1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması

1838 BALTA LİMANI TİCARET ANTLAŞMASI

1838’de Osmanlı Devleti’nin İngiltere ile İstanbul’un Balta Limanı semtinde imzaladığı ticaret antlaşmasıdır.

Osmanlı Devleti 1826’dan beri yerli hammaddelerin yurt dışına çıkarılmasını önleyen yed-i vahid (tekel) sistemini uygulamaya koymuştu. Bu sistem İngiltere’nin çıkarlarına uygun düşmüyordu ve İngilizler Osmanlı topraklarında kendilerine ayrıcalıklar verilmesi için Osmanlılara baskı yapıyorlardı. Dışişleri bakanı Mustafa Reşit Paşa, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyanını bastırmak için İngilizlerden yardım istedi. Bu yardıma karşılık olarak da İngilizlere ticari bakımdan büyük ayrıcalıklar veren bir antlaşmayı Balta Limanı’nda kendisine ait olan yalısında imzaladı. Antlaşma 8 Ekim 1838’de Kraliçe Viktorya, bir ay sonra da Sultan II. Mahmut tarafından onaylandı.

Bu Antlaşmanın  Özellikleri Şunlardır:

1.  Tekel sistemi kaldırıldı.

2.  İç ticarete Osmanlı vatandaşları yanı sıra İngilizlerin de katılması öngörüldü.

3.  İngiliz vatandaşları Osmanlı ürünlerini ihraç etme hakkına sahip oldular.

4.  Transit resmi kaldırıldı.

5.  İngiliz gemileriyle gelen İngiliz malları için bir defa gümrük ödendikten sonra mallar alıcı tarafından nereye götürülürse götürülsün bir daha gümrük ödenmeyecekti. Böylece İngiltere vatandaşları Osmanlı Devleti sınırları içinde ticaret yaparken Osmanlı vatandaşlarından bile daha az vergi ödeyeceklerdi.

1838-1841 yıllarında buna benzer antlaşmalar Fransa, İsveç, Norveç, İspanya, Hollanda, Belçika, Danimarka ve Portekiz’le de imzalandı. Bu antlaşmalar kapitülasyon sistemini sağlamlaştırdı, Osmanlı sanayisine büyük bir darbe vurdu. Osmanlı Devleti’nin diğer devletlere borçlanmasına yol açtı ve mali çöküntüsünü hızlandırdı.

 

Sanayi İnkılabı ve Balta Limanı Antlaşması gibi antlaşmalar Osmanlı ekonomisini olumsuz yönde etkiledi. Avrupa fabrikalarında üretilen kaliteli ve ucuz malların kapitülasyonlar sayesinde Osmanlı pazarlarında satılması, Osmanlı Devleti’nde üretimin azalmasına, küçük işletmelerin kapanmasına ve işsizliğin artmasına neden oldu. Esnaf dayanışma kuruluşları olan Loncalar bu gelişmeler sonucunda önemini yitirdi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.