KIRGIZLAR
Asya Hunları zamanından beri Abakan bozkırlarında yaşıyorlardı. Diğer Türk kavimlerine göre uygarlıkta oldukça geri kalmış bir topluluktur.
Mukan Kağan zamanında (553-572) Göktürklere bağlanan Kırgızlar, Göktürklerin Çin egemenliğine girdiği 630-80 yılları arasında yeniden bağımsız hale geldiler. Bu dönemde Çin ile siyasi ilişkiler de kurmuşlardır.
II. Göktürk Devleti kurulduktan sonra Kırgızlar, bu devlet için devamlı tehlike kaynağı oluşturmuştur. Bundan dolayı Göktürkler sık sık Kırgızlar üzerine yürümüşler ve her defasında yenerek itaat altına almışlardır. Kırgızlar daha sonra Göktürklerin yerini alan Uygurlar ile çetin savaşlar yaptılar.
Kırgızlar 840 yılında Orhun Bölgesine saldırarak Uygur Devleti’ni yıktılar. Uygurların hepsi bu bölgeden göç etmek zorunda kaldılar ve bundan sonra Ötüken’de Kırgız Devleti kuruldu. Onlar yaptıkları yıkım ile bu bölgedeki gelişmiş kültürü de yok ettiler. Kırgızlar Orhun bölgesinde seksen yıldan fazla kaldıkları halde onların kağanlarına ait hiçbir kitabe elde edilememiştir.
En sonunda 924 yılında Moğol soyundan Kıtaylar Kırgızları Orhun bölgelerinden çıkararak eski yurtlarına kovdular. Böylece tarihi en eski Türk yurdu olan Orhun bölgesi Moğol soyunun eline geçti. O tarihten sonra bu bölgeye Moğollar yerleşti. Bugün de bu bölge Moğolistan adı ile anılmaktadır.
Kırgızlar, eski yurtlarına yani Abakan bozkırlarına döndükten sonra bir daha büyük bir kavim olamadılar. 1207 yılında Cengiz Han hakimiyeti altına girdiler.
Moğol egemenliğine giren ilk Türk kavmi olan Kırgızlar Moğol devrinde Yenisey Irmağı dolaylarında küçük beylikler halinde VIII. Yüzyıla kadar yaşadılar. Rus istilası sonucunda Tanrı dağları çevresine yerleşen Kırgızlar, günümüze kadar varlıklarını korudular. 1926’da Kırgızistan Rusya Federasyonu içinde özerk bir cumhuriyete dönüştürüldü. 1936’da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin 15 cumhuriyetinden biri oldu. 1991’de bağımsızlığını ilan etmiştir.
