Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı

MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI VE KURTULUŞ SAVAŞI’NIN BAŞLAMASI

MUSTAFA KEMAL’İN İSTANBUL’A GELİŞİ VE FAALİYETLERİ

Mustafa Kemal, İstanbul ile yaptığı yazışmalar sonucu hükümetin gerçek bir acz içinde olduğunu, kendisine destek olunamayacağını anladığı için silahlarını güvendiği yurtsever çiftlik sahiplerine bırakarak savaşın hükümet içinde (bakan olarak) sürdürmek düşüncesiyle, Adana’dan İstanbul’a geldi (9 Kasım 1918). (Mustafa Kemal’in bıraktığı silahlar, Adana, Maraş, Antep, Urfa yerel direnişlerinde kullanılmıştır). Gelmeden önce sadrazam İzzet Paşa’ya telgraf çekerek Harbiye Nazırlığı’nın kendisine verilmesini istemişti. Ancak İzzet Paşa 8 Kasım’da istifa etmişti.

Tevfik Paşa yeni kabineyi kurdu. Hükümetin güvenoyu almaması için uğraşan Mustafa Kemal, sonuç alamadı. Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’a geliş amacı, İzzet Paşa Kabinesinde bakanlık görevi alarak savaşını bu platformda sürdürmedir. Ancak İzzet Paşa’nın yurtsefer niteliği görevini daha fazla sürdürmesine engel olmuş, yerine gelen Tevfik Paşa da daha sonra aynı gerekçeyle görevden alınmış, yerine de uzlaşma devletlerinin çıkarlarına hizmet edecek nitelikte biri olan Damat Ferit Paşa kabinesi kurulmuştu. Değişen kabineler sonucu Mustafa Kemal parlamenter düşüncesini gerçekleştiremezdi.

İstanbul’da bulunan güvendiği ilerici, yurtsever, devrimci komutanlarla görüşmelerini sürdürdü. Fethi (Okyar), İsmet (İnönü), Ali Fuat (Cebesay), M. Fevzi (Çakmak), H. Rauf (Orbay), Fefet (Bele) ile şu sonuca ulaşırlar: “Ulusal egemenlik temeline dayalı yeni bir Türk Devleti kurmak.” Ulusal Kurtuluş Savaşının önder kadrosu böylece belirlendi. Artık Anadolu’ya geçme zamanının geldiğine karar verdi. Aradığı fırsat da çıktı.

 

MUSTAFA KEMAL’İN ANADOLU’YA GÖNDERİLMESİ

Mondros Ateşkesi’nden sonra başlayan işgallerle birlikte Doğu Karadeniz bölgesinde Pontusçu Rumlar, Rum devleti kurma çalışmaları yapıyorlardı. Bunlara karşılık ise Kuva-i Milliye güçleri ve Müdafaa-i Hukukçular Pontusçu Rumlara karşı direniş hareketlerini başlatmışlardır.

1919 yılı başlarından itibaren İngiltere kendi koruyuculuğunda bulunan bu bölgede Pontusçu Rumlarla mücadele eden Türklerden şikayet etmeye başladı.

Bu konuda Osmanlı Hükümetinin tedbir almasını ayrıca çok uzakta bulunan IX. Ordu’nun terhis edilmediğini, en kısa zamanda terhis edilmesini istiyorlardı.

Eğer Samsun ve çevresinde bu olaylar önlenmezse, İtilaf Devletleri 7. Maddeye dayanarak bu bölgeye asker çıkarmakla hükümeti tehdit ettiler.

Bu sırada sadrazamlığa Damat Ferit Paşa getirilmişti. Barış Antlaşması öncesi İtilaf Devletleri’ni kızdırmak istemeyen İstanbul Hükümeti bölgedeki asayişi sağlamak, silah ve cephaneyi depolara koydurmak ve dernekleri kapatmak için bölgeye bir müfettiş gönderilmesine karar vermiştir.

Genelkurmay Başkanı Cevat Paşa’nın önerisi üzerine, Başbakan Damat Ferit Paşa ve padişah bu görevi Mustafa Kemal’e verdi. Bu görevin ona verilmesinin temelinde, O’nu İstanbul’dan uzaklaştırmak amacı bulunuyordu.

Mustafa Kemal ise bu durumu Anadolu’ya geçmek için fırsat olarak görmüş, verilen görevin tersine ulusal mücadele için çalışmalara başlamıştır.

 

Mustafa Kemal’in Görevleri:

1-  Görev bölgesinde asayişin sağlanması

2-  Halkın elindeki silah ve cephanenin toplanması

3-  Vatandaşa silah dağıtan kuruluşlar varsa, bu kuruluşların ortadan kaldırılması

Ayrıca kendisine, askeri yetki yanında “komutanlık bölgesindeki sivil yöneticilere emir verme yetkisi” de verilmiştir.

 

İSTANBUL HÜKÜMETİ VE PADİŞAHIN IX. ORDU MÜFETTİŞLİĞİ İÇİN MUSTAFAK KEMAL’İ SEÇME NEDENLERİ

1-  Mustafa Kemal’in o dönemin en ünlü komutanlarından biri olması

2-  Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesine neden olan İttihat ve Terakki Partisinin politikasına karşı olması

3-  Yıldırım Orduları Komutanlığı’ndan ayrıldıktan sonra padişah ve çevresinde güven verici bir izlenim bırakması

4-  İstanbul Hükümeti’nin Doğu Karadeniz’de Pontusçu Rumlara karşı sivil direnişçilerle birleşen askerler üzerinde Mustafa Kemal’in caydırıcı bir etki yapacağını düşünmesi

 

MUSTAFA KEMAL’İN IX. ORDU MÜFETTİŞLİĞİ’NE GELMEK İSTEMESİNİN NEDENLERİ

1-  Kurtuluşun ancak Anadolu’da gerçekleştirileceğine inanması

2-  İstanbul’un resmen olmasa da İtilaf Devletleri’nin işgali altında bulunması

 

Mustafa Kemal’in Kurtuluş Hakkındaki Düşünceleri:

1-  Anadolu’ya geçerek milli birliği sağlamak

2-  Ordunun terhisine engel olmak

3-  Silah ve cephanenin teslimini önlemek

4-  Kurulan direniş örgütlerini birleştirmek

 

Mustafa Kemal’in gerçekleştirmek isteği temel amaç; Türk halkını tehlikelere karşı uyarıp, halkı örgütlemek ve bağımsızlık mücadelesini başlatarak kayıtsız şartsız millet egemenliğine dayanan bağımsız bir Türk Devleti kurmaktır.

Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla Kurtuluş Savaşı’nın eylem aşaması başlamıştır.

Samsun’a çıktıktan sonraki hedefi:

  • Milli bir teşkilat kurmak
  •  Düşmanı yurttan atmak
  • Millet egemenliğine dayalı bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak

 

Mustafa Kemal Samsun’da Pontusçu Rumlara karşı gereken önlemleri aldı. Pontusçu Rumların Havza’dan çekilmesini sağladıktan ve orduya geldiğini duyurup ilk temasını kurduktan sonra Samsun Raporu’nu hazırladı.

Bu raporda, “Samsun ve çevresindeki olayların nedeninin Rumlar olduğu, Rumların isteklerinden vazgeçmeleri halinde bölgedeki kargaşanın kendiliğinden duracağını, Türklüğün yabancı manda ve himayesine ihtiyacı olmadığını, Yunanlıların İzmir’de haklarının olmadığını” belirtir.

Mustafa Kemal, Samsun’da bir hafta kaldıktan ve gerekli çalışmaları yaptıktan sonra Havza’ya hareket etmiştir.

Bu sırada ordu müfettişliği işleriyle beraber bütün ülkenin geleceği ile ilgileniyor, milli örgüt kurulması için ordu komutanları ve valilerle haberleşiyordu.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.