HAZARLAR

Hazarların eski devirleri hakkında bilgi bulunmamaktadır. Onların, Atilla’nın öldüğü yılarda Aşağı İtil boylarında yaşadıkları sanılıyor. VI. yüzyılda İtil ve Ten (Don) nehirleri ile Kafkaslar’a hakim olmuşlardır. Bu yüzyılın ikinci yarısında Sibirler’in de kendilerine katılması ile iyice güçlenmişlerdir.

Sasanilerin Kafkasların güneyini ele geçirerek buradaki Sibirleri kendilerine bağlamaları Hazarları Bizans ile ittifak kurmaları sonucunu doğurdu. Hazarlar 627-28 yıllarında Kafkasları istila ettiler ve bu arada Tiflis’i de aldılar. Aynı zamanda Hazar destekli Bizans ordusu İran içlerine kadar uzanarak büyük bir zafer elde etti.

Bizans-Hazar dostluğu yapılan evlilikler ile de kuvvetlendirildi. Hazar Kağanının kızı Çiçek, V. Konstantin ile evlenmiş ve bu evlilikten doğan Hazar Leon Bizans İmparatoru olmuştu (777-780)

IX. yüzyıl ortalarına kadar Kafkaslardan Macaristan’a kadar uzanan topraklarda ileri bir medeniyet kuran Hazarların başlıca geçim kaynakları ticaret ve sanattır. Canlı ekonomileri yanında dini hoşgörüleri ile de dikkati çektiler. VII. yüzyılda Museviliği kabul ettiler. Hazar ülkesinde Hristiyanlık ve İslamiyet de yayılmıştır. Hazar Denizi adını Hazar Devletinden almıştır.

Hazarlar ile Müslüman Araplar arasındaki ilk savaşlar Hz. Osman zamanında başladı. İslam ordusunu Kafkaslarda durdurmuşlar ve geri çekilmek zorunda bırakmışlardır. VIII. Yüzyılın ortalarına doğru Araplar galip geldilerse de bu üstünlükleri çok kısa sürdü. Böylece Hazarlar, Arapların Doğu Avrupa’ya girişlerini engellemişlerdir.