya Savaşı bitmişti.

Paris Barış Antlaşmaları:

–   21 devletin katıldığı bir dizi konferans, 29 Temmuz – 15 Ekim 1946 tarihleri arasında yapıldı.

–   Paris Barış Antlaşmaları 10 Şubat 1947’de imzalandı. Antlaşmalar; İtalya, Finlandiya, Romanya, Macaristan ve Bulgaristan’la imzalandı. Almanya yıkıldığı için bu devletle antlaşma yapılmadı.

–   Japonya ile ABD 1951’de, Sovyetler 1956’da ayrı ayrı barış antlaşmaları imzaladılar.

–   Avusturya, savaş içinde işgale uğramış dost bir devlet olarak kabul edildiği için onunla antlaşma yapılmadı.

–   Sovyetler Birliği, 1955’te Avusturya ile imzaladığı ayrı bir “Avusturya Devlet Antlaşması” ile işgale son verdi. Böylelikle Avusturya tam bağımsız oldu.

Paris Barış Antlaşmalarına Göre,

–   İtalya, Saseno Adası’nı Yugoslavya’ya, On İki Ada’yı Yunanistan’a verdi. (Yunanistan bu adaları askeri amaçla kullanamayacaktır.)

–   Trieste, Birleşmiş Milletlerin denetim ve güvencesinde serbest bir kent oldu.

–   Libya’da bağımsız bir krallık kuruldu.

–   Somali, İtalya’nın vesayitinde kaldı, daha sonra İngiliz Somalisi ile birleşerek Somali Cumhuriyeti kuruldu.

–   İtalya, Eritre’yi Etiyopya’ya (Habeşistan) bıraktı.

–   Finlandiya, Petsamo bölgesiyle Viborg limanını Sovyetlere bıraktı.

–   Romanya, Baserabya ile Kuzey Bukovina’yı Sovyetlere bıraktı. Güney Dobruca’yı Bulgaristan’a verdi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.