Mısır Ve Boğazlar Sorunu İle Avrupa Devletlerinin Osmanlı Devletine Yönelik Politikaları

MISIR VE BOĞAZLAR SORUNU İLE AVRUPA DEVLETLERİNİN OSMANLI DEVLETİNE YÖNELİK POLİTİKALARI

MEHMET ALİ PAŞA AYAKLANMASI

kavalali-mehmet-ali-pasa

Nedenleri:

1)  Mısır Valisi Kavalalı’nın, Mısır’daki egemenliğine süreklilik kazandırmak istemesi,

2)  Kavalalı’ya valilik sözü verilen Mora Yarımadası’nın elden çıkması,

3)  Kavalalı’nın, Mora’ya karşılık Suriye valiliğini istemesi,

4)  Kavalalı’nın isteklerinin II. Mahmut tarafından kabul edilmemesi.

Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır Valiliği ordusu, Osmanlı ordusunu Suriye’de, sonra da Konya’da yenerek İstanbul’a yöneldi. II. Mahmut Rusya’dan yardım istedi. Rus ordusunun boğazlara gelmesi üzerine İngiltere devreye girdi, Osmanlı Devleti ile valisinin Kütahya Antlaşması’nı imzalamasını sağladı.

KÜTAHYA ANTLAŞMASI’NA GÖRE (1833)

Mehmet Ali Paşa’ya Mısır Valiliği’ne ek olarak Suriye ve Girit Valilikleri, İbrahim Paşa’ya Cidde Valiliği’ne ek olarak Adana Valiliği verildi.

HÜNKÂR İSKELESİ ANTLAŞMASI (1833)

II. Mahmut, Mehmet Ali Paşa’nın yeniden ayaklanabileceğini düşünerek ve Kütahya’ya tepki olarak Rusya ile antlaşma imzaladı.

Hünkâr İskelesi Antlaşması’na göre;

a)  Taraflar, bir savaş durumunda birbirlerine yardım edecekler:

1. Rusya asker gönderecek, masraflarını Osmanlılar karşılayacak.

2. Osmanlılar gerektiğinde boğazları kapatacak.

b)  Antlaşma sekiz yıl sürecek.

Bu antlaşma ile ilk kez boğazlar sorunu ortaya çıktı.

MISIR SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ, LONDRA ANTLAŞMASI (1840)

Kütahya ve Hünkâr İskelesi Antlaşmaları, Rusya’nın dışında kimseyi hoşnut etmedi. İngiltere de rahatsızdı. Kavalalı’nın vergisini göndermemesi ve bağımsızlığını ilan etmesi üzerine II. Mahmut savaş açtı. Nizip Savaşı’nda Osmanlı ordusu yenildi (1839). Osmanlı donanması Kavalalı’ya teslim oldu. Rusya’nın harekete geçmesinden çekinen İngiltere, konuyu Londra’da görüşmeyi önerdi.

Konferansa İngiltere, Avusturya, Prusya, Rusya ve Osmanlı Devleti katıldı, Kavalalı’yı tutan Fransa katılmadı.

Londra Sözleşmesi’ne Göre;

a)  Mısır Osmanlı Devleti’nde kalacak, yönetimi M. Ali Paşa ve oğullarına bırakılacak, Osmanlı’ya yıllık vergi ödeyecek,

b)  Suriye, Adana, Girit, Cidde Osmanlılara bırakılacak.

c)  Mısır Osmanlı donanmasını geri gönderecek.

d)  Osmanlıların imzaladığı her antlaşma Mısır için de geçerli olacak.

BOĞAZLAR SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ, LONDRA ANTLAŞMASI (1841)

Süresi dolan Hünkâr İskelesi Antlaşması İngiltere’yi tedirgin ediyordu. Konu İngiltere, Fransa, Osmanlı, Rusya, Avusturya ve Prusya’nın katıldığı Londra Konferansı’nda ele alınıp çözümlendi. Boğazlar Osmanlı Devleti’nin egemenliğinde kalacak, hiçbir savaş gemisi geçmeyecekti.

Mısır ve Boğazlar Sorununun Sonuçları:

1.  Yardım almadan Osmanlı Devleti’nin bir iç ayaklanmayı bile önleyemeyeceği anlaşıldı.

2.  İngiltere, sömürge yollarının üzerindeki güvenliğini sağladı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.